TY  - JOUR
T1  - 0-6 yaş grubu çocuğa sahip olan annelerin otizm spektrum bozukluğu farkındalık durumunun belirlenmesi
TT  - Determination of autism spectrum disorder awareness levels of mothers with 0-6 age group children
AU  - Bozdağ, Fatma
AU  - İriadam, İbrahim Halil
AU  - Kaya, İmran
AU  - Doblan, Mehmet Emin
AU  - Hacanlı, Havva
PY  - 2025
DA  - April
Y2  - 2025
DO  - 10.26559/mersinsbd.1552618
JF  - Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi
JO  - Mersin Univ Saglık Bilim Derg
PB  - Mersin Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1308-0830
SP  - 70
EP  - 80
VL  - 18
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Amaç: Bu araştırma 0-6 yaş grubu çocuğa sahip annelerin otizm spektrum bozukluğu farkındalık düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Yöntem: Araştırma Mart-Aralık 2023 tarihleri arasında Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alan bir aile sağlığı merkezine kayıtlı 0-6 yaş arası çocuğa sahip olan 402 anne ile yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu ve Okul Öncesi Çocukların Annelerinin Otizm Farkındalığı Ölçeği olmak üzere iki form kullanılmıştır. Bulgular: 0-6 yaş grubu çocuğa sahip olan annelerin otizm farkındalık ölçeğinden 63.89±13.49 puan aldıkları belirlenmiştir. Yaş, çocuk sayısı, eğitim durumu, meslek, yakın çevresinde otizm spektrum bozukluğuna sahip birey bulunma durumu ve otizm spektrum bozukluğu bulunan birey ile karşılaşmış olma durumlarının annelerin otizm farkındalık düzeyleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu saptanmıştır (sırasıyla; p=0.006 ve p
KW  - Otizm spektrum bozukluğu
KW  - farkındalık
KW  - çocuk
KW  - anne
N2  - Aim: This study was conducted to determine the level of autism spectrum disorder awareness of mothers with children aged 0-6 years. Method: The study was conducted between March-December 2023 with 402 mothers of children aged 0-6 years who were enrolled in a family health center located in the Southeastern Anatolia Region of Turkey. Two forms, Personal Information Form and Autism Awareness Scale of Mothers of Preschool Children, were used to collect the research data. Results: It was determined that mothers of children aged 0-6 years received 63.89±13.49 points from the autism awareness scale. It was found that age, number of children, educational status, occupation, having an individual with autism spectrum disorder in the immediate environment and having met an individual with autism spectrum disorder had a statistically significant effect on the autism awareness levels of the mothers (p=0.006 and p
CR  - Center for Disease Control and Prevention. Autism spectrum disorder. 2017. https://www.cdc.gov/ncbddd/ autism/index.html 10 Haziran 2024’te erişildi.
CR  - Dınure M. Otizm Spektrum Bozukluğu ve Beslenme. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2022;4(2):66-71 https://doi.org/10.47769/izufbed.1100761
CR  - Kara H, Demirtaş MS. Increasing the awareness of autism spectrum disorder with training of pre-school teachers and school counselors in Turkey. Journal of Child Science. 2020;10(01):e246-e257. https://doi.org/10.1055/s-0040-1721514
CR  - Arslan R, Yanık D. sağlık çalışanlarının çocukluk çağı otizmi hakkında bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2022;10(3):930-940. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1107308
CR  - Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere yönelik ulusal eylem planı (2016-2019). T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. 2016. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/5w4h6+otizm_eylem_plani_kitap_bakanli_onaylanan.pdf 16 Haziran 2024’te erişildi.
CR  - Karavus M, Altas ZM, Hıdıroglu S, et al. Evaluation of the autism knowledge in parents of the children aged under 6 years. The Journal of Turkish Family Physican. 2021;12(1):12-21. https://doi.org/10.15511/tjtfp.21.00012
CR  - Özkubat U, Özdemir S, Gürel Selimoğlu O, Töret G. Otizme Yolculuk: Otizmli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Sosyal Destek Algılarına İlişkin Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2014;33(1):323-348. https://doi.org/10.7822/egt210
CR  - Burak Y, Ahmetoğlu E. Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların kaynaştırılması ve bütünleştirilmesinde öğretmenlerle ilgili değişkenlerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;19(73):478-503. https://doi.org/10.17755/esosder.598005
CR  - Neng B, Sarısaltık A, Hıdıroglu S, Karavus, M. Autism awareness of mothers scale (AAMS): A study of validity and reliability. Turkish Journal of Special Education Research and Practice. 2023;5(2):1-11. https://doi.org/10.37233/TRSPED.2023.0139
CR  - Küçükdereli MZ, Akgül M. Otizmli çocukların anne-babalarında depresyon ile dini başa çıkma arasındaki ilişki: Konya örneklemi. Türk Din Psikoloji Dergisi. 2023;(8):113-137. https://doi.org/10.59379/tdpd.1294692
CR  - Lockwood Estrin G, Bhavnani S, Arora R, Gulati S, Divan G. Caregiver perceptions of autism and neurodevelopmental disabilities in New Delhi, India. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2023;20(7):5291. https://doi.org/10.3390/ijerph20075291
CR  - Kulasinghe K, Whittingham K, Mitchell AE, Boyd RN. Psychological interventions targeting mental health and the mother–child relationship in autism: Systematic review and meta‐analysis. Developmental Medicine&Child Neurology. 2023;65(3):329-345.
CR  - Ahmed EA, Alkhaldi SM, Alduraidi H, Albsoul RA, Alhamdan MZ. Quality of life of mothers and fathers of children with autism spectrum disorder in Jordan. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health. 2023;19. https://doi.org/10.2174/17450179-v19-e230529-2022-40
CR  - Bi XB, He HZ, Lin HY, Fan XZ. Influence of social support network and perceived social support on the subjective wellbeing of mothers of children with autism spectrum disorder. Frontiers in Psychology. 2022;13:835110. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.835110
CR  - Liao X, Lei X, Li Y. Stigma Among parents of children with autism: A literature review. Asian Journal of Psychiatry. 2019;45:88-94. 
https://doi.org.10.1016/j.ajp.2019.09.007
CR  - Karaca MA, Kılıç K, Sarı H. Ebeveynlerin otizmli çocuklarıyla ilgili günlük yaşam sürecinde karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi.  Turkish Special Education Journal: International. 2021;3(2):1-26.
CR  - Velarde M, Cárdenas A. Autism spectrum disorder and attention-deficit/hyperactivity disorder: Challenge in diagnosis and treatment. Medicina. 2022; 82 Suppl 3:67-70.
CR  - Turan B, Selçuk İS, Abanoz E, Dursun OB. Şüpheden tedaviye otizm spektrum bozukluğunda ailelerin gözünden yaşanan sorunlar. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi. 2020;(15):35-49. https://doi.org/10.46218/tshd.718067
CR  - Anwar MS, Tahir M, Nusrat K, Khan MR. Knowledge, awareness, and perceptions regarding autism among parents in Karachi, Pakistan. Cureus. 2018;10(9). https://doi.org/10.7759/cureus.3299
CR  - Ateş S, Rakap S. Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukları olan annelerinin okulöncesi eğitim hizmetleri sürecine ilişkin deneyimlerinin incelenmesi. Turkish Journal of Special Education Research and Practice. 2021;3(1):23-46. https://doi.org/10.37233/TRSPED.2021.0111
CR  - Akkuş PZ, Saygan BB, Bahadur Eİ, Çak T, Ozmert, E. Otizm spektrum bozukluğu tanısı ile yaşamak: ailelerin deneyimleri. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi. 2021;15(4):272-279. https://doi.org/10.12956/tchd.731752
CR  - Signs of austism in children ages 9-12 months. https://theplaceforchildrenwith autism.com/what-is-autism/signs-of-autism-in-children/signs-of-autism-ages-9-12-months
CR  - Birinci basamakta bebek çocuk ve ergen izlemleri. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Başkanlığı. https://hsgm.saglik .gov.tr/depo/birimler/cocuk-ergen sagligidb/Programlar/Bebek_cocuk_ergen_izlem_ozettablo.pdf 27 Haziran 2024’te erişildi.
CR  - Gölbaşı H, Demirel Y, Karaca SN, Çiçek AU, Sarı SA. Sivas İl Merkezi’nde otizm spektrum bozukluğunun (OSB) yaygınlığı ve aile sağlığı merkezleri sağlık çalışanlarının OSB farkındalıkları. Cukurova Medical Journal. 2021;46(3):998-1008. https://doi.org/10.17826/cumj.904937
CR  - Akdağ B. Bir ilçedeki sağlık çalışanlarının otizm spektrum bozukluğu hakkındaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi.  2023;39(2):243-249. https://doi.org/10.53490/egehemsire.1231521
CR  - Alpdoğan Y, Sazak E, Omak S. Türkiye’de aile hekimlerinin otizm spektrum bozukluğuna ilişkin bilgi düzeyi ve farkındalıklarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 2023;24(2):1406-1461. https://doi.org/10.29299/kefad.1268914
CR  - Tamur Y, Celasin NS. Aile Sağlığı Merkezlerinde Görev Yapan Sağlık Profesyonellerinin Otizm Konusundaki Bilgi ve Erken Tanıya Yönelik Görüşleri. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2022;16(3):517-531. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1041206
CR  - Hussein AM, Pellicano E, Crane L. Understanding and awareness of autism among Somali parents living in the United Kingdom. Autism. 2019;23(6):1408-1418. https://doi.org/10.1177/1362361318813996
CR  - Heys M, Alexander A, Medeiros E, Tumbahangphe KM, Gibbons F, Shrestha R, et al. Understanding parents’ and professionals’ knowledge and awareness of autism in Nepal. Autism. 2017; 21(4):436-449. https://doi.org/10.1177/1362361316646558
CR  - Can A, Güner ÇZ, Lüleci E, et al. Altı yaş altı çocukların ebeveynlerinde otizm bilgi düzeyinin ölçülmesi. The Journal of Turkish Family Physician. 2021; 12(1):12-21. https://doi.org/10.15511/tjtfp.21.00012
CR  - Gómez-Marí I, Tárraga-Mínguez R, Pastor-Cerezuela G. Analysis of Spanish parents’ knowledge about asd and their attitudes towards inclusive education. European Journal of Investigation in Health, Psychology and Education. 2022; 12(7):870-881. https://doi.org/10.3390/ejihpe12070063
CR  - Jensen CM, Martens CS, Nikolajsen ND, et al. What do the general population know, believe and feel about individuals with autism and schizophrenia: results from a comparative survey in Denmark. Autism. 2016; 20(4): 496-508. https://doi.org/10.1177/1362361315593068
UR  - https://doi.org/10.26559/mersinsbd.1552618
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4225600
ER  -