@article{article_1554447, title={Fransa’da Halk Mimolojizmi}, journal={Milli Folklor}, volume={19}, pages={5–16}, year={2025}, DOI={10.58242/millifolklor.1554447}, author={Aktulum, Kubilay}, keywords={Gérard Genette, mimolojizm, onomatopoeia, taklit, kısa hikaye}, abstract={Gérard Genette, Mimologiques, Voyage au Cratyle (Mimolojik. Cratyle’e Yolculuk) başlıklı kitabında Platon’un Cratyle’indeki bir sözcüğün nesnesiyle olan ilişkilerini irdelerken “mimologisme” kavramını yansıma sözcüklerden ayırarak tanımlar. “Yansıma” (fr. onomatopée) bir dış gürültünün (hayvan çığlıkları dahil) taklit edilmesiyle türetilmiş bir sözcüktür, mimolojizm ise bir çığlığın ya da daha genel olarak insanın “vokal gürültüsünün” taklidiyle türetilen bir sözcüktür. Genette, mimolojizmi, sözcükler (ve özellikle adlar) ile şeyler arasındaki mimetik ilişkiyi adlandırmak için kullanır. Biz ise onu Genette’in parantez içerisinde belirttiği ancak üzerinde durmadığı “hayvan” yanında bitki, obje çığlıkları (sesleri) anlamında, yansıma sözcükten farklı bir anlamda ve bir folklor perspektifinde kullanacağız. Çoğunlukla masallarda bulunan ve kırsal sözlü gelenekle bağlantılı olan mimolojizmler, hayvanların çıkardığı seslerin yalnızca fonetik bir aktarımı değil, bir yorumun konusu olması bakımından yansıma sözcüklerden ayrılırlar. Folklor araştırmacı-larınca (Paul Sébillot, Daniel Giraudon, Antonin Perbosc, Jean Amade, Félix Arnaudin, Patrick Lavaud, Didier Huguet, Jean-Claude Rocher, Joan Amades, Vladimir Dobrovolskij vd.) mimolojizm, hayvanların, bitkilerin, objelerin seslerini dil aracılığıyla yorumlamaya, kimi zaman mikro hikayecikler biçiminde yeni-den üretmeye dayalı, özünde bir taklit unsuru içeren özel bir tür olarak tanımlanmaktadır. Bilindiği gibi masallarda, efsanelerde bitkiler gezinir, birbirleriyle konuşur ya da şarkı söylerler. Etiolojik masallar yanın-da olağanüstü masallarda, mimolojizmlerde bitkiler ve hayvanlar yine konuşurlar. Hayvanlar, bitkiler, objeler konuşturularak günlük işlerin ritmi, kronolojik veya iklimsel ölçütler, insana özgü bilgiler ifade edilmektedir. Hayvan, bitki, objelerin konuşmalarının bir araya getirildiği çalışmalarda insanın çevresine gösterdiği ilgiye tanıklık edilir, insan bilgisinin boyutu, temsillerinin karmaşıklığı ortaya konulur, toplumsal imgelemin kimi yerel ayırıcı özellikleri onlar aracılığıyla kavranır. Örneğin kuşun sesinin taklidi yalnızca onu yakalamak veya evcilleştirmek yoluyla ona hükmetmenin bir yolu olmakla sınırlı değildir, bu aynı zamanda onunla bir özdeşleşme arayışına da karşılık gelebilir (işlevler toplumdan topluma değişebilir). İster hayvan temsili isterse insan/hayvan ilişkisi açısından olsun, bu türden mikro öykülerin sağladığı unsurlar tam olarak dizgeleştirmeye elverişli olmadıklarından bir belirsizlik içerir, bu nedenle yörelere göre içerik ben-zer olsa da farklı biçimlerde yorumlanabilir. Mimolojizm bir hayvanı, bir bitkiyi, bir objeyi özel bir canlan-dırma biçimi, kısacası onların simgesel bir imgesi ya da aktarımıdır. İster hayvanlara yakıştırılan bir söz (söylem) biçimi ister insanın onlarla konuşma biçimini çözümleme sorunsalı olsun, mimolojizm diğerleri gibi hem bir tür dilsel fenomendir, dolayısıyla onun tekil yerini belirlemek gerekir hem de toplumsal imgelemin özgül bir özelliğidir. Şarkılarda, atasözlerinde, özlü sözlerde, masallarda karşımıza çıkan mimolojizmler, bu türden mikro metinler/hikayecikler konusunda farklı dillerde ve yörelerde çok sayıda derleme yapılmıştır. Burada mimolojizmle şu ya da bu biçimde yakınlaşan tüm türlerdeki konuşan/konuşturulan bitkilerden, hayvanlardan, objelerden söz etmeyeceğiz. Konumuzu daha dar bir alanla yani mimolojizmlerle sınırlandı-racağız. Bütüncemiz ağırlıklı olarak Fransa Halk Mimolojizmini içerse de kimi ülkelerdeki mimolojizmler-den birkaç örnek vermekten geri durmayacağız.}, number={147}, publisher={Geleneksel Yayıncılık}