TY  - JOUR
T1  - Havacılık İşletmelerinde Yöneticilerin Akılcı ve Sezgisel Karar Verme Yeteneği ile Duygusal Zekâları Arasındaki İlişkinin Araştırması
TT  - Research on the Relationship Between Rational and Intuitive Decision-Making Ability and Emotional Intelligence of Managers in Aviation Companies
AU  - Süzer, Ahmet Selim
PY  - 2025
DA  - May
Y2  - 2024
DO  - 10.26650/JTL.2025.1555772
JF  - Journal of Transportation and Logistics
JO  - JTL
PB  - İstanbul Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2459-1718
SP  - 167
EP  - 179
VL  - 10
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Araştırma, havacılık işletmelerinde görev yapan yöneticiler özelinde akılcı ve sezgisel karar verme yeteneği ile duygusal zekâ arasındaki ilişkileri incelemektedir. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerine dayalı olarak yapısal eşitlik modeline göre gerçekleştirilmiş ve veriler de SPSS22.0 kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin toplanmasında akılcı ve sezgisel karar verme ölçekleri ile duygusal zekâ ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen havacılık yöneticisinden oluşmaktadır. Araştırma bulgularına göre, duygusal zekâ ölçeğinde yer alan bazı boyutlar, karar verme süreçlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Özellikle öz motivasyon, empati ve diğer insanların duygularını yönetme gibi duygusal zekâ boyutlarının, yöneticilerin akılcı karar verme yeteneklerini olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca, sezgisel karar verme üzerinde de belirgin bir etki gözlemlenmiştir. Kendi his ve duygularını yönetebilme, duyguların farkına varabilme ve etkileşim halinde olduğu kişilerin duygularını yönetebilme gibi duygusal zekâ bileşenlerinin, sezgisel karar verme yetisini oranında artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, duygusal zekâ bileşenlerinin hem akılcı hem de sezgisel karar verme süreçlerinde önemli bir rol oynadığı, havacılık işletmelerinde görev yapan yöneticilerin etkili kararlar alabilmesi için duygusal zekâ becerilerini geliştirmelerinin kritik olduğu görülmüştür. Bulgular, havacılık sektörü gibi dinamik ve stresli ortamlarda çalışan yöneticilerin, karar verme süreçlerinde duygusal zekânın önemli bir katkısı olduğunu ortaya koymaktadır.
KW  - Havacılık İşletmeleri
KW  - Karar Verme Süreci
KW  - Akılcı Karar Verme
KW  - Sezgi yolu ile Karar Verme
KW  - Duygusal Zekâ
N2  - The study investigates the relationships between rational and intuitive decision-making abilities and emotional intelligence among managers in aviation companies. Utilizing quantitative research methods, the research was conducted using a structural equation model, and the data were analyzed with the SPSS 22.0 software. The data collection tools included rational and intuitive decision-making scales and an emotional intelligence scale. The sample consisted of aviation managers selected through a convenience sampling method. The findings indicate that certain dimensions of emotional intelligence significantly influence decision-making processes. Specifically, dimensions such as self-motivation, empathy, and managing others’ emotions positively impact the rational decision-making abilities of managers. Furthermore, a notable effect on intuitive decision-making was observed. Components of emotional intelligence, such as managing one’s emotions, emotional awareness, and managing the emotions of others, were found to enhance intuitive decision-making abilities. In conclusion, emotional intelligence components play a crucial role in both rational and intuitive decision-making processes. Developing emotional intelligence skills is essential for managers in aviation companies to make effective decisions. The findings emphasize the importance of emotional intelligence in decision-making processes, particularly in dynamic and high-stress environments like the aviation sector.
CR  - Alhalalmeh, M. I., & Alawamleh, H. K. (2017). The lmpact of ratlonal declslons ln lncreaslng the effectlveness of lnstltutlonal performance: Case study (Soclal Securlty). google scholar
CR  - Allwood, C. M., & Salo, I. (2012). Decision-making styles and stress. International Journal of Stress Management, 19(i), 34-47. https://doi.org/10.1037/a0027420 google scholar
CR  - Ashkanasy, N. M., & Daus, C. S. (2002). Emotion in the workplace: The new challenge for managers. Academy of Management Executive, 16(1), 76-86. https://dol.org/l0.5465/ame.2002.6640191 google scholar
CR  - Baltaş, Z. (2005). İnsan dünyasını aydınlatan ve işine yansıyan ışık: Duygusal zekâ. İstanbul: Remzl Kltabevl. google scholar
CR  - Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotlonal-soclal lntelllgence (ESI). Psicothema, 18(Suppl), 13-25. google scholar
CR  - Caruso, D. R., & Salovey, P. (2004). The emotionally intelligent manager. Jossey-Bass. google scholar
CR  - Çetlnkaya, Ö., & Alparslan, M. (2011). Duygusal zekânın lletlşlm becerllerl üzerlne etklsl: Ünlverslte öğrencllerl üzerlnde blr araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 363-377. google scholar
CR  - Ergln, F. (2000). Ünlverslte öğrencllerlnln sahlp oldukları duygusal zekâ düzeyl lle 16 klşlllk özelllğl arasındakl lllşkl üzerlne blr araştırma [Yayınlanmamış yüksek llsans tezl]. Selçuk Ünlversltesl, Sosyal Blllmler Enstltüsü, Konya. google scholar
CR  - Fallon, C. K., Panganlban, A. R., Wohleber, R., Matthews, G., Kustubayeva, A. M., & Roberts, R. (2014). Emotlonal lntelllgence, cognltlve ablllty and lnformatlon search ln tactlcal declslon-maklng. Personality and Individual Differences, 65, 24-29. https://dol.org/10. 1016/j.pald.2014.01.031 google scholar
CR  - Fernandez, C. S. P. (2007). Emotlonal lntelllgence ln the workplace. Journal of Public Health Management and Practice, 13(1), 80-82. https://dol.org/10.1097/00124784-200701000-00012 google scholar
CR  - Flske, S. T., & Taylor, S. E. (1991). Social cognition (2nd ed.). McGraw-Hlll. google scholar
CR  - eorge, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10th ed.). Pearson. google scholar
CR  - Glgalovâ, V. (2017). Intultlon and managerlal decision-making. Human Affairs, 27(3), 301-316. https://dol.org/10.1515/humaff-2017-0025 google scholar
CR  - Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam Books. google scholar
CR  - Goleman, D. (1998). Working with emotional intelligence. Bantam Books. google scholar
CR  - Goleman, D. (2011). İşbaşında duygusal zekâ. İstanbul: Varlık Yayınları. google scholar
CR  - Heracleous, L. T. (1994). Ratlonal declslon maklng: Myth or reallty? Management Development Review. google scholar
CR  - Hoffman, R. R., & Shatkln, G. (2011). Avlatlon declslon-maklng: Theory and practlce. The International Journal of Aviation Psychology, 21(3), 193-202. https://dol.org/10.1080/10508414.2011.582132 google scholar
CR  - Jullusson, E. Â., Karlsson, N., & Garling, T. (2005). Welghlng the past and the future in decision-making. European Journal of Cognitive Psychology, 17(4), 561-575. https://dol.org/10.1080/09541440440000141 google scholar
CR  - Kankl, B. G., Helmrelch, R. L., & Anca, J. (2019). Crew resource management. Academlc Press. https://dol.org/10.1016/C2012-0-01275-3 google scholar
CR  - Khona, N., Klm, A., & Aldossova, Z. (2016). Problem-solvlng deslgn for emotlonal lntelllgence tralnlng of mlddle managers. The European Proceedings of Social & Behavioural Sciences. google scholar
CR  - Kılıç, S., Doğan, S., & Demlral, Ö. (2007). Kurumların başarısında duygusal zekânın rolü ve öneml. Yönetim ve Ekonomi, 14(1), 209-230. google scholar
CR  - Kolbe, L. M., Bosslnk, B., & de Man, A. P. (2020). Contlngent use of ratlonal, lntultlve and polltlcal declslon-maklng ln R&D. Management Decision. https://dol.org/10.1108/MD-12-2018-1375 google scholar
CR  - Konakay, G. (2010). Duygusal zekânın akademlsyenlerde tükenmlşllk lle lllşklslnln lncelenmesl [Doktora tezl]. Kocaell Ünlversltesl, Sosyal Blllmler Enstltüsü, Kocaell. google scholar
CR  - Lehrer, J. (2011). Karar anı: Beynimiz karar vermemizi nasıl sağlıyor? İstanbul: Boğaziçi Üniveritesi Yayınevi. google scholar
CR  - Mayer, J. D., Caruso, R. D., & Salovey, P. (1999). Emotlonal lntelllgence meets tradltlonal standards for an lntelllgence. Intelligence, 27, 267-298. https://dol.org/10.1016/S0160-2896(99)00016-1 google scholar
CR  - Mlntzberg, H., Ralslnghanl, D., & Theoret, A. (1976). The structure of "unstructured" declslon processes. Administrative Science Quarterly, 21(2), 246-275. https://dol.org/10.2307/2392045 google scholar
CR  - Pfelffer, S. (2001). Emotlonal lntelllgence: Popular but eluslve construct. Roeper Review, 23(3), 138-143. https://dol.org/10.1080/ 02783190109554086 google scholar
CR  - Sadler-Smlth, E., & Shefy, E. (2004). The lntultlve executlve: Understandlng and applylng “gut feel” ln declslon-maklng. Academy of Management Perspectives, 18(4), 76-91. https://dol.org/10.5465/ame.2004.15268692 google scholar
CR  - Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotlonal lntelllgence. Imagination, Cognition, and Personality, 9(3), 185-211. https://dol.org/10.2190/ DUGG-P24E-52WK-6CDG google scholar
CR  - Scott, S. G., & Bruce, R. A. (1995). Decision-making style: The development and assessment of a new measure. Educational and Psycho-logical Measurement, 55(5), 818-831. https://dol.org/10.1177/0013164495055005017 google scholar
CR  - Simon, H. A. (1987). Decision making and problem solving. Interfaces, 17(5), 11-31. https://doi.org/10.1287/inte.17.5.11 google scholar
CR  - Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson. google scholar
CR  - Taşdelen, A. (2002). Öğretmen adaylarının farklı psiko-sosyal değişkenlere göre karar verme stilleri [Yayınlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. google scholar
CR  - Türemen, F., & Çankaya, İ. (2008). Yönetimde etkili bir yaklaşım: Duygu yönetimi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1 (1), 33-47. google scholar
CR  - Trlnldad, D. R., Unger, J. B., Chou, C. P., & Johnson, C. A. (2004). The protectlve assoclatlon of emotlonal lntelllgence wlth psychosoclal smoking risk factors for adolescents. Personality and Individual Differences, 36(4), 945-954. https://doi.org/10.1016/S0191-8869 (03)00163-6 google scholar
CR  - Tversky, A., & Kahneman, D. (1974). Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. Science, 185(4157), 1124-1131. https://doi.org/10. 1126/science.185.4157.1124 google scholar
UR  - https://doi.org/10.26650/JTL.2025.1555772
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4239582
ER  -