TY  - JOUR
T1  - Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi Hastanesi Polikliniklerine Başvuran Kişilerin Telesağlık Hizmetlerini Kullanma Durumu ve Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi
TT  - Evaluation of Telehealth Services Usage and Affecting Factors of Persons Applying to Karadeniz Technical University Farabi Hospital Polyclinics
AU  - Şahbaz, Behiye
AU  - Topbaş, Murat
AU  - Özen, Nalan
AU  - Beyhun, Nazım Ercüment
AU  - Dabağ, Yeliz
AU  - Yıldız, Sümeyra
AU  - Vural, Muhammed Enes
PY  - 2025
DA  - April
Y2  - 2025
JF  - Abant Sağlık Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi
JO  - SABİTED
PB  - Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2791-8904
SP  - 1
EP  - 14
VL  - 5
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Günümüzde telesağlığın tıbbi hizmetlerde ön plana çıkmasında; internet ve dijital teknolojinin hızlı bir şekilde ilerlemesi ve kullanımının artması rol oynamaktadır. Türkiye’de de telesağlık hizmetleri giderek artmakta, kullanımı yaygınlaşmaktadır. Bu çalışmayla, Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi polikliniklerine başvuran 18 yaş üstü kişilerin telesağlık hizmetlerini kullanma durumu, telesağlık hizmetlerini kullanma durumunu etkileyen e-sağlık okuryazarlık düzeyi ve diğer faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı tipteki bu çalışma, literatür taraması sonucu telesağlık uygulamalarını kullanma potansiyeli daha fazla olan KTÜ Farabi Hastanesi polikliniklerinde, 18 yaş üstü 371 kişide yürütülmüştür. Veriler, sosyodemografik ve kişisel özellikler, telesağlık hizmetleri hakkında sorular ve E-Sağlık Okuryazarlık Ölçeği içeren anket formu aracılığıyla toplanmıştır. İstatistiksel analizlerde SPSS 23.0 kullanılarak Mann Whitney U Testi, Pearson ki-kare Testi, Binary lojistik regresyon analizi yapılmıştır. Katılımcıların, %86,5’i mobil danışma hatlarını, %76,8’i ülkemizde uygulanan e-sağlık uygulamalarını, % 41,2’si senkron telesağlığı, %36,4‘ü asenkron telesağlığı, %34,0’ü mobil sağlık uygulamalarını kullanmaktadır. Kadınlar erkeklere göre asenkron telesağlığı daha fazla kullanmaktadır (OR:2,17 p:0,007). Yaş azaldıkça e-sağlık uygulamaları (18-35 yaş, OR:15,46 p
KW  - Dijital teknoloji
KW  - e-sağlık okuryazarlığı
KW  - telesağlık
KW  - teletıp
N2  - The rapid development and increasing use of the Internet and digital technology play a significant role in the prominence of telehealth in medical services. In Turkey, telehealth services are gradually expanding and becoming more widespread. The aim of this study was to determine the use of telehealth services, e-health literacy level and other factors affecting the use of telehealth services by people over the age of 18 who applied to the outpatient clinics of Karadeniz Technical University (KTU) Farabi Hospital. This descriptive study was conducted on 371 individuals over 18 years of age in the outpatient clinics of KTU Farabi Hospital, a setting with a higher potential for telehealth use based on the literature review. Data were collected using a questionnaire that included sociodemographic and personal characteristics, questions about telehealth services, and the e-Health Literacy Scale. Statistical analyses, including Mann-Whitney U test, Pearson chi-square test, and binary logistic regression analysis, were performed using SPSS 23.0. Among participants, 86.5% reported using mobile helplines, 76.8% used national e-health applications, 41.2% used synchronous telehealth, 36.4% used asynchronous telehealth, and 34.0% used mobile health applications. Women were more likely to use asynchronous telehealth than men (OR: 2.17, p = 0.007). With decreasing age, the use of e-health applications (18-35 years, OR: 15.46, p  < 0.001; 36-55 years, OR: 6.29, p  < 0.001), asynchronous telehealth (18-35 years, OR: 2.88, p = 0.018) and mobile health applications (18-35 years, OR: 2.83, p = 0.027; 36-55 years, OR: 2.44, p = 0.022) increased. Individuals with higher levels of education had increased odds of using e-health applications (OR: 5.50, p  < 0.001) and asynchronous telehealth (OR: 1.85, p = 0.042). In addition, individuals with higher levels of e-health literacy were more likely to use e-health applications (OR: 2.56, p  < 0.001), synchronous telehealth (OR: 1.57, p = 0.014) and mobile health applications (OR: 1.71, p = 0.009). In light of these findings, increasing awareness and accessibility of telehealth applications is essential. Increasing the uptake of these services may contribute to positive improvements in both individual and public health outcomes
CR  - 1.	WHO. Global Diffusion of eHealth: Making Universal Health Coverage Achievable. Report of the Third Global Survey on eHealth. Global diffusion of eHealth: Making universal health coverage achievable, 2016. https://www.who.int/publications/i/item/9789241511780.  Erişim:11.10.2024
CR  - 2.	What is telehealth? - CCHP. https://www.cchpca.org/what-is-telehealth/.  Erişim: 11.10.2024
CR  - 3.	Darkins W, Cary MA. Telemedicine and Telehealth: Principles, Policies, Performances and Pitfalls. Vol. 1. Springer Publishing Company; 2000.
CR  - 4.	Ertek S. Endokrinolojide tele-sağlık ve tele-tıp uygulamaları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2011;(3):126–30.
CR  - 5.	Telehealth Basics - ATA. https://www.americantelemed.org/resource/why-telemedicine/.  Erişim: 11.10.2024
CR  - 6.	From innovation to implementation: eHealth in the WHO European Region. https://www.who.int/europe/publications/i/item/9789289051378.  Erişim: 11.10.2024
CR  - 7.	Recommendations on digital interventions for health system strengthening. https://www.who.int/publications/i/item/9789241550505. Erişim: 11.10.2024
CR  - 8.	T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Planı 2006-2010. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/01/Bilgi-Toplumu-Stratejisi-Eylem-Plani-2006-2010.pdf Erişim:04.03.2025
CR  - 9.	e-Nabız | T.C. Sağlık Bakanlığı.  https://enabiz.gov.tr/. Erişim: 11.10.2024
CR  - 10.	Ersoy S, Yıldırım Y, Şenuzun Aykar F, Fadıloğlu Ç. Hemşirelikte inovatif alan: Evde bakımda telehemşirelik ve telesağlık. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;6(4):194–201.
CR  - 11.	Dr. e-Nabız Muayeneye Başladı. https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,77430/dr-e-nabiz-muayeneye-basladi.html. Erişim: 26.12.2022
CR  - 12.	Öz F. Sağlık Alanında Temel Kavramlar. Ankara: Mattek Matbaacılık; 2010.
CR  - 13.	McLean S, Nurmatov U, Liu JL, Pagliari C, Car J, Sheikh A. Telehealthcare for chronic obstructive pulmonary disease: Cochrane Review and meta-analysis. British Journal of General Practice. 2012;62(604):e739–49.
CR  - 14.	Polisena J, Tran K, Cimon K, Hutton B, McGill S, Palmer K. Home telehealth for diabetes management: a systematic review and meta‐analysis. Diabetes Obes Metab. 2009;11(10):913–30.
CR  - 15.	Kılıç T. e-Sağlık, iyi uygulama örneği; Hollanda. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(3):203–17.
CR  - 16.	Norman CD, Skinner HA. eHealth Literacy: Essential skills for consumer health in a networked world. J Med Internet Res. 2006;8(2):1–10.
CR  - 17.	Alshammari WMG, Alshammari FMM, Alshammry FMM. Factors influencing the adoption of e-health management among Saudi Citizens with moderating role of e-health literacy. Information Management and Business Review. 2021;13(3(I)):47–61.
CR  - 18.	Pehlivan Ö. Türkiye’deki Olası Telesağlık Senaryolarının Birinci Basamak Sağlık Çalışanları Tarafından Değerlendirilmesi, Bolu ili örneği [Tıpta Uzmanlık Tezi]. [Bolu]: Abant İzzet Baysal Üniversitesi; 2020.
CR  - 19.	Tamer Gencer Z. Norman ve Skınner’ın E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin kültürel uyarlaması için geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 2017;131–45.
CR  - 20.	Horrell LN, Hayes S, Herbert LB, et al. Telemedicine use and health-related concerns of patients with chronic conditions during COVID-19: Survey of members of online health communities. J Med Internet Res. 2021;23(2):1–12.
CR  - 21.	Chandrasekaran R. Telemedicine in the post-pandemic period: Understanding patterns of use and the influence of socioeconomic demographics, health status, and social determinants. Telemedicine and e-Health. 2024;30(2):480–9.
CR  - 22.	Dopelt K, Avni N, Haimov-Sadikov Y, Golan I, Davidovitch N. Telemedicine and eHealth Literacy in the Era of COVID-19: A cross-sectional study in a peripheral clinic in Israel. Int J Environ Res Public Health. 2021;18(18):1–13.
CR  - 23.	Redondo-Sendino Á, Guallar-Castillón P, Banegas JR, Rodríguez-Artalejo F. Gender differences in the utilization of health-care services among the older adult population of Spain. BMC Public Health. 2006;6(1):1–9.
CR  - 24.	Denton M, Walters V. Gender differences in structural and behavioral determinants of health: an analysis of the social production of health. Soc Sci Med. 1999 ;48(9):1221–35.
CR  - 25.	Ernsting C, Dombrowski SU, Oedekoven M, O´Sullivan JL, Kanzler M, Kuhlmey A, et al. Using smartphones and health apps to change and manage health behaviors: A population-based survey. J Med Internet Res. 2017;19(4):1–12.
CR  - 26.	Carroll JK, Moorhead A, Bond R, LeBlanc WG, Petrella RJ, Fiscella K. Who uses mobile phone health apps and does use matter? A secondary data analytics approach. J Med Internet Res. 2017;19(4):e125.
CR  - 27.		Jaffe DH, Lee L, Huynh S, Haskell TP. Health Inequalities in the use of telehealth in the United States in the lens of COVID-19. Popul Health Manag. 2020 1;23(5):368–77.
CR  - 28.	Riley WT, Rivera DE, Atienza AA, Nilsen W, Allison SM, Mermelstein R. Health behavior models in the age of mobile interventions: are our theories up to the task? Transl Behav Med. 2011;1(1):53–71.
CR  - 29.	Akğün E. Sağlık Hizmetlerinde Sayısal Uçurumun E-Nabız Sistemi ve E-Sağlık Okuryazarlığı ile Birlikte İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. [Konya]: Necmettin Erbakan Üniversitesi; 2020.
CR  - 30.	Çiçek ŞE, Söğüt N. Sağlık sektöründe e-devlet uygulamalarının etkinliği üzerine bir araştırma: Isparta ili örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2018;9(22):32–59.
CR  - 31.	Neter E, Brainin E. eHealth Literacy: Extending the digital divide to the realm of health information. J Med Internet Res. 2012 ;14(1):e19.
CR  - 32.	Bol N, Helberger N, Weert JCM. Differences in mobile health app use: A source of new digital inequalities? Information Society. 2018 ;34(3):183–93.
CR  - 33.	Üstün G, Söylemez Sl, Uçar N, Sancar M, Okuyan B. Assessment of the pharmacy students e-health literacy and mobile health application utilization. Journal of Research in Pharmacy. 2020 ;24(1):1–7.
CR  - 34.	Rush KL, Seaton C, Li E, Oelke ND, Pesut B. Rural use of health service and telemedicine during COVID-19: The role of access and eHealth literacy. Health Informatics J. 2021;27(2).
CR  - 35.	Koh HK, Rudd RE. The arc of health literacy. JAMA. 2015;314(12):1225.
CR  - 36.	Shaver J. The state of telehealth before and after the COVID-19 Pandemic. Primary Care: Clinics in Office Practice. 2022;49(4):517–30.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/sabited/issue//1563575
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4272887
ER  -