@article{article_1565777, title={İnsanın İman Etme Sürecinde İmkân ve Çaba Dengesi}, journal={Eskiyeni}, pages={601–626}, year={2025}, DOI={10.37697/eskiyeni.1565777}, author={Barlak, Muzaffer}, keywords={Kelam, Teklif, İman, Hidayet, Sorumluluk, İmkân, Çaba}, abstract={Çağdaş çağda, rasyonel çıkarımların ve bilimsel araştırmaların verileri, bireyler için çok önemli bir bilgi kaynağı haline gelmiştir. Bundan dolayı günümüzde insanlar dogmatik din sunumlarına karşı mesafeli bir tutum sergilerken, rasyonel din sunumlarını daha çok tercih eder olmuştur. Bu süreçte insanlar, zihinlerine düşen her bir soruyu ele almayı ve bu sorulara makul çözümler aramayı belirgin bir yöntem edinmiştir. Rasyonel din algısı kapsamında insanların anlamaya çalıştıkları konulardan biri de ilahi adalettir. Allah’ın adil bir varlık olduğu kabulü, akılları yatıştıracak bir açıklamayla ortaya konulmadığı sürece rasyonel din algısının ikmal ettirilmesi mümkün olmayacak gibi görünmektedir. İnsanların doğum yerleri, ebeveynlerinin onlar üzerindeki etkileri, toplumsal etkenler, toplumun hâkim değer yargıları ve yaşanılan bölge gibi hayati tercihlere etki eden pek çok faktör bulunmaktadır. Bu unsurların, bireysel tercihlerin şekillenmesinde önemli bir rol oynadığı görülmektedir. Ancak hemen her birey için tüm bu faktörler açısından farklılıklar olsa da, Allah’ın bütün insanlardan ortak beklentisi onların uygun şekilde kendisine iman etmeleridir. İmanı doğuran şartlarla ilgili olarak ise, hem çok sayıda imkâna sahip olanlara hem de sınırlı imkânlara sahip olanlara, Allah’a iman etmek sorumluluğu yüklenmiştir. İslam dinini hak din olarak kabul etmeye ve Allah’a iman etmeye yönlendiren koşulların farklılığına rağmen bütün insanlardan benzer bir beklenti içinde olunması, Allah’ın adaleti konusunda şüphe uyandırmaktadır. Bundan dolayı insanın imtihan sürecinde imkân-sorumluluk dengesinin ne şekilde sağlandığının ortaya konulması, rasyonel bir din sunumunda ele alınması gereken bir konudur. Bu çalışmanın hedefi, bu dengenin ne şekilde sağlandığına dair çözüm önerisinde bulunmaktır.}, number={57}, publisher={Anadolu İlahiyat Akademisi}