@article{article_1570962, title={Türk Edebiyatında Fantastik Roman Türünün İlk Örneklerinden Biri Olarak Goriller İçinde}, journal={Journal of Turkish Language and Literature}, volume={65}, pages={163–180}, year={2025}, DOI={10.26650/TUDED2025-1570962}, author={Türker, Elif}, keywords={Yenişehirlizade Halit Eyüp, Goriller İçinde, Ahmet Mithat Efendi, Fantastik roman, Tzvetan Todorov}, abstract={Halit Eyüp’ün Sevda-yı Nihan, Goriller İçinde, Nermin ve Şadi olmak üzere dört romanı bulunmaktadır. Batı’ya da Doğu’ya da daha itidalli yaklaşmak gerektiğini savunan mutavassıtin grubu yazarları arasında gösterilen Halit Eyüp, fikirlerini çeşitli türlerde ifade etmiştir. Roman türünde verdiği eserler arasında Goriller İçinde özel bir dikkati hak eder. Ahmet Mithat Efendi’nin “Bir Acibe-i Saydiye” metninden parçaların alıntılandığı bu romanda, Ahmet Mithat Efendi’nin evrim teorisine dair görüşleri yinelenir. Dönemin Darvinizm tartışmaları bağlamında insanın kökenine dair yürütülen tartışmalara, fantastik edebiyatın kurgu ilkeleri aracılığıyla alaycı bir yaklaşım getirilir. Bu çalışmada Goriller İçinde romanına Tzvetan Todorov’un Fantastik kitabındaki ölçütlerle bakmaya çalışılmış ve söz konusu ölçütlerin Goriller İçinde romanıyla da uyumlu olduğu görülmüştür. Romanın kahramanı Ahmet Nebil’in anlattığı hikâyedeki olağanüstü durumların masaldan tamamen farklı oluşu, fantastik romanın temel özelliklerindendir. Buna göre Goriller İçinde romanında, başta gerçekliğin inşa edilme biçimi, Todorov’un vurguladığı gibi, okurda kararsızlık yaratacak düzeyde tutulmuştur. Sıradan bir insan olan Ahmet Nebil’in bizzat anlatıcı olması, anlatılan hikâyede yaşanan korku-dehşet-merak duygularını pekiştirir, ki bu durum Todorov’a göre fantastik romanın özelliklerindendir. Merak ve heyecan duygusunun sürekli canlı tutulması fantastik romanın temel ölçütlerindendir ve Goriller İçinde romanında da Ahmet Nebil’in her aşamada yeni bir tehlikeyle karşı karşıya kalışıyla bu özellik karşılanır. Tüm bu özelliklerin de dönemin Darvinist görüşlerine itiraz ve hatta bu görüşlerle alay etmek üzere kurgulandığını serimlemek, bu araştırmanın ana ereğidir.}, number={1}, publisher={İstanbul Üniversitesi}