TY  - JOUR
T1  - From Disinformation to Political Crises:  The Destination of Structured Knowledge
TT  - Dezenformasyondan Siyasi Krizlere: Yapılandırılmış Bilginin Destinasyonu
AU  - Göksu, Oğuz
PY  - 2025
DA  - April
Y2  - 2025
DO  - 10.18094/josc.1573052
JF  - Selçuk İletişim
JO  - JOSC
PB  - Selçuk Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2148-2942
SP  - 84
EP  - 117
VL  - 18
IS  - 1
LA  - en
AB  - Today, information is recognized as the main factor of production. Humanity is living in the era of information society with the developments in information and communication technologies, and therefore the processing, preservation and dissemination of information is of utmost importance. Another concept that has come to the forefront with technological developments and digitalization is the concept of “war without borders”, which also includes hybrid wars. As a matter of fact, the wars of the information society continue beyond the notions of border and distance. All activities that can harm social integrity, polarize societies and create insecurity, conflict and instability are important components of war without borders. Due to the many features and conveniences it provides, public discourse in a digitalized society is now shaped on social and other internet platforms. Therefore, these platforms have become a target for both states and other interest groups. “Structured information”, which corresponds to disinformation, misinformation, and fake news concepts, is circulated on these platforms instead of traditional methods to reach its targets and has serious consequences, including crises. Essentially, the study seeks to answer the question "Why and how does structured knowledge shape human behaviour in practice? After providing the necessary definitions, the article aims to show the relationship between structured knowledge and social psychology, political psychology and political crises. The study uses a qualitative research method, a literature review technique and a descriptive analysis. In terms of theoretical foundations, it discusses why and how disinformation processes can have critical consequences with current examples from Türkiye and the world. In conclusion, the role and importance of social and political psychology in the combat against structured information has been demonstrated, and it has been assessed that the journey of structured information, which can turn into political crises, passes through these fields.
KW  - Structured Knowledge
KW  - Disinformation
KW  - Social Psychology
KW  - Political Psychology
KW  - Political Crisis
N2  - Günümüzde bilgi temel üretim faktörü olarak kabul edilmektedir. İnsanlık bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerle bilgi toplumu çağını yaşamakta, dolayısıyla bilginin işlenmesi, muhafaza edilmesi ve yayılması azami önem arz etmektedir. Teknolojik gelişmeler ve dijitalleşmeyle ön plana çıkmış olan bir diğer kavram ise hibrit savaşları da bünyesinde barındıran “sınırsız savaş” kavramıdır. Nitekim bilgi toplumunun savaşları sınır ve mesafe mefhumlarının ötesinde devam etmektedir. Sosyal bütünlüğe zarar verecek, toplumları kutuplaştırarak güvensizlik, çatışma ve istikrarsızlık yaratabilecek bütün faaliyetler de sınırları olmayan savaşın önemli bileşenleridir. Sağladığı birçok özellik ve kolaylıklar nedeniyle, dijitalleşen toplumda kamu söylemi artık sosyal platformlar ve diğer internet platformlarında şekillenmektedir. Dolayısıyla bu platformlar hem ülkeler hem de diğer çıkar gruplarının hedef tahtasındadır. Dezenformasyon, mezenformasyon, sahte haber gibi kavramlara karşılık gelen “yapılandırılmış bilgiler” hedeflerine ulaştırılmak üzere geleneksel yöntemler yerine özellikle bu platformlarda dolaşıma sokulmakta ve krizler de dâhil olmak üzere ciddi sonuçlar doğurmaktadır. Çalışmada, temel olarak “Yapılandırılmış bilgi pratikte insan davranışlarını neden ve nasıl şekillendirmektedir?” sorusuna cevap aranmaktadır. Makalede gerekli tanımlamalar yapıldıktan sonra sırasıyla, yapılandırılmış bilginin sosyal psikoloji, politik psikoloji ve siyasi krizlerle olan ilişkisini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak literatür taraması tekniğinden istifade edilmekte ve betimsel bir analiz gerçekleştirilmektedir. Teorik dayanak açısından dezenformasyon süreçlerinin Türkiye’den ve dünyadan güncel örneklerle neden ve nasıl kritik sonuçlar doğurabileceği tartışılmıştır. Sonuç olarak, yapılandırılmış bilgiyle mücadelede sosyal ve politik psikolojinin rolü ve önemi ortaya konulmuş, yapılandırılmış bilginin siyasi krizlere dönüşebilen yolculuğunda istikametinin bu alanlardan geçtiği değerlendirilmiştir.
CR  - Ackland, R. & Gwynn, K. (2021). Truth and the dynamics of news diffusion on Twitter. Greifeneder, R., Jaffé, M. E., Newman, E. J., & Schwarz, N. (Eds.), The psychology of fake news; accepting, sharing, and correcting misinformation, (p. 27-47). Routledge http://doi.org/10.4324/9780429295379
CR  - Akyüz, S. S. & Akpınar, G. (2023). Politik ve kişisel yakınlıkların sosyal medyada yanlış bilgi ve yalan habere verilen tepkilere etkisi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 7(2), 158-174. https://doi.org/10.17932/IAU.EJNM.25480200.2023/ejnm_v7i2006
CR  - APA-American Psychologial Association. (2024a). Using psychology to understand and fight health misinformation. APA. https://www.apa.org/pubs/reports/misinformation-consensus-statement.pdf
CR  - APA. (2024b). Psychology is leading the way on fighting misinformation. APA. 
https://www.apa.org/monitor/2024/01/psychology-fighting-misinformation-disinformation
CR  - APA. (2024c). What interventions can be used to counter misinformation effectively? Debunking, prebunking, literacy training, and nudging approaches focus on changing individual behaviors. APA. 
https://www.apa.org/topics/journalism-facts/misinformation-interventions
CR  - APA. (2024d). What psychological factors make people susceptible to believe and act on misinformation? APA. https://www.apa.org/topics/journalism-facts/misinformation-belief-action
CR  - Aslantaş, R. (2022). Hibrit tehditleri anlamak. Hibrit Tehditler ve Milli Savunma Sempozyumu Bildiriler Kitabı. İstanbul, Türkiye.
CR  - Ata, H., & Ataman B. G. (2020). Kurumsal sosyal sorumluluk, algılanan dışsal prestij ve örgütsel bağlılık: Sosyal kimlik kuramı bağlamında bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 18(36), 255–273. https://doi.org/10.35408/comuybd.559780
CR  - Aydın, A. F. (2023). Sosyal medyada dezenformasyon ve manipülasyon: 2023 Kahramanmaraş depremi örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(5), 2603–2624. https://doi.org/10.15869/itobiad.1283358
CR  - Bastick, Z. (2021). Would you notice if fake news changed your behavior? An experiment on the unconscious effects of disinformation. Computers in Human Behavior, 116,  1-12. https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106633
CR  - Bennett, W. L. Livingston, S. (2020). The disinformation age. In The Disinformation Age. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781108914628
CR  - Bilgici, C. (2023). Yapay zekâ ve algoritmik kültür bağlamında sosyal medya deneyiminin geleceği üzerine bir değerlendirme. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 7(3), 216-237. https://doi.org/10.17932/iau.ejnm.25480200.2023/ejnm_v7i3003
CR  - Chaves, M., & Braga, A. (2019). The agenda of disinformation: “Fake news” and membership categorization analysis in the 2018 Brazilian presidential elections. Brazilian Journalism Research, 15(3), 474–495. https://doi.org/10.25200/BJR.v15n3.2019.1187
CR  - CNN Türk (2024). Bakan Yerlikaya’dan Kayseri paylaşımlarına ilişkin açıklama. Cnn Türk.  https://www.cnnturk.com/turkiye/bakan-yerlikayadan-kayseri-paylasimlarina-iliskin-aciklama-2127799 
Communication Decency. (n.d.). Communication decency ACT, 47 U.S.C. S.230. 
https://www.columbia.edu/~mr2651/ecommerce3/2nd/statutes/CommunicationsDecencyAct.pdf
CR  - Çalışkan, O. S. (2021). Politik psikolojinin tarihsel gelişim süreci. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 6(1), 179-191. https://doi.org/10.33905/bseusbed.954415
CR  - Devine, C. J. (2015). Ideological social identity: Psychological attachment to ideological in-groups as a political phenomenon and a behavioral influence. Political Behavior, 37(3), 509–535. https://doi.org/10.1007/s11109-014-9280-6
CR  - Dezenformasyonla Mücadele Rehberi. (2023). Dezenformasyonla mücadele rehberi. Ankara, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Yayınları.
CR  - Dupuy A. C., Nussbaum D., Butrimas V. & Granitsas, A. (2021). Hibrit savaş döneminde enerji güvenliği. NATO Review.  https://www.nato.int/docu/review/tr/articles/2021/01/13/hibrit-savas-doeneminde-enerji-guevenligi/index.html
CR  - Dutucu, S. (2022). Kriz iletişimi: Siyasi kriz iletişimi üzerine düşünceler. Akademisyen Kitabevi. https://doi.org/10.37609/akya.2237
CR  - Ecker, U. K. H., Lewandowsky, S., Cook, J., Schmid, P., Fazio, L. K., Brashier, N., Kendeou, P., Vraga, E. K., & Amazeen, M. A. (2022). The psychological drivers of misinformation belief and its resistance to correction. Nature Reviews Psychology 1(1), 13–29. https://doi.org/10.1038/s44159-021-00006-y
CR  - Ecker, U. K. H., Lewandowsky, S., Fenton, O., & Martin, K. (2014). Do people keep believing because they want to? Preexisting attitudes and the continued influence of misinformation. Memory and Cognition, 42(2), 292–304. https://doi.org/10.3758/s13421-013-0358-x
CR  - Flaxman, S., Goel, S. Justin, R. & Filter Bubbles, (2016).  Echo chambers, and online news consumption.  Public Opinion Quarterly, 80(1), 298–320, https://doi.org/10.1093/poq/nfw006
CR  - Fung, B. & Garcia, A. (2019). Facebook has shut down 5.4 billion fake accounts this year. CNN. https://edition.cnn.com/2019/11/13/tech/facebook-fake-accounts/index.html
CR  - Gezer, G. & Kösen, M. E. (n.d.). Güvenlik dersi. Güvenliğin temel kaynakları ders 12 – Hibrit savaşlar. Güvenlik Portalı. https://trguvenlikportali.com/ders-12-hibrid-savaslar/
CR  - Guess, A. M., & Lyons, B. A. (2020). Misinformation, disinformation, and online propaganda. Persily, N. & Tucker, J.A. Social Media and Democracy: The State of the Field, Prospects for Reform, (pp. 10–33). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781108890960.003
CR  - Güden, O. (2019). Küresel kuruluşların kriz yönetimi ve iletişimi süreçlerine yönelik bir değerlendirme: Facebook & Cambridge analytica veri skandalının retoriksel arena kuramı bağlamında incelenmesi. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 31, 209-231. https://doi.org/10.16878/gsuilet.656553
CR  - Güven, A. (2020). Hakikatin yitimi olarak post-truth: Bir kavramsallaştırma denemesi. İnsan ve İnsan Dergisi, 7(23), 20–36. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.577956
CR  - Hermann, C. (1963). Some consequences of crisis which limit the viability of organizations. Administrative Science Quarterly, 8(1), 61-82. https://doi:10.2307/2390887
CR  - Heuer, H. & Glassman, E.L. (2023).  Reliability criteria for news websites. Arxiv. https://arxiv.org/html/2407.03865v1
CR  - Hoffman, F. G. (2007). Conflict in the 21. century: The rise of hybrid wars. Potomac Institute for Policy Studies.
CR  - Hoffman, F. G. (2009). Hybrid threats: Reconceptualizing the evolving character of modern conflict. Strategic Forum. https://apps.dtic.mil/sti/pdfs/ADA496471.pdf
CR  - Iskandarov, K., & Gawliczek, P. (2020). Hybrid warfare as a new type of war. The evolution of its conceptual construct. Difin Publishing House.
CR  - İlhan, R., & Çevik, A. (2013). Önyargıların psikolojisi: Psikodinamik bir gözden geçirme. Nesne Psikoloji Dergisi, 1(1), 49–64. https://doi.org/10.7816/nesne-01-01-03
CR  - Jayakumar, S., Ang, B., & Diyanah Anwar, N. (Eds.), (2021). Disinformation and fake news.  Springer Nature.
Josan, A., Voicu, C. (2015) Hybrid Wars in the Age of Asymmetric Conflicts. Review of the Air Force Academy 1(28), 49-52.
CR  - Kapantai, E., Christopoulou, A., Berberidis, C., & Peristeras, V. (2021). A systematic literature review on disinformation: Toward a unified taxonomical framework. New Media and Society, 23(5), 1301–1326. SAGE Publications. https://doi.org/10.1177/1461444820959296
CR  - Kavanagh, J. & Rich, M.D (2018) Truth decay: An initial exploration of the diminishing role of facts and analysis in American public life. Rand Corporation. Rand Corporation. 
https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR2300/RR2314/RAND_RR2314.pdf
CR  - Korkmaz, B. (2024). Kayseri olayları ve Suriyeli mülteciler: Toplumsal krizler bilgi akışını nasıl etkiliyor? Teyit. https://teyit.org/ekipten/kayseri-olaylari-ve-suriyeli-multeciler-toplumsal-krizler-bilgi-akisini-nasil-etkiliyor
CR  - Lewandowsky, S., Ecker, U. K. H., Seifert, C. M., Schwarz, N., & Cook, J. (2012). Misinformation and its correction: Continued influence and successful debiasing. Psychological Science in the Public Interest, 13(3), 106-131. https://doi.org/10.1177/1529100612451018
CR  - Liang, Q. & Xiangsui W. (1999). Unrestricted warfare. People’s Liberation Army Literature and Arts Publishing House.
CR  - Johnson, D. (2018). Livermore papers on global security No. 3 Russia’s conventional precision strike capabilities, regional crises, and nuclear thresholds. https://cgsr.llnl.gov/sites/cgsr/files/2024-08/Precision-Strike-Capabilities-report-v3-7.pdf
CR  - Maslak, F. (2024). Instagram’a erişim engeliyle tüm dünyaya net bir uyarı verildi. TGRT Haber. https://www.tgrthaber.com/teknoloji/instagram-erisim-engeliyle-tum-dunyaya-net-bir-uyari-verdi-turkiyeden-sansure-karsi-sansur-harekati-2964687
CR  - McDermott, R. (2020). Psychological underpinnings of post-truth in political beliefs. https://www.hoover.org/sites/default/files/research/docs/trinkunas_threetweetstomidnight_17-38_ch.2.pdf
CR  - Meister, S. (2016). NATO review. The "Lisa case": Germany as a target of Russian disinformation. https://www.nato.int/docu/review/articles/2016/07/25/the-lisa-case-germany-as-a-target-of-russian-disinformation/index.html
CR  - Munson, S. & Resnick, P. (2010).  Presenting diverse political opinions: How and how much. https://www.smunson.com/portfolio/projects/aggdiversity/PresentingDiversePoliticalOpinions-chi10.pdf
CR  - National Academies. (2023). Nobel prize summit fuels initiatives to combat misinformation and disinformation and build trust in science. National Academies. 
https://www.nationalacademies.org/news/2023/06/nobel-prize-summit-fuels-initiatives-to-combat-misinformation-and-disinformation-and-build-trust-in-science
CR  - Nemeth, W. J. (2002). Future war and chechnya: A case for hybrid warfare. Unpublished Master’s Thesis. Naval Postgraduate School. http://hdl.handle.net/10945/5865
CR  - Nyhan, B., & Reifler, J. (2010). When corrections fail: The persistence of political misperceptions. Political Behavior, 32(2), 303–330. https://doi.org/10.1007/s11109-010-9112-2 
O’Connor, J. (1987). The meaning of crisis. Blackwell.
CR  - Oruç, M. S. (2020). Postmodernite, siyasal iletişim ve doğruluk sorunu: Post-truth durum ve entelektüel zemini üzerine bir inceleme. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 36, 141–160. https://doi.org/10.17829/turcom.784433 
Oxford Languages. (2016). Word of the year. https://languages.oup.com/word-of-the-year/2016/
CR  - Oymak, H. (2022). Kamuoyunda Dezenformasyon Yasası Olarak Bilinen, 7418 Sayılı “Basın Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’’ un Getirdikleri. Yeni Medya, 13, 504-514.
CR  - Özer, Y. (2018). Savaşın değişen karakteri: Teori ve uygulamada hibrit savaş. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 7(1), 29–56. https://doi.org/10.28956/gbd.422724
CR  - Pala, U., & İşlek, S. (2021). Post-truth çağında pazarlama ve tüketim. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 375–384. https://doi.org/10.17494/ogusbd
CR  - Pearson, C. M. & Clair, J.A. (1998). Reframing crisis management. Academy of Management Review, 23(1), 59–76.  https://doi.org/10.2307/259099
CR  - Perdahcı, B. & Koçer, S. (2023). Siyasi yanlış bilgi ve dijital topluluklar: Discord platformunda etnografik bir inceleme. NewsLabTurkey
CR  - Pratelli, M., Petrocchi, M., Saracco, F., & de Nicola, R. (2024). Online disinformation in the 2020 U.S. election: swing vs. safe states. EPJ Data Science, 13(1),  https://doi.org/10.1140/epjds/s13688-024-00461-6
CR  - Ray, A., & George, J. (2019). Online disinformation and the psychological bases of prejudice and political conservatism. Proceedings of the 52nd Hawaii International Conference on System Sciences, 2742-2752.
CR  - Shahbazi, M., & Bunker, D. (2024). Social media trust: Fighting misinformation in the time of crisis. International Journal of Information Management, 77, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2024.102780
CR  - Shea, J. (2018). Hybrid and transnational threats. https://www.friendsofeurope.org/wp/wp-content/uploads/2019/04/FoE_SEC_PUB_Hybrid_DP_WEB.pdf
CR  - Shu, K., Bhattacharjee, A., Alatawi, F., Nazer, T. H., Ding, K., Karami, M., & Liu, H. (2020). Combating disinformation in a social media age. Wiley Interdisciplinary Reviews: Data Mining and Knowledge Discovery, 10(6), 1-39. https://doi.org/10.1002/widm.1385
CR  - Sierra, J. J., & Mcquitty, S. (2007). Attitudes and emotions as determinants of nostalgia purchases: An application of social identity theory. The Journal of Marketing Theory and Practice, 15(2), 99-112.
CR  - Søe, S. O. (2021). A unified account of information, misinformation, and disinformation. Synthese, 198(6), 5929–5949. https://doi.org/10.1007/s11229-019-02444-x
CR  - Staerklé, C. (2015). Political psychology. https://www.researchgate.net/publication/304191105_Political_Psychology
CR  - Stengel, R. (2019). Information wars: How we lost the global battle against disinformation & what we can do about it.  Atlantic Monthly Press.
CR  - Tajfel, H. & Turner, J.C. (1986) The social identity theory of intergroup behavior. http://christosaioannou.com/Tajfel%20and%20Turner%201986.pdf 
The Economist. (2023). The Economist. https://www.economist.com/the-economist-explains/2023/02/20/what-
CR  - Thornton B. (2000). The moon hoax: Debates about ethics in 1835 New York newspapers. Journal of Mass Media Ethics 15(2), 89-100 https://doi.org/10.1207/S15327728JMME1502_3
CR  - Ulutaş, M. (2021). Sosyal kimlik kuramı. https://www.researchgate.net/publication/349466070_Sosyal_Kimlik_Kurami_Social_Identity_Theory
CR  - Van Messel. John A. (2005). Unrestricted warfare: A Chinese doctrine for future warfare? Unpublished Master’s Thesis. Marine Corps University.
CR  - Varmus, H. (2017). U.S. President Trumps’s proposed Cuts tı nih ‘would erode America’s leadership in medical research’. https://www.kff.org/news-summary/u-s-president-trumps-proposed-cuts-to-nih-would-erode-americas-leadership-in-medical-research/
CR  - Vuković, M., Pripužić, K., & Belani, H. (2009). An intelligent automatic hoax detection system. Lecture Notes in Computer,  318–325. https://doi.org/10.1007/978-3-642-04595-0_39
CR  - World Report (2020). How to fight an infodemic. https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%2930461-X
CR  - Yochai, B., Robert, F. & Hal, R. (2018). Network propaganda: Manipulation, disinformation, and radicalization in American politics. Oxford University Press.
UR  - https://doi.org/10.18094/josc.1573052
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4312884
ER  -