@article{article_1580827, title={OSMANLI’DAN ERKEN CUMHURİYET’E İZMİR VE ÇEVRESİNDE DEMİRYOLLARI VE TREN İSTASYONLARI: CBS (COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ) İLE MODERNİTEYİ ÖLÇMEK (1850-1950)}, journal={Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi}, volume={25}, pages={5–44}, year={2025}, DOI={10.18244/cttad.1580827}, author={Kurtboğan, Emirhan}, keywords={İzmir, Demiryolu, Gelişim, Dönüşüm, Modernizasyon}, abstract={Osmanlı modernleşmesi sürecinin başlangıcında bir dizi ekonomik düzenleme ile başlamaktadır. Ancak bu süreç Osmanlı yönetiminde önemli bir farkındalık yaratmıştır. Çünkü dönüşüm sadece ekonomik gelişme demek değildir. Sosyal ilerleme yoksa bu gelişmeyi ortaya koyamazlardı. Milletin kalkınması ekonomik ve idari yapı için olduğu kadar sosyal yapı için de elzemdir. 18. yüzyılda demiryolunun ortaya çıkışı ile ulaşım ve ekonominin gelişiminde derin bir etki bırakmıştı. Demiryolu teknolojisinin gelişimi iç pazarı canlandırıcı bir etki yaratmış, dinamizm ve hareketlilik getirmiştir. Bu gelişmenin salt ekonomik faktörlerin ötesine geçen, üretim ve güç ilişkilerindeki değişimleri kapsayacak şekilde sosyal yansımaları bulunduğu öne sürülmektedir. Kapitalist yapılara dâhil olmaları nedeniyle demiryolları, bölgelerin mekânsal örgütlenmesi üzerinde önemli bir etki yaratmış, bu da sermayenin dağılımı üzerinde karşılık gelen bir etki yaratmıştır. Ayrıca, demiryollarının inşası kültürel ortamların değişmesine de katkıda bulunmuştur. Bu değişiklikleri daha iyi anlayabilmek için çalışmada Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) aracılığıyla mekânsal otokorelasyon yöntemi kullanılmıştır. Mevcut verileri analiz eden çalışma, toplumsal değişimin tarihsel süreçlerini ve Osmanlı ulaşımındaki değişimlerin bu süreçler üzerindeki etkisini anlamak amacıyla Batı Anadolu bölgesini incelemiştir. Veri analizi yoluyla, İzmir kentinin demiryolu çevresindeki gelişimine ve yapısındaki değişime ışık tutan nitelikli bir veri seti hazırlanmıştır. Bu analizin amacı, Türk modernleşmesinin demiryolu sonrası görünümüne ilişkin tarihsel bir anlatı sunabilmektir.}, number={50}, publisher={Dokuz Eylül Üniversitesi}, organization={TÜBİTAK}