TY  - JOUR
T1  - Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Beden Algısı İle Akran İlişkileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
TT  - Examining The Relationship Between Body Image And Peer Relationships In Preschool Children
AU  - Kale, Mustafa
AU  - Altun, İlker
AU  - Çakmak, Soner
PY  - 2025
DA  - August
Y2  - 2025
DO  - 10.17860/mersinefd.1582506
JF  - Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
JO  - MEUJFE
PB  - Mersin Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1306-7850
SP  - 569
EP  - 586
VL  - 21
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Bu araştırmanın temel amacı, okul öncesi dönem çocuklarının beden algısı ile akran ilişkileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla, mevcut araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Mersin ilinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı özel ve devlet anaokullarında eğitim gören 4-6 yaş aralığında 152 çocuktan oluşmaktadır. Bu çalışmada, veriler Kişisel Bilgi Formu, Beden Algısı Ölçeği ve Okul Öncesinde Akran İlişkileri Ölçeği Öğretmen Formu kullanılarak toplanmıştır. Toplanan veriler, SPSS 25 paket programı aracılığıyla analiz edilmiş olup, Bağımsız Örneklemler T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), korelasyon, basit ve çoklu regresyon analizleri uygulanmıştır.Araştırma sonucunda, çocukların anne-baba eğitim durumu ve vücut kitle indeksleri (VKİ) ile akran ilişkileri boyutları arasında anlamlı farklılaşma tespit edilmiş olup beden algısı boyutlarında ise yalnızca VKİ arasında anlamlı farklılaşma saptanmıştır. Akran ilişkileri alt boyutlarıyla beden algısı arasında ise beden memnuniyeti boyutunda anlamlı ilişkiye ulaşılmıştır. Akran ilişkilerinin Zorba Çocuk ve Mağdur çocuk alt boyutlarında negatif, Arkadaşlık ve Etkileşim alt boyutunda pozitif bir ilişki elde edilmiştir. Araştırma sonuçları göz önüne alındığında, okul öncesi dönemden itibaren çocukların beden algıları ile ilgili memnuniyetin ev ve okul bağlamında desteklenmesi, onların sosyal, duygusal gelişimlerini olumlu etkileyecektir.
KW  - okul öncesi eğitimi
KW  - beden algısı
KW  - akran ilişkileri
N2  - The aim of this study is to examine the relationship between body perception and peer relationships among preschool children. For this purpose, the relational survey model, one of the quantitative research methods, was used in the present study. The sample consists of 152 children aged 4 to 6 who were enrolled in private and public preschools affiliated with the Ministry of National Education in Mersin during the 2023-2024 academic year. In this study, data were collected using the Personal Information Form, the Body Perception Scale, and the Peer Relationships Scale for Preschool Teachers Form. The collected data were analyzed using the SPSS 25 software package, with Independent Samples T-Test, One-Way ANOVA, correlation, and simple and multiple regression analyses applied.The results of the study revealed significant differences between the educational status of the parents and the children’s body mass index (BMI) in terms of peer relationship dimensions, with significant differences observed only for BMI in terms of body perception dimensions. A significant relationship was found between body satisfaction and peer relationship sub-dimensions. Negative relationships were identified in the Bully Child and Victim Child sub-dimensions, while positive relationships were observed in the Friendship and Interaction sub-dimension. Considering the research results, supporting children's satisfaction with their body image in the context of home and school starting from the pre-school period will positively affect their social and emotional development.
CR  - Ata, A., Vural, A., & Keskin, F. (2014). Beden algısı ve obezite. Ankara Medical Journal, 14(3), 87-94. https://doi.org/10.17098/amj.02494
CR  - Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Prentice-Hall.
CR  - Boivin, M., & Hymel, S. (1997). Peer experiences and social self-perceptions: A sequential model. Developmental 
Psychology, 33(1), 135-145. https://doi.org/10.1037/0012-1649.33.1.135
CR  - Bornstein, M. H. (2002). Parenting infants. In M. H. Bornstein (Ed.), Handbook of parenting: Children and parenting (2nd ed., Vol. 1, pp. 3-43). Lawrence Erlbaum Associates.
CR  - Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (8. baskı). Pegem Akademi.
CR  - Cash, T. F., Phillips, K. A., Santos, M. T., & Hrabosky, J. I. (2004). Measuring "negative body image": Validation of the body image disturbance questionnaire in a nonclinical population. Body Image, 1(4), 363-372. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2004.10.001
CR  - Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2002). Research methods in education (5th ed.). Routledge.
CR  - Collins, M. E. (1991). Body figure perceptions and preferences among preadolescent children. International Journal of Eating Disorders, 10(2), 199-208. https://doi.org/10.1002/1098-108X(199103)10:2
CR  - Coyne, S. M., Davis, E. J., & Warburton, W. (2021). Media and body image development in childhood. Pediatrics, 147(1), e2020046821. https://doi.org/10.1542/peds.2020-046821
CR  - Davison, K. K., & Birch, L. L. (2001). Childhood overweight: A contextual model and recommendations for future research. Obesity Reviews, 2(3), 159-171. https://doi.org/10.1046/j.1467-789x.2001.00036.x
CR  - Desforges, C., & Abouchaar, A. (2003). The impact of parental involvement, parental support and family education on pupil achievement and adjustment: A literature review. DfES Research Report 433.
CR  - Fabes, R. A., Martin, C. L., Hanish, L. D., Anders, M. C., & Madden-Derdich, D. A. (2019). Gender and social development in early childhood. Annual Review of Developmental Psychology, 1(1), 205-232. https://doi.org/10.1146/annurev-devpsych-121318-085031
CR  - Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6th ed.). McGraw-Hill.
CR  - Grabe, S., & Hyde, J. S. (2006). Ethnicity and body dissatisfaction among women in the United States: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 132(4), 622-640. https://doi.org/10.1037/0033-2909.132.4.622
CR  - Grogan, S. (2021). Body image: Understanding body dissatisfaction in men, women, and children (4th ed.). Routledge.
CR  - Gülay, H. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 82-93. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/857167
CR  - Gümüş, M., Kale, M., & Çakmak, S. (2022). Ebeveynlerin sosyal görünüş kaygı düzeylerine göre çocuklarının sosyal görünüşleri ile ilgili tutum ve davranış farklılıkları. Çukurova Medical Journal, 47(3), 1197-1209. https://doi.org/10.17826/cumj.1131420
CR  - Harrist, A. W., & Bradley, K. D. (2020). The development of body image in early childhood. In J. J. Arnett (Ed.), Encyclopedia of Child and Adolescent Development (pp.1-10). Wiley. https://doi.org/10.1002/9781119171492.wecad486
CR  - Jansen, P. W., Verlinden, M., Dommisse-van Berkel, A., Mieloo, C. L., van der Ende, J., Veenstra, R., & Tiemeier, H. (2021). Body dissatisfaction and peer victimization in children: A prospective cohort study. Body Image, 36, 14-22. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2020.10.004
CR  - Kağıtçıbaşı, Ç., Sunar, D., & Bekman, S. (2000). Türkiye’de erken çocukluk gelişimi ekolojik, kültürel ve ailesel bağlamda çocuk gelişimi. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
CR  - Kağıtçıbaşı, Ç., Uskül, A., & Uzun, E. (2000). Kültürel psikoloji: Kültür bağlamında insan ve aile. Evrim Yayınları.
CR  - Kail, R. V. (2012). Children and their development (6th ed.). Pearson.
CR  - Kale, M., Hurşidi, S., & Karaboğa, A. B. (2021). Okul öncesi dönemde beden algısı. OPUS International Journal of Society Researches, 17(34), 1408-1435. https://doi.org/10.26466/opus.829749
CR  - Kale, M., Kaya, M. T., Deretarla-Gül, E., & Çakmak, S. (2024). Body Image and Body Satisfaction in Early Childhood. 
Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 53(1), 45-62. https://doi.org/10.14812/cuefd.1415720
CR  - Kanmaz, T., & Şahin, F. T. (2022). Okul öncesinde akran ilişkileri ölçeği ebeveyn ve öğretmen formlarının geliştirilmesi. Turkish Studies - Educational Sciences, 17(3), 1105-1124. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.55791
CR  - Leaper, C. (2021). Gender development and peer relations in early childhood. In H. E. Fitzgerald (Ed.), Handbook of children’s peer relations (2nd ed., pp. 189-205). Routledge.
CR  - Martin, C. L., & Fabes, R. A. (2001). The stability and consequences of young children's same-sex peer interactions. Developmental Psychology, 37(3), 431-446. https://doi.org/10.1037/0012-1649.37.3.431
CR  - Martin, C. L., & Ruble, D. N. (2010). Patterns of gender development. Annual Review of Psychology, 61(1), 353-381. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.093008.100511
CR  - Metin-Aslan, Ö., & Tuğrul, B. (2013). Anaokuluna devam eden çocukların oyun davranışları ve oyunlarında ortaya çıkan zorbalık davranışlarının incelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13, 27-41. https://www.academia.edu/download/31252455/ozgemetinakdeniz.pdf
CR  - Musher-Eizenman, D. R., Holub, S. C., Barnhart Miller, A., Goldstein, S. E., & Edwards-Leeper, L. (2004). Body size stigmatization in preschool children: The role of control attributions. Journal of Pediatric Psychology, 29(8), 613-620. https://doi.org/10.1093/jpepsy/jsh063
CR  - Neves, C. M., Cipriani, F. M., Meireles, J. F. F., Morgado, F. F. R., & Ferreira, M. E. C. (2017). Body image in childhood: An integrative literature review. Revista Paulista de Pediatria, 35(3), 331-339. https://doi.org/10.1590/1984-0462/;2017;35;3;00002
CR  - Oral, B., & Çoban, A. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
CR  - Özdemir, A., & Yalçın, S. (2023). Okul öncesi dönemde beden algısı ve akran ilişkileri arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 48(214), 123-138. https://doi.org/10.15390/EB.2023.12068
CR  - Rodgers, R. F., Slater, A., Gordon, C. S., McLean, S. A., Jarman, H. K., & Paxton, S. J. (2021). A biopsychosocial model of body image concerns and disordered eating in early childhood. Body Image, 37, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2021.02.003
CR  - Schilder, P. (1950). The image and appearance of the human body. International Universities Press.
CR  - Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Anı Yayıncılık.
CR  - Seçer, Z. (2015). Anne eğitim düzeyinin okul öncesi çocuklarının sosyal becerileri üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 95-108. https://doi.org/10.15390/EB.2015.3880
CR  - Shapka, J. D., & Keating, D. P. (2005). Structure and change in self-concept during adolescence. Canadian Journal of Behavioural Science, 37(2), 83-96. https://doi.org/10.1037/h0087247
CR  - Shroff, H., & Thompson, J. K. (2006). Peer influences, body-image dissatisfaction, eating dysfunction and self-esteem in adolescent girls. Journal of Health Psychology, 11(4), 533-551. https://doi.org/10.1177/1359105306065015
CR  - Slater, A., & Tiggemann, M. (2016). Little girls in a grown-up world: The impact of media exposure on young girls’ body image. Body Image, 18, 19-22. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2016.04.004
CR  - Slater, A., & Tiggemann, M. (2016). Media exposure, body dissatisfaction, and disordered eating in middle-aged women. Psychology of Women Quarterly, 40(3), 370-383. https://doi.org/10.1177/0361684316635528
CR  - Smolak, L. (2004). Body image in children and adolescents: Where do we go from here? Body Image, 1(1), 15-28. https://doi.org/10.1016/S1740-1445(03)00008-1
CR  - Smolak, L. (2020). Early body image development: A lifespan perspective. Cambridge University Press.
CR  - Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
CR  - Talu, E. (2020). Ergenlerde beden imajı algısının kimlik gelişimi sürecine etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 1116-1135. https://doi.org/10.17679/inuefd.762094
CR  - Tatangelo, G., & McCabe, M. (2016). Development and validation of the Parent’s Influence on Children’s Body Image and Eating (PICBIE) questionnaire. Body Image, 16, 110-120. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2016.01.002
CR  - Tatangelo, G., & Ricciardelli, L. A. (2017). A qualitative study of preschool children’s body image: Gendered ideals and sociocultural influences. Body Image, 22, 22-30. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2017.05.002
CR  - Tatangelo, G., McCabe, M., & Mellor, D. (2016). Body dissatisfaction and body change behaviors in preschool children. Body Image, 18, 19-22. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2016.04.007
CR  - Tatangelo, G., McCabe, M., & Mellor, D. (2017). Preschool children’s body dissatisfaction: A systematic review. Body Image, 21, 45-58. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2017.02.002
CR  - Tatangelo, G., McCabe, M., & Mellor, D. (2017). The influence of gender, BMI and body dissatisfaction on children's body image: A systematic review. Body Image, 20, 76-110. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2017.01.002
CR  - Tiggemann, M. (2005). Television and adolescent body image: The role of program content and viewing motivation. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(3), 361-381. https://doi.org/10.1521/jscp.24.3.361.65623
CR  - Tremblay, L., & Lovsin, T. (2017). Predicting early body image concerns in children: Contributions of parental behavioral and psychological control and child temperament. Body Image, 20, 101-109. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2016.11.005
CR  - Zarbatany, L., McDougall, P., & Hymel, S. (2000). Gender differences in group selection and group socialization in early adolescence. Child Development, 71(5), 1225-1239. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00226
UR  - https://doi.org/10.17860/mersinefd.1582506
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4353877
ER  -