TY  - JOUR
T1  - İlköğretim Matematik Öğretmenlerinin Matematik Öğretiminde Değerlendirme Boyutuna Yönelik Algıları ve Uygulamaları
TT  - Perceptions and Practices of Elementary Mathematics Teachers Regarding the Dimension of Evaluation in Mathematics Instruction
AU  - Yılmaz, Tuğba Yulet
AU  - Gök, Mustafa
AU  - Kantar, Emine Tuğba
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.17556/erziefd.1584224
JF  - Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
JO  - EUJEF
PB  - Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2148-7758
SP  - 233
EP  - 248
VL  - 27
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Eğitim sürecinde değerlendirme, öğretimi yönlendirme ve anlamlı öğrenmeyi sağlama açısından kritik bir öneme sahiptir. Öğretmenlerin gerçekleştirdiği değerlendirmeler, öğrenme süreci ile uyumlu değerlendirme yaklaşımlarının benimsenmesinde önemli bir rol oynar. Bu araştırma, ilköğretim matematik öğretmenlerinin matematik öğretiminde değerlendirme boyutuna ilişkin algılarını ve uygulamalarını incelemektedir. Araştırma, durum çalışması deseniyle yürütülmüş olup 2024-2025 eğitim-öğretim yılında Türkiye’nin çeşitli illerindeki devlet ortaokullarında görev yapan 26 gönüllü öğretmen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmış ve elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bulgular, öğretmenlerin değerlendirme yaklaşımlarında özetleyici ve biçimlendirici değerlendirmeleri ayırt ederek genellikle öğrenme çıktıları ve süreçlerine odaklandığını ortaya koymaktadır. Görüşme analizlerine göre, öğretmenlerin çoğunluğu özetleyici değerlendirme ve geleneksel değerlendirme araçlarını tercih etmekte, alternatif değerlendirme araçlarını ise sınırlı kullanmaktadır. Bunun yanı sıra sonuçlar, uluslararası sınavların öğretmenlerin değerlendirme yaklaşımları üzerinde hem fırsatlar hem de sınırlamalar yarattığını göstermektedir. Bu bağlamda, müfredat hedefleri ile mevcut değerlendirme yaklaşımları arasındaki uyumsuzluk dikkat çekmektedir. Süreç odaklı, yaratıcı ve kapsamlı değerlendirme yaklaşımlarını desteklemek adına, öğretmenlerin bu alanlarda daha fazla kaynak ve destekle güçlendirilmesi önerilmektedir. Bu sayede, değerlendirme süreçleri öğretim hedefleriyle daha uyumlu hale getirilerek, öğrencilerin daha anlamlı öğrenme deneyimleri yaşamaları sağlanabilir.
KW  - Değerlendirme
KW  - Biçimlendirici Değerlendirme
KW  - Özetleyici Değerlendirme
KW  - Matematik Öğretmeni
N2  - Assessment is critical in educational process, guiding instruction and fostering meaningful learning. The assessments conducted by teachers play a significant role in aligning assessment approaches with the learning process. This study examines elementary mathematics teachers’ perceptions and practices regarding the assessment dimension in mathematics instruction. The research was conducted using a case study design and involved 26 volunteer elementary mathematics teachers working in public middle schools across various provinces of Turkey during the 2024-2025 academic year. Structured interviews were used for the data collection. Data were analyzed through content analysis. Findings reveal that teachers distinguish between summative and formative assessments and generally focus on measuring learning outcomes and processes. Interview analyses show that most teachers prefer summative assessment and traditional assessment tools while using alternative assessment tools remains limited. Furthermore, it was found that international exams create opportunities and limitations for teachers' assessment approaches. The misalignment between curriculum goals and current assessment approaches was noted in this context. It is recommended that teachers receive additional resources and support to enhance process-oriented, creative, and comprehensive assessment approaches. By doing so, assessment processes can better align with instructional goals, enabling students to experience more meaningful learning.
CR  - Acar, M., & Buldur, M. (2021). High stakes tests through the eyes of science teachers: Positive and negative impacts. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 390-414. https://doi.org/10.18039/ajesi.758369
CR  - Ahmad, A., & Mehmood, M. (2022). Alignment between Biology curriculum objectives and asessment at higher secondary level. Review of Education, Administration & Law, 5(4), 559-569. https://doi.org/10.47067/real.v5i4.283
CR  - Aygün, B., Baran-Bulut, D. ve İpek, A. S. (2016). İlköğretim matematik dersi sınav sorularının MATH taksonomisine göre analizi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 62-88. http://doi.org/10.16949/turcomat.97548
CR  - Barrot, J. S., Masangya, E. M., & Lira, J. I. G. (2023). Outcomes-based teaching and learning assessment instrument for teachers in higher education. Curriculum and Teaching, 38(2), 21-35. http://dx.doi.org/10.7459/ct/38.2.03
CR  - Bekdemir, M., & Baş, F. (2017). Analysis of mathematics teachers' questions used in examinations in terms of conceptual and operational knowledge. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 95-113. http://doi.org/10.7822/omuefd.327392
CR  - Berg, B. L., & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Çev. Aydın H.). Eğitim Yayınevi.  
Birenbaum, M., DeLuca, C., Earl, L., Heritage, M., Klenowski, V., Looney, A., Smith, K., Timperley, H., Volante, L., & Wyatt-Smith, C. (2015). International trends in the implementation of assessment for learning: Implications for policy and practice. Policy Futures in Education, 13, 117-140,  https://doi.org/10.1177/1478210314566733
CR  - Black, P., & Wiliam, D. (1998). Assessment and classroom learning. Assessment in Education: Principles, Policy &Ppractice, 5(1), 7-74. https://doi.org/10.1080/0969595980050102
CR  - Boström, E., & Palm, T. (2023). The effect of a formative assessment practice on student achievement in mathematics. Frontiers in Education, 8, 1-14. https://doi.org/10.3389/feduc.2023.1101192.
CR  - Bozkuş, Ç., & Özgeldi, M. (2024). Analysis of middle school mathematics teachers' evaluations of skill-based questions within the framework of mathematical competencies. International Journal of Turkish Educational Sciences, 12(1), 535-583. https://doi.org/10.46778/goputeb.1425323
CR  - Brookhart, S. M. (2007). Expanding views about formative classroom assessment: a review of the literatüre. In J. H. McMillan (Ed.), Formative Classroom  Assessment: Theory into Practice, (pp. 43–62). New York, NY, USA: Teachers College Press.
CR  - Büyüktokatlı, N. ve Bayraktar, Ş. (2014). Fen eğitiminde alternatif ölçme-değerlendirme uygulamaları. Pegem Journal of Education & Instruction, 4(1), 103-106. https://doi.org/10.14527/pegegog.2014.006
CR  - Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21. yüzyıl becerileri ve eğitim sisteminde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 3112-3134. https://doi.org/10.15869/itobiad.494286
CR  - Cañadas, L. (2023). Contribution of formative assessment for developing teaching competences in teacher education. European Journal of Teacher Education, 46(3), 516–532. https://doi.org/10.1080/02619768.2021.1950684
CR  - Chapman, C., & King, R. (2012). Differentiated assessment strategies: One tool doesn't fit all. Corvin a SAGE Company.
CR  - Chen, I. H., Gamble, J. H., Lee, Z., & Fu, Q. (2020). Formative assessment with interactive whiteboards: A one-year longitudinal study of primary students' mathematical performance. Computer Education, 150(4), 103833. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2020.103833.
CR  - Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Research methods: design and analysis. (A. Aypay, Çev.). Anı Publishing.
CR  - Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Siyasal Kitabevi.
CR  - Çetin, A. ve Ünsal, S. (2019). Merkezi sınavların öğretmenler üzerinde sosyal, psikolojik etkisi ve öğretmenlerin öğretim programı uygulamalarına yansıması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 304-323. http://dx.doi.org/10.16986/HUJE.2018040672
CR  - Demirel, Ö. (2017). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi.
CR  - Gezer, T., Wang, C., Polly, A., Martin, C., Pugalee, D., & Lambert, R. (2021). The relationship between formative assessment and summative assessment in Primary grade mathematics classrooms. International Electronic Journal of Elementary Education, 13(5), 673-685. http://dx.doi.org/10.26822/iejee.2021.220
CR  - Gök, M. ve Yıldız, B. (2024). LGS matematik sorularının PISA matematik yeterlikleri açısından incelenmesi. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 17(102), 41-56. http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.79584
CR  - Göktaş, Ö. ve Şad, S. N. (2021). Matematik öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına ilişkin algılarının incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 402-415. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.62826-578152
CR  - Güven Akdeniz, D. (2021). Amaç, ölçüt ve puanlama: matematik öğretmen adayları tarafından oluşturulan dereceli puanlama anahtarlarının incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(3), 974-997. http://dx.doi.org/10.30703/cije.756661
CR  - Harlen, W., & James, M. (1997) Assessment and learning: Differences and relationships between formative and summative assessment. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 4(3), 365-379. http://dx.doi.org/10.1080/0969594970040304
CR  - Heitink, M. C., Van der Kleij, F. M., Veldkamp, B. P, Schildkamp, K., & Kippers, W. B. (2016). A systematic review of prerequisites for implementing assessment for learning in classroom practice. Educational Research Review, 17, 50–62. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2015.12.002
CR  - Kağızmanlı Köse, T. B. (2023). Dinamik matematik öğretimine uygun ölçme değerlendirme: Öğretmen ve öğretmen adaylarının görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 431-447. https://doi.org/10.24315/tred.1039284
CR  - Karakuş, F. (2010). Ortaöğretim matematik dersi öğretim programında yer alan alternatif ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına yönelik öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 457-488.
CR  - Karamustafaoğlu, S., Çağlak, A. ve Meşeci, B. (2012). Alternatif ölçme-değerlendirme araçlarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilikleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 167-179. https://dergipark.org.tr/tr/pub/amauefd/issue/1727/21168 sayfasından erişilmiştir.
CR  - Kaya, A., Balay, R. ve Göçen, A. (2012). Öğretmenlerin alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin bilme, uygulama ve eğitim ihtiyacı düzeyleri. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1229-1259.
CR  - Lundstrom, K., Diekema, A. R., Leary, H., Haderlie, S., & Holliday, W. (2015). Teaching and learning information synthesis: An intervention and rubric based assessment. Communications in Information Literacy, 9(1), 60-82. http://dx.doi.org/10.15760/comminfolit.2015.9.1.176
CR  - Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Nobel Yayın Dağıtım.
CR  - Meylani, R. (2024). A comparative analysis of traditional and modern approaches to assessment and evaluation in education. Western Anatolia Journal of Educational Sciences,15(1), 520-555. https://doi.org/10.51460/baebd.1386737
CR  - Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: A sourcebook of new methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
CR  - Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve 	ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). MEB.
CR  - Milli Eğitim Bakanlığı. (2022). PISA 2022 Türkiye Raporu. MEB.
CR  - Milli Eğitim Bakanlığı. (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni. MEB.
CR  - Milli Eğitim Bakanlığı. (2024b). Ortaokul Matematik dersi öğretim programı (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. MEB.
CR  - Moyosore, O. A. (2015). The effect of formative assessment on students’ achievement in secondary school mathematics. International Journal of Education and Research, 3(10), 481-490. https://ijern.com/journal/2015/October-2015/37.pdf
CR  - National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and Standards for school mathematics. Reston, VA.: NCTM.
CR  - Nazlıçiçek, N. ve Akarsu, F. (2008). Fizik, kimya ve matematik öğretmenlerinin değerlendirme araçlarıyla ilgili yaklaşımları ve uygulamaları. Eğitim ve Bilim, 33(149), 18-29. https://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/637 sayfasından erişilmiştir.
CR  - Nworgu, B. G. (2019). Measurement and Evaluation: Theory and practice. Nsukka: Universal Trust Publishers.
Oche, S., Oguguo, B. C., Ezeanya, C. O., Okpe, K. E., Okwara, V. C., Adie, I. I., Ayek, B. B., Okpara, L. I., & Ojobo, B. N. (2024). Relative Effectiveness of Formative Assessment Techniques on Students' Academic Achievement in Mathematics Classroom Teaching and Learning. Mathematics Teaching Research Journal, 15(6), 171-193. https://eric.ed.gov/?id=EJ1417846 sayfasından erişilmiştir.
CR  - Orakcı, Ş. (2020). Öğretmen adaylarının öğrenci ürün dosyası uygulamasına ilişkin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(1), 266-295. https://doi.org/10.37217/tebd.683859
CR  - Önel, F., Dalkılınç, F., Özel, N., Deniz, Ş., Balkaya, T. ve Kurt Birel, G. (2020). Ortaokul matematik öğretmenleri ölçme-değerlendirmeyi nasıl yapıyor? Bir durum çalışması. Kastamonu Education Journal, 28(3), 1448-1459. https://doi.org/10.24106/kefdergi.4113
CR  - Öztürk-Çetinkaya, F. ve Saka, Y. (2022). Fen bilgisi öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme inançlarının ve uygulamalarının fen bilimleri öğretim programıyla uyumu. Turkish Journal of Primary Education (TUJPED), 7(1), 44-63. https://doi.org/10.52797/tujped.1118730
CR  - Öztürk, N., & Masal, E. (2020). The classification of math questions of central examination for secondary education institutions in terms of PISA mathematics literacy levels. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 4(1), 17-33. https://www.researchgate.net/publication/341106715 sayfasından erişilmiştir.
CR  - Peker, B., & Acar, S. (2024). Opinions of mathematics teachers on measurement and evaluation. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 58-79. http://dx.doi.org/10.38151/akef.2024.130
CR  - Rakoczy, K., Pinger, P., Hochweber, J., Klieme, E., Schütze, B., & Besser, M. (2019). Formative assessment in mathematics: Mediated by feedback’s perceived usefulness and students‘ self-efficacy. Learning and Instruction, 60, 154–165. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2018.01.004.
CR  - Rattanatumma, T., & Puncreobutr, V. (2016). Assessing the effectiveness of STAD model and problem based learning in mathematics learning achievement and problem solving ability. Journal of Education and Practice, 7(12), 194-199. https://eric.ed.gov/?id=EJ1099565 sayfasından erişilmiştir.
CR  - Smith,  S.  S.  (2006).  Early  chilhood  mathematics. Pearson  Education
CR  - Stiggins,  R.,  & Chappuis,  J. (2005). Using student-involved classroom assessment to close achievement gaps. Theory Into Practice, 44(1), 11–18. https://doi.org/10.1207/s15430421tip4401_3
CR  - Şahin, Ö. ve Soylu, Y. (2019). Matematik öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme bilgi gelişimleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 12(1), 47-76. http://dx.doi.org/10.30831/akukeg.335187
CR  - Şenel-Çoruhlu, T., Er-Nas, S. ve Çepni, S. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin alternatif ölçme değerlendirme tekniklerini kullanmada karşılaştıkları problemler: Trabzon örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 122-141. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyuefd/issue/13711/165998 sayfasından erişilmiştir.
CR  - Tashtoush, M. A., Shirawia, N., & Rasheed, N. M. (2024). Scoring rubrics method in performance assessment and its effect of mathematical achievement. Athens Journal of Education, 11, 1-22. https://www.researchgate.net/publication/365730347 sayfasından erişilmiştir.
CR  - Toporek, M. (2024). Człowiek orkiestra: obraz nauczyciela a rzeczywistość edukacyjna. Języki Obce w Szkole, (4), 17-23. http://dx.doi.org/10.47050/jows.2024.4.17-23
CR  - Urzúa, C. A. C., Ranjan, R., Saavedra, R. A., & Philominraj, A. (2024). Levels of teacher performance in formative assessment in multigrade and single-grade classrooms. Journal of Education and Learning, 18(2), 579-587. http://dx.doi.org/10.11591/edulearn.v18i2.21154
CR  - Wiliam, D. (2010). The role of formative assessment in effective learning environments. In H. Dumont, D. Instance, & F. Benavides (Eds.), The nature of learning: Using research to ınspire practice (pp. 135-155). OECD Publishing.
CR  - Wilson, S. M., & Kenney, P. A. (2003). Classroom and large-scale assessment. In J. Kilpatrick, W. G. Martin, & D. Schifter, (Eds.), A research companion to principles and standards for school mathematics (pp. 53–67). National Council of Teachers of Mathematics.
CR  - Yang, Y. (2024). Formative assessment: A significant facilitator of student learning. Science Insights Education Frontiers, 20(2), 3219-3221. https://doi.org/10.15354/sief.24.co267
CR  - Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods. Applied social research methods series. Sage.
CR  - Zeren, A., Köksal, A., Kozan, H., Şahinoğlu, E., Kalkancı, M. ve Ataman, A. (2023). Ortaokullarda öğretmenlerin ölçme-değerlendirme süreçlerinde kullandıkları tekniklerin incelenmesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 34(9), 153-163. https://doi.org/10.5281/zenodo.10022353
UR  - https://doi.org/10.17556/erziefd.1584224
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4361807
ER  -