TY  - JOUR
T1  - Okul Takım Sporlarına Katılan ve Katılmayan Ortaöğretim Öğrencilerinin Saldırganlık ve Şiddet Eğilimin İncelenmesi
TT  - An Examination of Aggression and Violence Tendencies Among Secondary School Students Participating in and Not Participating in School Team Sports
AU  - Karababa, Burak
AU  - Namlı, Sevinç
AU  - Yılmaz, Eda
AU  - Canyurt, Ferhat
AU  - Çelik, Nefise
AU  - Bedir, Deniz
PY  - 2024
DA  - December
Y2  - 2024
DO  - 10.31680/gaunjss.1586577
JF  - Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi
JO  - GUJSS
PB  - Gaziantep Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2536-5339
SP  - 222
EP  - 237
VL  - 9
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Bu araştırma, okul spor takımlarına katılımın şiddet eğilimi ve saldırganlık düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi amacıyla tasarlanmıştır. 500 lise öğrencisi (160 Kadın, 340 Erkek) ile yürütülen araştırmada 291 katılımcı lise spor takımlarında yer almazken, 209 katılımcı lise spor takımında yer almaktaydı. Toplanan veriler SPSS v.26.0 Paket programı ile analizlere tabi tutulmuştur. Şiddet Eğilimi ve Saldırganlık ölçeklerinin tüm alt boyut ve toplam puanlarında normal dağılım tespit edilmiş ve Parametrik Testler uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların cinsiyet değişkeni okul takımında olma durumuna göre, fiziksel saldırganlık alt boyutunda kadınlar lehine, Düşmanlık alt boyutunda ise erkekler lehine istatistiksel olarak anlamlı farklar tespit edilmiştir. Şiddet Duygusu, Bilişim Aracılığı ile Şiddet alt boyutlarında ve Şiddet Eğilimi toplam puanlarında kadın katılımcıların, Şiddet Uygulama alt boyutunda ise erkek katılımcıların kadın katılımcılara oranla daha yüksek puan ortalamalarına sahip olduğu görülmüştür. Katılımcıların cinsiyet değişkeni okul takımında olmama durumuna göre ise Fiziksel, Sözel, Saldırganlık toplam puanı, Şiddet Duygusu, Bilişim Aracılığı ile Şiddet, Zarar Verme ve Şiddet Eğilimi toplam puanlarında erkek katılımcıların ortalama puanlarının daha yüksek olduğu ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların okul takımında yer alma durumuna göre yapılan analizler sonucunda saldırganlık tüm alt boyutları ve toplam puanlarında hayır cevabını verenlerin evet cevabını verenlere kıyasla daha yüksek puanlara sahip oldukları ve sonuçların istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür. Ek olarak Zarar Verme, Bilişim Aracılığı ile Şiddet ve şiddet eğilimi toplam puanında benzer şekilde hayır cevabını veren katılımcıların puanlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Şiddet eğilimi ve Saldırganlık arasındaki ilişkinin incelendiği analizler sonucunda aralarında pozitif yönlü bir ilişki olduğu saptanmıştır.
KW  - Şiddet
KW  - Lise Öğrencisi
KW  - Okul Takımı
KW  - Okul Sporları
KW  - Saldırganlık
N2  - This study was designed to examine the impact of participation in school sports teams on tendencies toward violence and levels of aggression. The research was conducted with 500 high school students (160 females, 340 males). Among the participants, 291 were not members of high school sports teams, while 209 were members. The collected data were analyzed using the SPSS v.26.0 software package. Normal distribution was detected across all subdimensions, and total scores of the Violence Tendency and Aggression scales and parametric tests were applied.According to the findings, statistically significant differences were identified in relation to the gender variable based on participation in school sports teams. Specifically, in the Physical Aggression subdimension, female participants exhibited significantly lower levels, while in the Hostility subdimension, male participants demonstrated significantly higher levels. Regarding the subdimensions of Violence Perception and Violence Through Information Technologies, as well as the total scores for Violence Tendency, female participants scored higher. Conversely, male participants had higher mean scores in the Violence Perpetration subdimension than females. For participants not involved in school sports teams, male participants had significantly higher mean scores in Physical Aggression, Verbal Aggression, total Aggression scores, Violence Perception, Violence Through Information Technologies, Damage Infliction, and total Violence Tendency scores. Analyses based on participants' involvement in school sports teams revealed that those who responded "no" to participation demonstrated significantly higher scores across all subdimensions and total scores of aggression than those who responded "yes." Similarly, participants who responded "no" scored higher in Damage Infliction, Violence Through Information Technologies, and Total Violence Tendency scores. Additionally, analyses examining the relationship between violence tendency and aggression revealed a positive correlation between the two variables.
CR  - Akbulut, Ö., & Çapık, C. (2022). Çok değişkenli istatistiksel analizler için örneklem büyüklüğü. Journal of Nursology, 25(2), 111-116. https://doi.org/10.5152 /JANHS.2022.970637
CR  - Akınsel, G. (2018). 15-18 yaş arasındaki ergenlerin şiddet eğilimleri ve dürtüselliklerinin ebeveynlerin sosyo-ekonomik ve okur-yazarlık düzeyi arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
CR  - Anderson, C. A., Berkowitz, L., Donnerstein, E., Huesmann, L. R., Johnson, J. D., Linz, D., ... & Wartella, E. (2003). The influence of media violence on youth. Psychological science in the public interest, 4(3), 81-110.
CR  - Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2002). Human aggression. Annual review of psychology,53(1),27-51.
CR  - Atatekin, B., & İstanbullu, A. (2023). Spor yapan ve yapmayan öğrencilerin şiddet eğilimi ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(2), 73-83.
CR  - Avcı, Ö.H. & Yıldırım, İ. (2014). Ergenlerde şiddet eğilimi, yalnızlık ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1),157-168.
CR  - Bartlett, M. L., Abrams, M., Byrd, M., Treankler, A. S., & Houston-Norton, R. (2018). Advancing the assessment of anger in sports: Gender differences and STAXI-2 normative data for college athletes. Journal of clinical sport psychology, 12(2), 114-128. https://doi.org/10.1123/jcsp.2016-0026
CR  - Basile, K. C., Espelage, D. L., Ingram, K. M., Simon, T. R., & Berrier, F. L. (2022). The role of middle school sports involvement in understanding high school sexual violence perpetration. Journal of interpersonal violence, 37(3-4), 1514-1539. https://doi.org/10.1177/0886260520922357
CR  - Buss, A. H., & Perry, M. (1992). The Aggression Questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63(3), 452–459. https://doi.org/10.1037/0022-3514.63.3.452
CR  - Büyüköztürk, Ş. (2011) Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem A Yayınları.
CR  - Craig, W., Harel-Fisch, Y., Fogel-Grinvald, H., Dostaler, S., Hetland, J., Simons-Morton, B., ... & HBSC Bullying Writing Group. (2009). A cross-national profile of bullying and victimization among adolescents in 40 countries. International journal of public health, 54, 216-224.
CR  - Madran, H. A. D. (2012). Buss-Perry saldırganlık ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 24(2), 1-6.
CR  - Dervent, F., Arslanoğlu, E., & Şenel, Ö. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri ve sportif aktivitelere katılımla ilişkisi (İstanbul ili örneği). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 521-533.
CR  - Dodge, K. A., Coie, J. D., & Lynam, D. R. (2006). Aggression and antisocial behavior in youth. Handbook of Child Psychology, 3, 719-788.
CR  - Duman, U. (2009). Spor yapan ve yapmayan ergen öğrencilerin stresle başa çıkma düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
CR  - Endresen, I. M., & Olweus, D. (2005). Participation in power sports and antisocial involvement in preadolescent and adolescent boys. Journal of child Psychology and Psychiatry, 46(5), 468-478.
CR  - Farrington, D. P. (2007). Childhood risk factors and risk-focused prevention. In M. Maguire, R. Morgan, & R. Reiner (Eds.), The Oxford handbook of criminology (4th ed., pp. 602–640). Oxford University Press.
CR  - Fraenkel, J., Wallen, N., Hyun, H. (1993). How to Design and Evaluate Research in Education 10th ed. McGraw-Hill Education.
CR  - Gençoğlu, C., Kumcağız, H. & Ersanlı, K. (2014). Ergenlerin şiddet eğilimine etki eden ailevi faktörler. Electronic Turkish Studies, 9(2), 639-652.
CR  - Greitemeyer, T. (2022). The dark side of sports: Personality, values, and athletic aggression. Acta psychologica, 223, 103500.
CR  - Haskan, Ö., & Yıldırım, İ. (2012). Şiddet eğilimi ölçeği’nin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163).
CR  - İkiz, F. E., & Sağlam, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin şiddet eğilimleri ile okula bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İlköğretim Online, 16(3), 1235-1246.
CR  - Kaplan, B., & Aksel, E. Ş. (2013). Ergenlerde bağlanma ve saldırganlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Nesne Psikoloji Dergisi, 1(1), 20–49. https://doi.org/10.7816/nesne-01-01-02
CR  - Karakaş, F., & Acar, K. (2023). Takım sporcularının mental iyi oluş düzeyleri ile şiddet eğilimleri arasındaki ilişki. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(1-Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı), 617-629.
CR  - Karataş, Z. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinde öfke ve saldırganlık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.
CR  - Kesen, N. F., Deniz, M. E., & Durmuşoğlu, N. (2007). Ergenlerde saldırganlık ve öfke düzeyleri arasındaki ilişki: Yetiştirme yurtları üzerinde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 353–364.
CR  - Laborde, S., Guillén, F., & Mosley, E. (2016). Positive personality-trait-like individual differences in athletes from individual-and team sports and in non-athletes. Psychology of sport and exercise, 26, 9-13.
CR  - Madran, H. A. D. (2012). Buss-Perry saldırganlık ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 24(2), 1-6.
CR  - Olweus, D. (1980). Familial and temperamental determinants of aggressive behavior in adolescent boys: A causal analysis. Developmental psychology, 16(6), 644.
CR  - Otto, R. K. (2000). Assessing and managing violence risk in outpatient settings. Journal of clinical psychology, 56(10), 1239-1262.
CR  - Özcan, A., Şermet Kaya, Ş., Özdil, K., Küçük Öztürk, G., et al. (2020). Ortaöğretim öğrencilerinde şiddet eğilimi ve etkileyen faktörler. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 2(1), 2-13.
CR  - Pesce, C., Lakes, K. D., Stodden, D. F., & Marchetti, R. (2021). Fostering self‐control development with a designed intervention in physical education: A two‐year class‐randomized trial. Child Development, 92(3), 937-958.
CR  - Poitras, V. J., Gray, C. E., Borghese, M. M., Carson, V., Chaput, J. P., Janssen, I., ... & Tremblay, M. S. (2016).
CR  - Systematic review of the relationships between objectively measured physical activity and health indicators in school-aged children and youth. Applied physiology, nutrition, and metabolism, 41(6), S197-S239.
CR  - Reynes, E., & Lorant, J. (2004). Competitive martial arts and aggressiveness: a 2-yr. longitudinal study among young boys. Perceptual and motor skills, 98(1), 103-115.
CR  - Sadeghi, S., Farajzadegan, Z., Kelishadi, R., & Heidari, K. (2014). Aggression and violence among Iranian adolescents and youth: A 10-year systematic review. International Journal of Preventive Medicine, 5(Suppl 2), S83.
CR  - Saklıuzun, Ç., (2023). Spor ortaöğretimsi öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıklarının şiddet eğilimleri ile ilişkisi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Munzur Üniversitesi.
CR  - Shields, D. L., & Bredemeier, B. L. (2009). True competition: A guide to pursuing excellence in sport and society. Human Kinetics.
CR  - Şahin, E., & Owen, F. (2009). Psikolojik ihtiyaçları farklı ortaöğretim öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(32), 64-74.
CR  - Xia, X., Zhang, J., Wang, X., & Wang, X. (2019). The approach behavior to angry words in athletes: A pilot study. Frontiers in behavioral neuroscience, 13, 117.
CR  - World Health Organization (WHO), 2014. The Global status report on violence prevention 2014. https://www.who.int/publications/i/item/9789241564793
CR  - Yıldız, A.B. &Tolukan, E. (2023). Profesyonelizmin takım sporcularının şiddet eğilimi üzerindeki etkisi. ROL Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 117-127.
CR  - Yönet, E., Çalık, F., Yaşartürk, F., & Çimen, K. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin rekreatif etkinliklere katılımları ile saldırganlık-şiddet eğilimlerinin incelenmesi. International Journal of Sport Culture and Science, 4(Special Issue 1), 368-382.
CR  - Zhu, Y., Li, J., Zhang, M., Li, C., Lau, E. Y. H., & Tao, S. (2022). Physical activity participation and physical aggression in children and adolescents: A systematic review and meta-analysis. Psychology of Sport and Exercise, 63, 102288.
UR  - https://doi.org/10.31680/gaunjss.1586577
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4372073
ER  -