TY  - JOUR
T1  - Şiddet Problemi Bağlamında 2018 DKAB Öğretim Programlarında Şiddete Karşı Kullanılan Argümanlar
TT  - Arguments Used Against Violence in the 2018 Religious Education Curricula in the Context of the Problem of Violence
AU  - Karataş, Meryem
PY  - 2025
DA  - July
Y2  - 2025
DO  - 10.33206/mjss.1586689
JF  - MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi
JO  - MJSS
PB  - Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1694-7215
SP  - 946
EP  - 961
VL  - 14
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Şiddet, bireyleri ve toplumu olumsuz etkileyen bir olgu olarak insan onurunu zedelemektedir. İnsan onurunu koruma mücadelesi çok boyutlu ve karmaşık disiplinler arası bir çalışmayı gerektirmektedir. Bu anlamda şiddet, insanlık tarafından çözülmeyi beklemektedir. Şiddetin bireysel ve toplumsal yaşam üzerindeki olumsuz etkileri ve şiddetin ortadan kaldırılması için neler yapılması gerektiği soruları çözüm önerilerine açıktır. Bu bağlamda toplumsal hafızada teorik ve pratik karşılığı olan din eğitiminden yararlanmanın gerekliliğine dikkat çekmek ve DKAB öğretim programlarının -çalışma sınırları içinde- güncellenmesine katkıda bulunmak çalışmanın hedefleri arasındadır. Bu amaçla 2018 DKAB öğretim programlarının farklı şiddet türlerini önlemeye yönelik güncel bilgiler içerip içermediği çalışmanın araştırma soruları içindedir. Bu sorulara cevap verebilmek için ilgili öğretim programları, doküman analizi yoluyla betimsel olarak incelenmiştir. Elde edilen veriler aracılığı ile kod başlıkları oluşturulmuş, kodlar bir araya getirilerek üst başlıklar olarak çalışmanın temaları belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, 2018 DKAB öğretim programları çerçevesinde belirlenen temalar içerisinde şiddete karşı kullanılan dini argümanların alt başlıklarının diğer temalardan daha yoğun olduğu görülmüştür. Konu içeriklerine dağıtılan değerler üzerinden şiddete karşı önlem almak mümkün olduğu gibi, konuyu teolojik argümanlarla desteklemek de olasıdır. Şiddet gibi toplumsal güveni zedeleyen bir soruna karşı din eğitiminden destek almanın mümkünlüğü de öneriler arasındadır.
KW  - Din Eğitimi
KW  - 2018 DKAB Öğretim Programları
KW  - Şiddet
KW  - Değerler
KW  - Dini Argümanlar
N2  - Violence, as a phenomenon that negatively affects individuals and society, undermines human dignity. The struggle to protect human dignity necessitates a multidimensional and interdisciplinary effort. In this context, violence remains an issue that humanity must address. The negative impacts of violence on individual and societal life and the questions of what measures can be taken to eliminate violence are open to solution-oriented discussions. In this regard, emphasizing the necessity of utilizing religious education—whose theoretical and practical relevance is evident in societal memory—and contributing to the revision of Religious Culture and Ethics Education (DKAB) curricula are among the objectives of this study. Accordingly, one of the research questions is whether the 2018 DKAB curricula include updated information aimed at preventing different types of violence. To address these questions, the relevant curricula were descriptively analyzed through document analysis. Based on the data obtained, code categories were developed, and these codes were grouped into overarching themes. The research findings revealed that, within the framework of the 2018 DKAB curricula, subcategories of religious arguments used against violence were more prominent compared to other themes. Through the values integrated into the curriculum content, it is possible to take preventive measures against violence, as well as to support the issue with theological arguments. Utilizing religious education to address a problem such as violence, which undermines social trust, is also among the suggestions offered by this study.
CR  - Akca, E. B. (t.y.). Siber zorbalık nedir? Nasıl mücadele edilir? 
https://www.guvenliweb.org.tr/dosya/5ok8W.pdf
CR  - Akkoç, Y. S. vd. (2020). Kadına yönelik şiddetle mücadele koordinasyon 
planı. İçişleri Bakanlığı. 
https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/mulkiyeteftis//in
c_arst_rapor/Aile-ici-ve-kadina-yonelik-siddet.docx
CR  - Ayman, Z., & Şenol, N. (2012). Kadına yönelik aile içi şiddet: Nedenleri, 
sonuçları, alınacak önlemler. Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Ulusal 
Eylem Planı 2012-2015. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının 
Statüsü Genel Müdürlüğü.
CR  - Ay, M. F. (2018). Lise öğrencilerinde DKAB eğitimi ile saldırganlık arasında 
dindarlık ve ahlaki olgunluğun aracılık rolünün incelenmesi (Doktora 
tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
CR  - Aytaç, K. (1972). Avrupa eğitim tarihi. Ankara: AÜ DTCF Yayınları.
CR  - Ayverdi, İ. (2008). Misalli büyük Türkçe sözlük. İstanbul: Kubbealtı 
Neşriyatı Yayıncılık.
CR  - Bates, D. (1992). Developing R.E. in topic-based approaches to learning. 
In D. Bastide (Ed.), Good practice in primary religious education 4-11 (pp. 
101-131). London: The Falmer Press.
CR  - Belsey, B. (t.y.). Cyberbullying. Erişim 26 Şubat 2023. 
https://www.cyberbullying
CR  - Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
CR  - Çağrıcı, M. (1988.). Adalet. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 
Erişim 15 Ağustos 2024. https://islamansiklopedisi.org.tr/adalet#1-ahlak
CR  - Demir, G. (2019). Kişilerarası iletişimde duygu yönetiminin rolü: 
Öğretmen-öğrenci iletişimi üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim 
ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(11), 153-167.
CR  - Demirbaş, T. (2016). Şiddet suçlarına genel bir bakış. Ankara Üniversitesi 
Hukuk Fakültesi Dergisi, 65(4), 3345-3353. 
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/621813
CR  - Derin, R. (2006). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin problem çözme 
becerileri ve denetim odağı düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki 
ilişki (İzmir il örneklemi. (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim 
Bilimleri Enstitüsü. 
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp#top2
CR  - Ediz, A., & Altan, Ş. (2017). Türkiye’de kadına yönelik şiddet üzerine bir 
alan araştırması. 397-410.
CR  - Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe 
Yayınları.
CR  - Gündüz, Ş. (2016). Din ve şiddet paradoksu. Milel ve Nihal, 13(2), 8-31. 
https://doi.org/10.17131/milel.284837
CR  - Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2004). Türkiye nüfus ve 
sağlık araştırması. Ankara: Ekim.
CR  - Hobsbawm, E. J. (2020). Kısa 20. yüzyıl 1914-1991 aşırılıklar çağı (Y. Alagon, 
Çev.). İstanbul: Everest Yayınları.
CR  - İbn Düreyd el-Ezdî, E. M. b. el-Hasan. (1987). Cemheretü’l-luga (R. M. 
Ba’lebekî, Thk.). Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn.
CR  - Kantarcı, Z. (2013). Sokrates ve eğitim felsefesi. Mavi Atlas GŞÜ Edebiyat 
Fakültesi Dergisi, 1, 78-90. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-
file/84134
CR  - Karaçam, Z. vd. (2006). Evli kadınların aile içi şiddet görmelerini etkileyen 
faktörler ve kadınların şiddete ilişkin bazı özellikleri. Ege Üniversitesi 
Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 22(2), 71-88. 
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/835979
CR  - Karakaya, H., & Kubar, Y. (2020). Lise döneminde şiddet algısı ve 
nedenleri üzerine bir saha çalışması: Elâzığ örneği. Journal of Analytic 
Divinity, 4(2), 71-98. DOI: http://doi.org/10.46595/jad.758293
CR  - Karataş, M. (2020). Günümüz gençlerinin değerler eğitiminde bazı ahlaki 
davranışlar açısından Hz. Yûsuf kıssası. Bartın Üniversitesi İslami İlimler 
Fakültesi Dergisi, 14, Güz.
CR  - Korkmaz, S. (2019). Siber zorbalık ve mağduriyet, problemli internet 
kullanımı ve dindarlık ilişkisi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal 
Bilimler Enstitüsü. 
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
CR  - Lilly, M. M. vd. (2011). The mediating effect of world assumptions on the 
relationship between trauma exposure and depression. Journal of 
Interpersonal Violence, 26(12), 2499-2516. 
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0886260510383033
CR  - Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi 
öğretim programı (İlkokul 4 ve Ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). 
http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=318
CR  - Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi 
öğretim programı (Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. sınıflar). 
http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=319
CR  - Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi 
Başkanlığı (EARGED). (2008). Öğrencilerin şiddet algısı. 
https://www.meb.gov.tr/earged/earged/siddet_algisi.pdf
CR  - Najafova, L. (2020). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddetle ilgili 
araştırmaların sistematik derlemesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
CR  - Okumuşlar, M. (2007). Çok kültürlü toplumlarda “din hakkında öğrenme” 
ve “dinden öğrenme” modeli. Marife, 7(2), 251-264.
CR  - Ögel, K. (2017). Bağımlılık ve tedavisi temel kitabı. İstanbul: IQ Kültür 
Sanat Yayıncılık.
CR  - Sami, Ş. (1987). Kamus-ı Türki. İstanbul: Çağrı Yayınları.
CR  - Tarhan, N. (2004, Kasım 23). Şiddet eğiliminin altında Hollywood kültürü 
var (Defne Sarısoy). NTV Güncel. 
http://arsiv.ntv.com.tr/news/297377.asp
CR  - TBMM. (2007). Çocuklarda ve gençlerde artan şiddet eğilimi III. 
https://www5.tbmm.gov.tr//develop/owa/arastirma_onergesi_gd.oner
ge_bilgileri?kanunlar_sira_no=491
CR  - Tezcan, M. (1994). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Zirve Ofset.
CR  - Türkiye Cumhuriyeti. (2012). Ailenin korunması ve kadına karşı şiddetin 
önlenmesine dair kanun (Kanun No. 6284). Resmî Gazete, 28239. 
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6284.pdf
CR  - T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2014). Türkiye’de kadına yönelik 
aile içi şiddet araştırması. 
http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle
/11655/23341/ozetraporturkceweb.pdf?sequence=2
CR  - Türk Dil Kurumu (TDK). (2023). Güncel Türkçe Sözlük. 
https://sozluk.gov.tr/
CR  - Ünal, G. (2005). Aile içi şiddet. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2(9), 1-
8. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/198147
CR  - White, H. R., & Widom, C. S. (2003). Intimate partner violence among 
abused and neglected children in young adulthood: The mediating 
effects of early aggression, antisocial personality, hostility and alcohol 
problems. Aggressive Behavior: Official Journal of the International 
Society for Research on Aggression, 29(4), 332-345.
CR  - World Health Organization. (2002). World report on violence and health. 
Geneva.
CR  - World Health Organization. (2014). Global status report on violence 
prevention. Luxembourg.
CR  - World Health Organization. (2014). Violence against women. Geneva.
CR  - Yakut, S. (2012). Lise öğrencilerinde şiddet eğilimi düzeyinin çeşitli 
değişkenler açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 
Dergisi, 3(1), 143-189. 
https://isamveri.org/pdfdrg/D03583/2012_3_1/2012_3_1_YAKUTS.pdf
CR  - Yavuzer, Y. (2009). Saldırganlığı önlemeye yönelik psiko-eğitim 
programlarının lise öğrencilerindeki etkisinin incelenmesi (Doktora tezi). 
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?
id=gPqdK2uRWT1SVJv8O2or3Q&no=ALiIsuuL9mn_TYb5eSGuqg
CR  - Yazıcı, M. (2013). Toplumsal değişim durumunun şiddet biçimiyle ilişkisi: 
ABD/Avrupa-Türkiye karşılaştırması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 
12(46), 350-369. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/70495
CR  - Yılmaz, M. (2010). Ergenlerde şiddetin önlenmesinde din eğitiminin rolü 
(Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. 
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
CR  - Yılmaz, M. (2013). Bireysel şiddet davranışlarını önlemede yaygın din 
eğitimi. Yaygın Din Eğitimi Sempozyumu Bildirileri. Ankara: DİB Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.33206/mjss.1586689
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4372577
ER  -