@article{article_1595030, title={Aile sağlığı merkezlerine başvuran erişkinlerde uyku kalitesi ve ilişkili faktörler}, journal={Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi}, volume={18}, pages={156–169}, year={2025}, DOI={10.26559/mersinsbd.1595030}, author={Çiçek, Kübra and Eser, Erhan and İkizoğlu, Talatcan and Kılıçdere, Yağmur and Kılınçaslan, Umut Cem and Savat, Şeyhmus and Sporcu, Taha Orcan and Yalçın, Tahsin and Çakıcı, Uğurcan}, keywords={Uyku, uyku başlatma ve sürdürme bozuklukları, uyku hijyeni, kronik ağrı, erişkinler}, abstract={Amaç: Çalışmanın amacı, Aile Sağlığı Merkezleri’ne başvuran 18-64 yaş aralığındaki erişkinlerde uyku kalitesini ve etkileyen faktörleri belirlemektir. Yöntem: Bu kesitsel araştırmanın evrenini Manisa’da kentsel ve yarı kentsel bölgelerde bulunan 7 Aile Sağlığı Merkezine, veri toplama döneminde başvurusu beklenen 18-64 yaş arası 3000 kişi oluşturmaktadır. Araştırmanın örnek büyüklüğü %95 güven, %20 kötü uyku kalitesi prevalansı ve %4 hata payı ile Epi-İnfo programında 341 olarak hesaplanmış; 350 kişiye ulaşılmıştır. Çalışmanın bağımlı değişkenleri uyku kalitesi, uykuya dalmakta zorlanma ve istem dışı uyanmadır. Uyku kalitesi Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ile diğer bağımlı değişkenler ise beşli likert yanıtlarla değerlendirilmiştir. Çalışmanın bağımsız değişkenleri; sosyodemografik özellikler, kronik hastalık ve psikiyatrik hastalık varlığı, uyku ile ilişkili alışkanlıklar ve uyku ortamının özellikleridir. Tek değişkenli analizlerde Ki-Kare testi; çok değişkenli analizlerde lojistik regresyon Backward Wald yöntemi uygulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 40.56±12.87; %58.6’sı kadındır. Katılımcıların %69.1’i kötü uyku kalitesine sahiptir; %18.0’i uykuya dalmakta güçlük çekmekte; %16.6’sı uykudan istem dışı uyanmaktadır. Çok değişkenli analizlerde kötü uyku kalitesi riski bekar/yalnızlarda (OR=1.83, %95GA=1.10-3.10), çalışanlarda (OR=1.73, %95GA=1.10-2.81), uyku öncesi yemek yiyenlerde (OR=1.64, %95GA=1.02-2.64), gürültülü ortamda uyuyanlarda (OR=2.67, %95GA=1.39-5.15) ve psikiyatrik tanısı bulunanlarda (OR=2.78 kat, %95GA=1.02-7.60) artmıştır. Uykuya dalma güçlüğü yaşama riski, bekar/yalnızlarda (OR=1.89, %95 GA= 1.06-3.36), psikiyatrik tanısı bulunanlarda (OR=2.60, %95GA=1.18-5.71) ve kronik ağrısı olanlarda (OR=2.76, %95GA=1.38-5.54) artmıştır. İstem dışı uyanma riski; psikiyatrik tanısı bulunanlarda (OR=4.63, %95GA=2.10-10.3), kronik ağrısı olanlarda (OR=5.53, %95GA= 2.78-11.0) ve bakım verenlerde (OR=3.55, %95GA=1.11-11.34) artmıştır. Sonuç: Uyku sorunlarının bölgede yaygın olduğu; özellikle yalnız yaşayanlar, çalışanlar, uyku hijyenine dikkat etmeyenler ile psikiyatrik hastalığı, kronik ağrısı veya bakım verme sorumluluğu olan bireylerin risk altında bulunduğu görülmektedir.}, number={2}, publisher={Mersin Üniversitesi}