TY  - JOUR
T1  - Tarımsal Gelişmelerin Yöresel Mutfak Açısından Değerlendirilmesi: Sakarya İlinde Nitel Bir Araştırma
TT  - Evaluation of Agricultural Developments in terms of Local Cuisine: A Qualitative Research in Sakarya Province
AU  - Güler, Doğu Can
AU  - Türkay, Oğuz
PY  - 2025
DA  - July
Y2  - 2025
JF  - Aydın Gastronomy
JO  - A-GASTRO
PB  - İstanbul Aydın Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2528-9411
SP  - 321
EP  - 338
VL  - 9
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Bu çalışmanın amacı, Sakarya ilinde tarımsal gelişmelerin yöresel ürünler ve mutfak üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Bu amaçla Sakarya ilinde üç farklı bakış açısı ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında üretici perspektifinden çiftçilerle, aracı perspektifinden yöresel ürün ve yemek sunan işletme ve restoranlarla, tüketici perspektifinden ise yerel halkla görüşülmüştür. Elde edilen bulgular araştırmacılar tarafından analiz edilerek kodlar oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda, ithal ve hibrit tohum kullanımının yöresel ürünleri özellikle kalite, doğallık ve lezzet açısından olumsuz etkilediği, suni gübre, tarım ilaçları, ithal ve hibrit tohum ve aşırı makine kullanımının yöresel gıdaya erişimi zorlaştırdığı, teknolojik gelişmelerin üreticiler tarafından takip edilmesine rağmen finansal kısıtlar ve aşırı seviyede teknoloji kullanımının tarım toprağına verdiği zarar nedeniyle sınırlı ölçüde kullanıldığı, ürün tedariki noktasında yüksek verim için ithal/hibrit tohumların tercih edilmesi nedeniyle yöresel ürün üretiminin azaldığı dolayısıyla yöresel ürün ve gıdaya erişimin zorlaştığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar ışığında paydaşlara öneriler sunulmuştur.
KW  - Tarım
KW  - Tarımsal Gelişmeler
KW  - Yöresel Ürün
KW  - Yöresel Mutfak
KW  - Sakarya
N2  - The aim of this study is to reveal the effects of agricultural developments on local products and cuisine in Sakarya province. For this purpose, interviews were conducted with three different perspectives in Sakarya province. Within the scope of the research, farmers were interviewed from the producer perspective, businesses and restaurants offering local products and food from the intermediary perspective, and local people from the consumer perspective. The findings obtained were analysed by the researchers and codes were created. As a result of the research, it was determined that the use of imported and hybrid seeds negatively affects local products especially in terms of quality, naturalness and taste; artificial fertilisers, pesticides, imported and hybrid seeds and excessive use of machinery make it difficult to access local food; although technological developments are followed by producers, they are used to a limited extent due to financial constraints and excessive use of technology due to damage to agricultural soil; local product production has decreased due to the preference of imported/hybrid seeds for high yield at the point of product supply, thus making it difficult to access local products and food. In the light of these results, recommendations were presented to stakeholders.
CR  - Ahmad, L., Nabi, F. (2021). Agriculture 5.0: Artificial ıntelligence, IOT, and machine learning, 1st ed. CRC Press.
CR  - Aksoy, İ. (2021). Batman yerel mutfağının gastronomi turizmine kazandırılmasına yönelik bir araştırma (Tez no. 	673156) [Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Alessandrini, M., Bernaz, N., Uvarova, O. (2024). Short food supply chains through a business and human rights lens. Nature Food 5, 963–964 https://doi.org/10.1038/s43016-024-01073-z
CR  - Apak, C. Ö., Gürbüz, A. (2018). Interest levels of local food products by tourists. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 6(2), 334–349. https://jotags.net/index.php/jotags/article/view/401
CR  - Arslan, G. (2021). Türkiye'de tarım sektörünün temel sorunları ve uygulanan tarım politikalarının Türkiye ekonomisi üzerine etkileri: 2000-2018. (Tez no. 	672176) [Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Aydın, B., Özkan, E., Aktürk, D., Kiracı, M. A., Hurma, H. (2016). İyi tarım uygulamalarına yönelik üretici görüşlerinin ekolojik açıdan değerlendirilmesi (Kırklareli, Edirne, Tekirdağ ve Çanakkale illeri örneği). Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 12–25. https://dergipark.org.tr/en/pub/kujs/issue/30865/338471
CR  - Babat, D., Gökçe, F., Varışlı, A. (2017, 23-25, Kasım). Hatay mutfak kültürünün sürdürülebilirliğinde, yöresel yiyecek üreticilerinin rolü. 1. Uluslararası Sürdürülebilir Turizm Kongresi bildiri kitabı içinde (s. 816–830). Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi.
CR  - Bérard, L., Marchenay, P. (2008). From localized products to geographical indications. Awareness and action. CNRS.
CR  - Bessière, J. (1998). Local development and heritage: Traditional food and cuisine as tourist attractions in rural areas. Sociologia Ruralis, 38(1), 21-34. https://doi.org/10.1111/1467-9523.00061
CR  - Bilgin Öztürk, S., Akoğlu, A. (2020). Assessment of local food use in the context of sustainable food: a research in food and beverage enterprises in Izmir, Turkey. International Journal of Gastronomy and Food Science, 20, 100194. https://doi.org/10.1016/j.ijgfs.2020.100194
CR  - Cömert, M., Özata, E. Ş. (2016). Tüketi̇ci̇leri̇n yöresel restoranlari terci̇h etme nedenleri̇ ve karadeni̇z mutfaği örneği̇. Journal of International Social Research, 9(42), 1963–1973. https://dx.doi.org/10.17719/jisr.20164216304
CR  - Çildam, S. Y. (2021). Kültürel coğrafya denemesi olarak Siirt mutfak kültürü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 305–325.
CR  - Dellal, İ., Dellal, G., Ünüvar, İ. (2018). Sakarya ili tarım sektör raporu: Mevcut durum, strateji, hedef ve eylem planı. Türkiye Ziraat Odaları Birliği.
CR  - Derin, M. (2020). Türkiye’de tohumculuk sektörünün mevcut durumu, sorunlar ve çözüm önerileri. Tarım ve Kalkınma Dergisi, 35(2), 56–68. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/786434
CR  - Gülümser, E., Doğrusöz, M. Ç., Mut, H., Başaran, U., Mut, Z. (2017, 04-06 Mayıs). Yozgat turizminde tarım ve yöresel ürünlerin rolü. II. Uluslararası Bozok Sempozyumu (Yozgat’ın turizm potansiyelleri ve sorunları) bildiri kitabı içinde (s. 45–55). Bozok Üniversitesi.
CR  - Hall, C. M., Wilson, S. (2009). Scoping paper: local food, tourism and sustainability. Academia.https://www.academia.edu/151775/Scoping_Paper_Local_food_Tourism_and_Sustainability
CR  - Hoşcan, N. (2018). Küreselleşme sürecinde yöresel gastronomik ürünlerin üretiminde ve pazarlanmasında kooperatifçilik üzerine bir model önerisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek1), 390–413.
CR  - Işkın, M. (2020). Bir destinasyonun gastronomi turizmine uygunluğunun belirlenmesi üzerine keşifsel bir araştırma. (Tez no. 646366) [Doktora Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
CR  - İbiş, S. (2021). Sürdürülebilir gastronomide organik tarım ile iyi tarım uygulamalarının yeri ve önemi. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 4(5), 487–498. https://dx.doi.org/10.26677/TR1010.2021.731
CR  - İkiel, C., Ustaoğlu, B., Koç, D. E. (2018). Sakarya’nın fiziki, beşeri ve iktisadi coğrafya özellikleri. In Sakarya Şehir Hafızası (pp. 165–216). Sakarya Üniversitesi Yayınları.
CR  - Kadanalı, E., Dağdemir, V. (2016). Tüketicilerin yöresel gıda ürünleri satın alma istekliliği. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 33(1), 9–16. https://doi.org/10.13002/jafag851
CR  - Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62–80.  https://manevisosyalhizmet.com/
Kaya, M., Keleş, M. Ç. (2019). Destinasyon markalaşmasında gastronomik ürünlerin rolü: Bafra ilçesi örneği. Aegean Geographical Journal, 28(2), 227–240. https://dergipark.org.tr/en/pub/ecd/issue/50833/588679
CR  - Kesici, M. (2012). Kırsal turizme olan talepte yöresel yiyecek ve içecek kültürünün rolü. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2012(2), 33–37.
CR  - Kılıç, O., Aydın Eryılmaz, G. (2020). Tüketicilerin ithal tarım ürünleri konusundaki tutum ve davranışlarının belirlenmesi: Samsun ili örneği, Türkiye. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 315–320. https://doi.org/10.19159/tutad.772440
CR  - Kılıç, O., Başer, U., Aydın Eryılmaz, G. (2021). Tüketicilerin yerli tarım ürünü satın alma tercihini etkileyen faktörler: Samsun ili örneği, Türkiye. Journal of the Institute of Science and Technology, 11(3), 2342–2349. https://doi.org/10.21597/jist.814979
CR  - Knapp, S., van der Heijden, M. G. (2018). A global meta-analysis of yield stability in organic and conservation agriculture. Nature communications, 9(1), 1–9. https://doi.org/10.1038/s41467-018-05956-1
CR  - Kumar, D., Dubey, M. (2025). Heritage crop diversity in transition: Ragi’s role in mitigating food security challenges in India. Journal of Heritage Management, 0(0). https://doi.org/10.1177/24559296241303042
Kuş, U. (2010). Sakarya tarım üretimi potansiyelinin bio-yakıt olarak değerlendirme imkanları. (Tez no. 274762) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Lichtfouse, E. (Ed.). (2011). Genetics, biofuels and local farming systems (Vol. 7). Springer.
Luo, L., Li, Y., Ma, W., Rong, J., Wei, J., Cui, Y., Qu, T. (2025). Temporal–spatial dynamics and collaborative effects of cropland resilience in China. Land, 14(1), 108. https://doi.org/10.3390/land14010108
CR  - Lurie, S., Brekken, C. A. (2019). The role of local agriculture in the new natural resource economy (nnre) for rural economic development. Renewable Agriculture And Food Systems, 34(5), 395-405. https://doi.org/10.1017/S174217051700062X
Nwanojuo, M. A., Anumudu, C. K., Onyeaka, H. (2025). Impact of controlled environment agriculture (CEA) in Nigeria: A review of the future of farming in Africa. Agriculture, 15(2), 117. https://doi.org/10.3390/agriculture15020117
CR  - Pekerşen, Y., Ayaz, E. Ü. (2020). Akademisyenlerin yöresel yemeklerin sürdürülebilirliğinde ithal gıda ürünü kullanımı konusundaki görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (35), 742-777. https://doi.org/10.14520/adyusbd.597244
CR  - Pillai, S.V. (2025). Urban agriculture: a sustainability guide for developing countries, Social Responsibility Journal, 21(4), 725–750.
CR  - Purboseno, S., Safitri, L., Hermantoro, Supriyanto, G., Widyowanti, R. A. (2024). Low carbon development study of watermelon cultivation as an implementation of a green economy. Pakistan Journal of Life and Social Sciences, 22(2), 22865–22876. https://doi.org/10.57239/PJLSS-2024-22.2.001626
CR  - Ruth-McSwain, A. (2012). Eating green: Coverage of the locavore movement. The Journal of Extension, 50(5), Article 7. https://doi.org/10.34068/joe.50.05.07
CR  - Schnell, S. M. (2013). Food miles, local eating, and community supported agriculture: putting local food in its place. Agriculture and Human Values, 30(4), 615–628. https://doi.org/10.1007/s10460-013-9436-8
CR  - Sezer, M. (2021). Yöresel ve ekolojik ürünlerin turizm pazarlamasında kullanılması: kastamonu siyez ürünleri örneği. (Tez no. 657973) [Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Stoica, M. (2024). Culinary tourism-innovations in farm-to-table practices for sustainable experiences. International Scientific Conference, Modern paradigms in the development of the national and world economy” bildiri kitabı içinde (s. 74). Moldova State University.
CR  - Şahin, A., Meral, Y. (2012). Türkiye’de coğrafi işaretleme ve yöresel ürünler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (2), 88–92. https://dergipark.org.tr/tr/pub/derleme/issue/35087/389139#article_cite
CR  - Temizkan, S. P., Yıldız, E. (2020). Yöresel ne kadar yöresel? Cumalıkızık örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 2541–2564.   https://doi.org/10.21325/jotags.2020.726
CR  - Testa, R., Galati, A., Schifani, G., Di Trapani, A. M., Migliore, G. (2019). Culinary tourism experiences in agri-tourism destinations and sustainable consumption—understanding Italian tourists’ Motivations. Sustainability, 11(17), 4588. https://doi.org/10.3390/su11174588
CR  - TUSİAD (2008). Türkiye'de tarım ve gıda: Gelişmeler, politikalar ve öneriler. Türkiye Sanayici ve İş İnsanları Derneği. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/download/3480_8b2790445cb9ecaf6ebdc87851a7a5f7
CR  - Yannou-Le Bris, G., Serhan, H., Duchaine, S., Ferrandi, J. M., Trystram, G. (2020). Ecodesign and ecoinnovation in the food industries. John Wiley & Sons.
CR  - Yavuz, M. (2019). Yöresel Yiyecek ve İçeceklerin Gastronomi Turizmine Etkileri: Gökçeada Örneği. (Tez no. 618705) [Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Yıldız, S. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: nicel ve nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, (11), 421–442.
CR  - Yılmaz, F. (2022). Bitkisel üretimde genetiği değiştirilmiş organizmalar ve ürünleri ile biyogüvenlik. Strateji ve Bütçe Başkanlığı Yayınları. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Bitkisel-Uretimde-Genetigi-Degistirilmis-Organizmalar-ve-Urunleri-ile-Biyoguvenlik-Funda-Yilmaz.pdf
CR  - Yurtseven, R., Kaya, O. (2011). Eko-gastronomi ve sürdürülebilirlik. Osman. E. Ç. (d.), 11. Ulusal Turizm Kongresi bildiri kitabı içinde (s. 57–65). Detay Yayıncılık.
CR  - Yüksel, İ. (2020). Endüstri 4.0 ve tarım politikaları. (Tez no. 640569) [Yüksek Lisans Tezi İstanbul Ticaret Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Zhai, Z., Martínez, J. F., Beltran, V., Martínez, N. L. (2020). Decision support systems for agriculture 4.0: Survey and challenges. Computers and Electronics in Agriculture, 170, 105256. https://doi.org/10.1016/j.compag.2020.105256
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydingas/issue//1597742
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4423257
ER  -