TY  - JOUR
T1  - Filistin Halkının Zor Sınavı: Geçmişten Bugüne Gıdaya Erişim Zorlukları
TT  - The Challenge Test of the Palestinian People: The Challenge of Access to Food from Past to Present
AU  - Uçuk, Ceyhun
PY  - 2025
DA  - February
Y2  - 2025
DO  - 10.31592/aeusbed.1599018
JF  - Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
PB  - Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2149-0767
SP  - 291
EP  - 307
VL  - 11
IS  - Filistin Özel Sayısı
LA  - tr
AB  - Bu çalışma, savaş ve çatışma dönemlerinde gıdaya erişim hakkının insan hakları ve insani güvenlik bağlamındaki kritik önemini ele almaktadır. Bulgular savaşın gıda tedarik zincirlerine verdiği zararların bireylerin fiziksel ve sosyal istikrarını tehdit ettiğini ortaya koymaktadır. Filistin'deki çatışmalara odaklanan araştırma abluka, altyapı yıkımı ve insani yardım kısıtlamalarının nüfusun %86'sını akut gıda güvensizliği içinde bıraktığını göstermektedir. Bu durum, çocuklarda yetersiz beslenme ve gelişim bozukluğu oranlarının artması gibi uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Araştırma gıdaya erişimin İsrail'in stratejileri içinde sistematik bir şekilde ihlal edildiğini göstermektedir. Uluslararası hukukun açık bir ihlali olan bu stratejilerin sonucunda Filistin halkının gıdaya erişim hakkının gıdaya erişim hakkının kısıtlandığı, aynı zamanda insan onurunun ayaklar altına alındığı görülmektedir. Çalışma, Filistin-İsrail savaşı gibi görünen ama aslında İsrail'İn Filistin halkını topraklarından etme stratejisini gıda erişimi özelinde ele almaktadır. Mevcut literatürde savaş sırasında gıda erişimi konusundaki eksiklik doldurulmaya çalışılmıştır. Araştırma ayrıca insani müdahale stratejilerinin yetersizliğini ve uluslararası iş birliğinin eksikliğini ortaya koymaktadır. Bulgular savaş dönemlerinde gıda güvenliğini sağlamaya yönelik sürdürülebilir insani yardım modellerine ve daha güçlü uluslararası denetim mekanizmalarına duyulan ihtiyacı vurgulaması açısından önemlidir ve bu yönüyle literatüre önemli bir katkı sunmaktadır.
KW  - Filistin
KW  - Gıdaya Erişim
KW  - İnsan Hakkı
N2  - This study underscores the importance of the right to food as part of the broader human rights and human security framework during times of war and conflict. The results show that war-induced destruction of food supply chains endangers the physical and social stability of people. Focusing on the conflict in Palestine, the study finds that the blockade, destruction of infrastructure, and restrictions on humanitarian aid have pushed 86% of the population into acute food insecurity. This has resulted in chronic health problems, including increased malnutrition rates and developmental disabilities among children. Israel’s strategies systematically violate the right to access food and constitute a flagrant breach of international law. These actions infringe on the Palestinian people’s right to food and their human dignity. The research highlights Israel’s agenda to displace Palestinians from their lands, framing this within the context of the ongoing Israeli-Palestinian conflict. While existing literature addresses the challenges of food access in times of war, this study identifies significant gaps, especially in the inadequacy of humanitarian intervention strategies and the lack of international cooperation. The findings emphasize the urgent need for sustainable humanitarian assistance models and stronger international oversight to enhance food security during wartime. This study contributes to the literature by addressing these gaps and proposing strategies to strengthen global food security in times of war.
CR  - Akbaş, B., Morca, A., & Coşkan, S. (2022). İklim değişikliğinin tahıl virüs hastalıkları üzerine etkisi. Ziraat Mühendisliği, (374), 4-14. https://doi.org/10.33724/zm.972677
CR  - Akçe, T. (2023). İnsani güvenlik kapsamında gıda güvenliği sorunlarını incelemek. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 214-231. https://doi.org/10.46790/erzisosbil.1328829
CR  - Alimahomed-Wilson, J., & Potiker, S. (2017). The logistics of occupation: Israel's colonial suppression of Palestine's goods movement infrastructure. Journal of Labor and Society, 20(4), 427-447. 
https://doi.org/10.1111/wusa.12301
CR  - Anadolu Ajansı. (2024). BM: İsrail bu hafta ikinci kez Gazze’nin kuzeyine yardım götürülmesini engelledi. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-israil-bu-hafta-ikinci-kez-gazzenin-kuzeyine-yardim-goturulmesini-engelledi/3172872
CR  - Aydın, M. M., & Aydın, B. (2018). Gıda rejimi çerçevesinde Türkiye’nin tarımsal dış ticareti üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 2(1), 111-130.
CR  - Aydoğan, M. (2023). Otel mutfağı çalışanlarının gıda güvenliği ve hijyene yönelik bilgi ve uygulama düzeylerinin belirlenmesi: Ayvalık örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1246
CR  - Ben Saad, H. (2024). Urgent humanitarian appeal: Protecting the lives of women and children in the Gaza Strip (Palestine). Journal of Public Health Research, 13(1), 22799036241229312.
CR  - Bilbeisi, A., Al-Jawaldeh, A., Albelbeisi, A., Abuzerr, S., Elmadfa, I., & Nasreddine, L. (2022). Households' food insecurity and their association with dietary intakes, nutrition-related knowledge, attitudes and practices among under-five children in Gaza Strip, Palestine. Frontiers in Public Health, 10. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.808700
CR  - Boyacı, D. (2022). Savaşların ayrılmaz parçası: Mutfak cephesi ve gıda propagandası. International Journal of Social Humanities Sciences Research (JSHSR). https://doi.org/10.26450/jshsr.3071
CR  - Buss, P., Alcázar, S., & Souza, L. E. (2023). End the violence and help the victims in Gaza. The Lancet, 402(10413), 1622–1623.
Collingham, L. (2012). The taste of war: World War Two and the battle for food. Penguin Books.
CR  - Coppi, G. (2018). The humanitarian crisis in Yemen: Beyond the man-made disaster. International Peace Institute.
CR  - Çelik, E., & Yaşar, A. (2021). Gıda etiği üzerine bir değerlendirme. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18(2), 129-136. https://doi.org/10.32707/ercivet.965518
CR  - Denk, E. (2023). Erzurum turizm işletme belgeli otellerde görev yapan mutfak profesyonellerinin gıda güvenliği bilgi düzeylerinin incelenmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1244
CR  - Deutsche Welle. (2023). İsrail, Gazze Şeridi'ne "topyekûn abluka" uygulayacak. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/i%CC%87srail-gazze-%C5%9Feridine-topyek%C3%BBn-abluka-uygulayaca%C4%9F%C4%B1z/a-67040541
CR  - Dower, J. W. (2000). Embracing defeat: Japan in the wake of World War II. WW Norton & Company.
CR  - Elessi, K. (2023). Save Gaza residents from imminent catastrophe. The Lancet, 402(10412), 1522–1523.
CR  - Embel, E. (2016). Topyekûn savaş uygulamasının tarihsel gelişimi. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 4(1), 153-171. https://doi.org/10.14782/sbd.2016117951
CR  - Erdoğan Aydın, G. (2023). Urban food crisis. In Ö. F. Tekin (Ed.), City and crisis. Özgür Publications. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub269.c1090
CR  - Eren, R., Nebioğlu, O., & Şık, A. (2017). Knowledge levels on food safety of employees working in hotel enterprises’ kitchen: The example of Alanya. Journal of Multidisciplinary Academic Tourism, 2(1), 47-64. https://doi.org/10.31822/jomat.350175
CR  - Erokhin, V., & Tianming, G. (2020). Impacts of COVID-19 on trade and economic aspects of food security: Evidence from 45 developing countries. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(16), 5775. https://doi.org/10.3390/ijerph17165775
CR  - Eştürk, Ö. (2023). Gıda ve tarım piyasalarında regülasyonun önemi. Politik Ekonomik Kuram, 7(2), 472-486. https://doi.org/10.30586/pek.1332575
CR  - Euronews. (2023). BM Güvenlik Konseyi, Gazze’de insani yardımlara ilişkin karar tasarısını kabul etti. Euronews Türkçe. https://tr.euronews.com/2023/12/22/bm-guvenlik-konseyi-gazzede-insani-yardimlara-iliskin-karar-tasarisini-kabul-etti
CR  - Euronews. (2024). UNRWA Direktörü: İsrail, Gazze'deki 1 milyondan fazla Filistinliyi gıdadan mahrum bırakıyor. Euronews Türkçe. https://tr.euronews.com/2024/02/09/unrwa-direktoru-israil-gazzedeki-1-milyondan-fazla-filistinliyi-gidadan-mahrum-birakiyor
CR  - Farhat, T., Ibrahim, S., Abdul-Sater, Z., & Abu-Sittah, G. (2023). Responding to the humanitarian crisis in Gaza: Damned if you do… damned if you don’t! Annals of Global Health, 89(1), 1–6.
CR  - Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), (2024). Agricultural Damage Assessment in the Gaza Strip from October 7th 2023 to September 1st 2024. Erişim Linki: https://openknowledge.fao.org/handle/20.500.14283/cd2592en
CR  - Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2023). The impact of the war in Ukraine on global food security and related matters under the mandate of the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). 174th Session of the FAO Council.
CR  - FSIN. (2020). Global report on food crises. Food Security Information Network. https://www.fsinplatform.org/global-report-food-crises-2020
CR  - Harpring, R., Maghsoudi, A., Fikar, C., Piotrowicz, W., & Heaslip, G. (2021). An analysis of compounding factors of epidemics in complex emergencies: A system dynamics approach. Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management, 11(2), 198-226. https://doi.org/10.1108/jhlscm-07-2020-0063
CR  - Hassen, T., & Bilali, H. (2022). Impacts of the Russia-Ukraine war on global food security: Towards more sustainable and resilient food systems? Foods, 11(15), 2301. https://doi.org/10.3390/foods11152301
CR  - Hassoun, A. (2024). From acute food insecurity to famine: How the 2023/2024 war on Gaza has dramatically set back Sustainable Development Goal 2 to end hunger. Frontiers in Sustainable Food Systems, 8. https://doi.org/10.3389/fsufs.2024.1402150
CR  - Ilgın, C. (2018). What day is tomorrow? An analysis in the context of food safety, worker health and children's rights. Turkish Journal of Bioethics, 5(1), 24-27. https://doi.org/10.5505/tjob.2018.79663
CR  - IPC. (2024). Gaza Strip acute food insecurity and malnutrition report, September 2024 – April 2025. Integrated Food Security Phase Classification. https://www.un.org/unispal/document/gaza-strip-ipc-report-sep24-apr25/
CR  - Irmak, Y. (2023). A significant catalyst in combating climate change: The health factor. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(38), 739-751. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1136570
CR  - Jabbour, C., Sobreiro, V., Jabbour, A., Campos, L., Mariano, E., & Renwick, D. (2017). An analysis of the literature on humanitarian logistics and supply chain management: Paving the way for future studies. Annals of Operations Research, 283(1-2), 289-307. https://doi.org/10.1007/s10479-017-2536-x
CR  - Jagtap, S., Trollman, H., Trollman, F., García-García, G., Parra-López, C., Duong, L., … & Afy-Shararah, M. (2022). The Russia-Ukraine conflict: Its implications for the global food supply chains. Foods, 11(14), 2098. https://doi.org/10.3390/foods11142098
CR  - Judt, T. (2006). Postwar: A history of Europe since 1945. Penguin.
CR  - Kılavuz, E., & Yücer, E. (2023). The analysis of the agricultural structure and the trade between Russia and Turkey within the framework of the third food regime. Ekonomi Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 8(1), 183-207. https://doi.org/10.30784/epfad.1259095
CR  - Kovács, G., & Sigala, I. (2021). Lessons learned from humanitarian logistics to manage supply chain disruptions. Journal of Supply Chain Management, 57(1), 41-49. https://doi.org/10.1111/jscm.12253
CR  - Kozielec, A. (2024). Challenges to food security in the Middle East and North Africa in the context of the Russia–Ukraine conflict. Agriculture, 14(1), 155. https://doi.org/10.3390/agriculture14010155
CR  - Li, J. (2024). Examining the dynamic and nonlinear impacts of public health events on the resilience of food supply chain: Evidence from China. Frontiers in Sustainable Food Systems, 8. https://doi.org/10.3389/fsufs.2024.1347594
CR  - Lin, T., Kafri, R., Hammoudeh, W., Mitwalli, S., Jamaluddine, Z., Ghattas, H., … & Leone, T. (2022). Pathways to food insecurity in the context of conflict: The case of the occupied Palestinian territory. Conflict and Health, 16(1). https://doi.org/10.1186/s13031-022-00470-0
CR  - Mahase, E. (2023). Gaza: "Unprecedented" bombing of hospital leaves hundreds dead and injured. BMJ, 383, 2423.
CR  - Olğaç K. Çatışma bölgelerinde anne ve çocuk sağlığı: Filistin’de sağlık hizmetlerine erişimin önündeki engeller. Anadolu Klin. 2024;29, (Special Issue on Gaza): 89-95.
CR  - Omweri, D., & Ndolo, J. (2021). Sustainable supply chain management practices and performance of humanitarian organizations in Nairobi County, Kenya. The International Journal of Business & Management, 9(12). https://doi.org/10.24940/theijbm/2021/v9/i12/bm2112-035
CR  - Özuğurlu, H. Y. (2023). Tarımsal üretimin ekonomi politiği ve kamu politikaları. Politik Ekonomik Kuram, 7(2), 538-551.
CR  - Paltiel O, Manor O, Calderon Margalit R, Baron Epel O, Bar Zeev Y, Berry E, Clarfield AM, Dann EJ, Davidovitch N, Donchin M, Green M, Hochner H, Neumark Y, Nitzan D, Paltiel A, Razum O, Rosen B and Rudolf M (2024) Children on the Gaza-Israel Border: Victims of War. Public Health Rev 45:1607192. doi: 10.3389/phrs.2024.1607192
CR  - Qasrawi, R. (2024). Investigating the association between nutrient intake and food insecurity among children and adolescents in Palestine using machine learning techniques. Children, 11(6), 625. https://doi.org/10.3390/children11060625
CR  - Reuters. (2024). UN agency says Israel still preventing aid reaching northern Gaza. Reuters. 
https://www.reuters.com/world/middle-east/un-agency-says-israel-still-preventing-aid-reaching-northern-gaza-2024-10-21
CR  - Salmiya, M. A. (2023). Urgent humanitarian call to save lives in Gaza. The Lancet, 402(10412), 1523–1524.
CR  - Saygın, E. (2018). Filistin’de kalkınmanın ekonomi politiği: Parçalanmış siyasal, sosyal ve ekonomik kurumlar. Filistin Araştırmaları Dergisi, (3), 20-43. https://doi.org/10.34230/fiad.429267
CR  - Selmi, J. T., & Rakipoğlu, M. (2023). İsrail-Filistin çatışması, karşılıklı ekonomik bağımlılık ve barış tesisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(5), 2708-2724.
CR  - Soğancılar, N., Dereli, Z., & Sağlam Arı, G. (2022). COVID-19 salgınında gıda güvencesi: Gıda tedarik zincirlerine bağlı etkiler. Alanya Akademik Bakış, 6(2), 2333-2349. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1055879
CR  - Srai, J. (2023). Impact pathways: Unhooking supply chains from conflict zones—Reconfiguration and fragmentation lessons from the Ukraine–Russia war. International Journal of Operations & Production Management, 43(13), 289-301. https://doi.org/10.1108/ijopm-08-2022-0529
CR  - Sukan, B., & Akbulut, G. (2022). Zorunlu göçün gıda güvencesi ve beslenme ile ilişkisi. Journal of Nutrition and Dietetics, 50(3), 74-83. https://doi.org/10.33076/2022.bdd.1537
CR  - Şahin, A. (2019). Konuşma eğitimi. In H. Akyol & A. Şahin (Eds.), Türkçe öğretimi (ss. 103-127). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
CR  - Şentürk, B. (2023). Gıda rejimleri ve gıda krizleri: Kapitalizmin çıkmazında alternatif arayışlar. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub230.c1007
CR  - The Gaza Scorecard. (2024). Israel fails to comply with U.S. humanitarian access demands in Gaza. Integrated Food Security Phase Classification. https://www.ipcinfo.org/fileadmin/user_upload/ipcinfo/docs/IPC_Gaza_Strip_Acute_Food_Insecurity_Malnutrition_Sept2024_Aug2025_Special_Brief.pdf
CR  - UNICEF Türkiye. (2024, Mart 15). Gazze'de akut beslenme yetersizliği oranı artıyor. UNICEF Türkiye. https://www.unicefturk.org/yazi/gazzede-akut-beslenme-yetersiz?
CR  - United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA). (2024). Gaza humanitarian response update, 16–29 September 2024. United Nations. 
https://www.unocha.org/publications/report/occupied-palestinian-territory/gaza-humanitarian-response-update-16-29-september-2024
CR  - United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East (UNRWA). (2024). Updated oPt flash appeal, April–December 2024. https://www.un.org/unispal/document/unrwa-updated-opt-flash-appeal-april-december-2024/
CR  - United Nations. (2023, Kasım 29). Guterres: İki devletli bir çözüme doğru kararlı ve geri dönülmez bir şekilde ilerlemenin tam zamanı. United Nations Türkiye. Erişim Linki: https://turkiye.un.org/tr/254149-guterres-i%CC%87ki-devletli-bir-%C3%A7%C3%B6z%C3%BCme-do%C4%9Fru-kararl%C4%B1-ve-geri-d%C3%B6n%C3%BClmez-bir-%C5%9Fekilde-ilerlemenin
CR  - Xu, Y., Wang, Z., Dong, W., & Chou, J. (2023). Predicting the potential impact of emergency on global grain security: A case of the Russia–Ukraine conflict. Foods, 12(13), 2557. https://doi.org/10.3390/foods12132557
CR  - Zhan, Y., & Chen, K. (2021). Building resilient food system amidst COVID-19: Responses and lessons from China. Agricultural Systems, 190, 103102. https://doi.org/10.1016/j.agsy.2021.103102
UR  - https://doi.org/10.31592/aeusbed.1599018
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4429079
ER  -