TY  - JOUR
T1  - MEVLÂNÂ’NIN MESNEVÎSİ’NDE HAYAL
AU  - Coşguner, Fahrettin
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
JF  - Doğu Araştırmaları
JO  - DA
PB  - Ali GÜZELYÜZ
WT  - DergiPark
SN  - 1307-6256
SP  - 43
EP  - 74
VL  - 1
IS  - 31
LA  - tr
AB  - ‘Hayal’ insanoğlunun en büyük özelliklerinden birisidir. Kişinin ortaya koyduğu bütün fiiller, buluşlar, eserler sanatlar vs. hep bir hayalle başlar. Büyük düşünür Hz. Mevlâna’nın eşsiz eseri Mesnevî bizlere her konuda olduğu gibi ‘hayal’ kavramı konusunda da oldukça ayrıntılı bilgiler vermektedir. O hayali bir yerde her türlü ilerleme ve teknolojinin temeli olarak görürken başka bir yerde dünyayı hayal alemi olarak nitelemektedir. Mevlâna Mesnevî’sinde ‘hayal’e hem olumlu hem de olumsuz çok anlamlar yüklemiştir. Yaratıcı yokluk alemi üzerinde önce hayali nakışlar dokur, sonra o hayal tahtasına şekiller yerleştirir. Görünen alemdeki yansımalar birer hayaldir. Asıl olanlar ise gönüllerdeki tecellilerdir. Bunlar Hak erlerini gönül dünyasına çeker. Zahirdeki hayali dünya ile yetinenler kaybederler. Bu dünyadaki sebepler ve araçlar Yaratıcı’nın imtihan için yola koyduğu hayallerdir. İnsanın yüceliği kurduğu hayallerle doğrudan alakalıdır. İçimizdeki hayaller dıştaki etkilere göre şekillenir. Her hayalin bir gerçek boyutu vardır. Hayallerin gerçekleşmesi ancak sabırla mümkündür. Dostun hayaliyle yaşayan onun yanında canını feda eder. Rüyayı hayale benzeterek bazı yerlerde bu iki kavramı birlikte kullanır. Rüyadaki hayaller insanı yanıltır. Uyuyanın rüyada gördüğü, tamamen hayal ürünü şeylerdir. Ancak Allah yolunda uyuyan kişi bu hayallerinden uyanabilir. Rüyada çekilen sıkıntılar hayalden başka bir şey değildir ve dünya hayatı da tıpkı buna benzer. Yoklukla ilgili hayaller hemen terk edilmelidir. Sürekli hayal dünyasında yaşayanın nasibi de değersiz şeyler olur. Gerçekleşmesi mümkün olmayan hayaller (mahulya) peşine düşmemek gerekir. Bu çalışmamızda biz de O’nun bu uçsuz bucaksız hayal alemine yönelik görüş ve düşüncelerini Mesnevî’sini esas alarak incelemeye, O’na göre insanoğlunun bu önemli duygusunu nasıl kullanması gerektiğini anlamaya çalışacağız.
KW  - Mevlâna
KW  - Mesnevi
KW  - Hayal
KW  - Rüya.
CR  - Coşguner, Fahrettin; Mesnevi’de Sultan Mahmud, Mevlâna Mesnevi ve Mevlevihaneler Sempozyumu (30 Eylül-01 Ekim 2006, Manisa), Maksad Yay., Manisa 2007, s.247-256.
CR  - Doğan, D. Mehmet; Büyük Türkçe Sözlük, Birlik Yay., Ankara 1981.
CR  - Hayali; Hayali Divanı, hzl. Ali Nihat Tarlan Akçağ Yay., Ankara 1992.
CR  - Mevlâna Celaleddin-i Rumi; Mesnevi, trc. Adnan Karaismailoğlu, Akçağ Yay., dördüncü baskı, Ankara 2007.
CR  - Mevlâna Celaleddin-i Rumi; Mesnevi-yi Ma’nevi, hzl. Adnan Karaismailoğlu ve Derya Örs, Konya Büyükşehir Belediyesi Yay., İkinci baskı, Konya 2022.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/doguedebiyati/issue//1603595
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4450079
ER  -