TY  - JOUR
T1  - BİrGİvî mEhmEd EfEndİ araştırmalarına Bİr katkı:  EL-KAVLÜ’L-VASÎT BEYNE’L-İFRÂT VE’T-TEFRÎT’İN MÜELLİFİ KİMDİR?
TT  - A conTRiBuTion To ThE sTuDiEs on BİRGİVÎ mEhmED EfEnDİ:  Who is ThE AuThoR of el-Kavlü’l-vasît beyne’l-ifrât ve’t-tefrît
AU  - Gel, Mehmet
PY  - 2012
DA  - November
JF  - İslami İlimler Dergisi
PB  - Çorum Çağrı Eğitim Vakfı
WT  - DergiPark
SN  - 1306-7044
SP  - 59
EP  - 76
VL  - 8
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Bugüne kadar Risâle fi’l-lahn ve’t-tegannî yahut el-Kavlü’l-vasît beyne’l-ifrât ve’ttefrît adlı risâlenin genellikle Birgivî Mehmed Efendi’ye ait olduğu düşünülüyordu. Oysa yapılan yeni araştırmalar bu risâlenin aynı zamanda Ebüssuûd Efendi ve Çivizâde Mehmed Efendi’ye de atfedildiğini göstermektedir. İşte bu makalede Birgivî’nin ilmî zihniyeti tartışmaları açısından mühim olan bu risâlenin gerçekte kime ait olduğu meselesi ele alınmaktadır.
KW  - Birgivî Mehmed Efendi
KW  - risâle
KW  - teganni
KW  - ilmi zihniyet.
N2  - Until now It has been generally considered that the author of a treatise called Risâle fi’l-lahn ve’t-tegannî or el-Kavlü’l-vasît beyne’l-ifrât ve’t-tefrît is Birgivî Mehmed Efendi. Whereas new researches show that this treatise also has been attributed to Ebüssuûd Efendi and Çivizâde Mehmed Efendi. Thus, in this study is examined the problem of which scholar is the real author of this treatise which is important in terms of Birgivî’s scientific mentality debates.
CR  - Ahmed er-Rûmî el-Akhisârî, “Risâle fi’t-tegannî ve hurmetihî ve vücûbi istimâi’l
hutbe”, Süleymaniye Ktp., harput, nr. 429, vr. 77b-84b .
CR  - Arslan, Ahmet Turan, İmam Birgivî: Hayatı, Eserleri ve Arapça Tedrisatındaki Yeri, 
İstanbul, Seha, 1992.
CR  - ____, “İmam Birgivî’ye Nispet Edilen Bazı Eserler”, I. Ulusal İslam Elyazmaları Sem
pozyumu: 13-14 Nisan 2007 Bildiriler Kitabı, haz. İbrahim Gümüş, İstanbul, 
Türbeler, Çeşmeler, Taşınır Taşınmaz Kültür Varlıklarını Koruma ve Yaşatma 
Derneği, 2009, s. 175-182.
CR  - Atsız, İstanbul Kütüphanelerine Göre Ebussuud Bibliyografyası, İstanbul, Millî Eğitim 
Bakanlığı Yayınları, 1967.
CR  - Aydın, Ahmet, “Çivizâde Muhyiddin Mehmed Efendi’nin Fıkhî Görüşleri ve Fetvaları”, 
Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
CR  - Birgivî Mehmed Efendi, et-Tarîkatü’l-Muhammediyye, baskı yeri yok, 1289.
CR  - ______,“el-Kavlü’l-vasît beyne’l-ifrât ve’t-tefrît”, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 
615, vr. 107b-110b; Süleymaniye Ktp., Reîsülküttâb, nr. 1181, vr. 107b-110b.
CR  - ______, “Risâle fî ihtimâmi emri’d-dîn”, Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 696, vr. 
39b-43b.
CR  - ______, er-Risâle fi’z-zikri’l-cehrî, İstanbul, Dersaadet, 1988.
CR  - Çivizâde Mehmed Efendi, “Risâle fi’l-lahn ve’t-tegannî”, Beyazıt Devlet Ktp., Veliyyüd
din Efendi, nr. 1548, vr. 163b-166a.
CR  - Çivizâde Mehmed Efendi, Fetâvâ, Süleymaniye Ktp., Kadızâde Mehmed, nr. 251.
CR  - Düzenli, Pehlul, “Osmanlı hukukçusu Şeyhülislâm Ebussuûd Efendi ve Fetvâları”, 
Doktora Tezi, Konya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
CR  - Ebû Saîd el-hâdimî, Berîkatu şerhi’t-Tarîkati’l-Muhammediyye, II, baskı yeri yok, 
1168.
CR  - Gel, Mehmet, “XVI. Yüzyılın İlk Yarısında Osmanlı Toplumunun Dinî Meselelerine Mu
halif Bir Yaklaşım: Şeyhülis lâm Çivizâde Muhyiddin Mehmed Efendi ve Fikirleri 
Üzerine Bir İnceleme”, Doktora Tezi, Ankara, Gazi Üni versitesi Sosyal Bilimler 
Enstitüsü, 2010.
CR  - İmâm-ı Muhammed Birgivî Efendi, Tarîkat-ı Muhammediyye Tercümesi, çev. Celal Yıl
dırım, İstanbul, Demir Kitabevi, 1969.
CR  - İsmâil Paşa el-Bağdâdî, Hediyyetü’l-ârifîn esmâü’l-müellifîn ve âsârü’l-musannifîn, II,  
İstanbul: Maârif Vekâleti Matbaası, 1955.
CR  - Kâtib Çelebi, Keşfü’z-zunûn an esâmi’l-kütüb ve’l-fünûn, I, nşr. M. Şerefeddin Yaltkaya – Kilisli Muallim Rifat, İstanbul: Maârif Vekâleti Matbaası, 1941.
CR  - Kaylı, Ahmet, “A Critical Study of Birgivi Mehmed Efendi’s (d. 981/1573) Works and 
Their Dissemination in Manuscript Form”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Boğa
ziçi University Institute for Graduate Studies in Social Sciences, 2010.
CR  - Lekesiz, M. hulusi, “XVI. Yüzyıl Osmanlı Düzenindeki Değişimin Tasfiyeci (Püritanist) 
Bir Eleştirisi: Birgivî Mehmed Efendi ve Fikirleri”, Doktora Tezi, Ankara, hacet
tepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997.
CR  - Martı, huriye, Birgivî Mehmed Efendi: Hayatı, Eserleri ve Fikir Dünyası, Ankara, Tür
kiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2008.
CR  - ______, Osmanlı’da Bir Dârü’l-Hadis Şeyhi: Birgivî Mehmed Efendi, İstanbul, Dârülhadis, 
2008.
CR  - Mehmed Efendi el-Birgivî, “Risâle fi’l-lahn ve’t-tegannî”, Millet Ktp., Ali Emîrî-Arabî, 
nr. 3448, vr. 101b-103b; Süleymaniye Ktp., Reşid Efendi, nr. 1218, vr. 71b-73b; 
Süleymaniye Ktp., Giresun Yazmaları, nr. 170, vr. 259b-262b.
CR  - Şeyh Sinan el-Bayındırî, “Risâle fi’t-tegannî ve hurmetihî ve vücûbi istimâi’l-hutbe”,               
Süleymaniye Ktp., Reşid Efendi, nr. 271, vr. 109b-113a.
CR  - Yüksel, Emrullah, “Les Idées Religieuses et Politiques de Mehmed al-Birkéwî (929
981/1523-1573)”, Doktora Tezi, Paris, Université de Paris-Sorbonne Faculté 
Des Letters et Sciences humaines, 1972.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/islamiilimler/issue//1609457
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4476570
ER  -