TY  - JOUR
T1  - Kadıköy Hasan Paşa Camii’nin Restorasyonunda Ortaya Çıkarılan Kalem İşi Süslemeler
TT  - Hand-Drawn Decorations in the Restoration of Kadıköy Hasan Paşa Mosque
AU  - Sarımeşe, Fatih
PY  - 2024
DA  - December
Y2  - 2024
DO  - 10.16947/fsmia.1609866
JF  - FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi
PB  - Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2147-3153
SP  - 321
EP  - 351
IS  - 24
LA  - tr
AB  - 1881-1903 yılları arasında Bahriye Nazırlığı görevini yürüten Hasan Hüsnü Paşa’nınH. 1317/M. 1899-1900 yılında Kadıköy’de inşa ettirdiği Hasan Paşa Camii, sıbyanmektebi, sebil, çeşme ve dükkândan oluşan küçük ölçekli bir külliyenin merkez yapısıdır.Minaresi son dönem Osmanlı minareleri içinde önemli bir yere sahiptir. Şerefe altındakiakantus yapraklı düzenlemeleri antik dönem korint sütun başlıklarını hatırlatmaktadır.Ampir üslupta inşa edilen caminin kalem işi süslemeleri harim beden duvarlarınınüst bölümlerinde sıva üzerine ve üst örtü sisteminde tuval üzerine işlenmiş motiflerdenoluşmaktaydı. Son restorasyon çalışmalarında caminin özgün kalem işi süslemeleriolduğu değerlendirilebilecek kompozisyonlar ortaya çıkarılmıştır. Başarılı bir şekildeyapılan raspa çalışmalarıyla caminin özgün kalem işi süslemeleri bulunmuştur. Camide1961 yılında minarede yenileme, 1993 yılında ise harim ve son cemaat biriminde mekânıgenişletme müdahalelerinin yapıldığı bilinmektedir. Orijinal kalem işi süslemelerin bumüdahalelerin yapıldığı dönemlerde kapatılmış olma olasılığı oldukça yüksektir. Ortaya çıkarılan kompozisyonlarda rumiler, palmetler ve kıvrık dal motifleri, kalıp yardımıylabaskı tekniğinde işlenen yıldız ve geometrik bezemeler Oryantalist ve Ulusal Mimarlıküsluplarını yansıtırken, mihrap nişinde ortaya çıkarılan perde motifi Barok ve Ampirüslubu hatırlatmaktadır. Bu karma kullanım, yapıda genel hatlarıyla Eklektik (karma)üslubun etkili olduğunu göstermektedir.Bu çalışmada Hasan Paşa Camii’nin ortaya çıkan kalem işi süslemeleri, motif, üslupve renk ve hâkim üslup açısından değerlendirilmiştir.
KW  - Hasan Paşa Camii
KW  - restorasyon
KW  - kalem işi
KW  - üslup
KW  - motif
N2  - Hasan Pasha Mosque, which was built in Kadıköy in 1317 H. / 1899-1900 by HasanHüsnü Pasha, who served as the Minister of the Navy between 1881-1903, is the centralstructure of a small-scale complex consisting of a primary school, a fountain and a shopIts minaret has an significant place among the late Ottoman minarets. The acanthus leafarrangement under the balconies is reminiscent of the ancient Corinthian column capitals.The hand-drawn decorations of the mosque, which was built in the empirical style,consisted of motifs embroidered on plaster on the upper parts of the harim body wallsand on canvas in the upper cover system. In the last restoration works, compositions consideredto be original hand-drawn decorations of the mosque were unearthed. The originalhand-drawn decorations of the mosque were found thanks to the successful scrapingworks. Interventions were made in 1961 to renovate the minarets of the mosque, and in1993, to expand the space in the harim and the last congregation unit. It is quite likely thatthe original hand-drawn decorations were covered during the periods when these interventionswere made. In the compositions unearthed, rumis, palmettes and curved branchmotifs, stars and geometric decorations embroidered in the printing technique with thehelp of molds reflect the Orientalist and National Architecture styles, while the curtainmotif unearthed in the mihrab niche reminds the Baroque and Empiric styles. This mixeduse shows that the Eclectic (mixed) style is generally effective in the building.In this study, the hand-drawn decorations of Hasan Pasha Mosque were evaluated interms of motif, style and color and dominant style.
CR  - Alman Mavileri 1913-1914 I. Dünya Savaşı Öncesi İstanbul Haritaları, haz. İrfan Dağdelen, cilt 1, İstanbul, İBB Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü Yayınları, 2006.
CR  - Bayrak, M. Orhan, İstanbul’da Gömülü Meşhur Adamlar (1453-1978), İstanbul, Aksüt Matbaası, 1979.
CR  - Çoruk, Ali Şükrü, Eyüplü Meşhurlar, cilt 2, İstanbul, Eyüp Belediyesi, 2014.
UR  - https://doi.org/10.16947/fsmia.1609866
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4478321
ER  -