@article{article_1610663, title={Ultra yüksek mukavemetli çelik sacların zımba ile delme işleminin takım ömrü için Taguchi yöntemi kullanılarak optimizasyonu}, journal={Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi}, volume={15}, pages={728–739}, year={2025}, DOI={10.17714/gumusfenbil.1610663}, author={Çoban, Onur and Çelik, Kerim Mert and Bayraktar, Murat and Ehvan, Rahman and Kuzucu, İlker}, keywords={Maliyet, Taguchi, Takım ömrü, Ultra yüksek mukavemetli sac, Zımba ile delme}, abstract={Ultra yüksek mukavemetli sacların zımba ile delinmesinde takım ömrünün artırılması ve bu sayede bakım maliyetlerinin düşürülmesi otomotiv sektörü için çok kritiktir. Bu çalışmada zımba ömrünü etkileyen zımba hammaddesi (Vanadis 4E ve Caldie ESR), zımba kaplaması (kaplamasız, AlCrN, TiAlCN), zımba uç yuvarlatma yarıçapı (0.1, 0.3 ve 0.5 mm) ve kesme boşluğu (sac kalınlığının %15, %22 ve %30’u) parametrelerinin maksimum zımba ömrü için istatistiksel olarak Taguchi metodu ve ANOVA analizleriyle optimizasyonu ve bu sayede kazanılacak bakım maliyeti hesaplaması yapılmıştır. Taguchi metodu sonuçları en yüksek zımba ömrü için hammadde olarak Caldie ESR, kaplama türü olarak TiAlCN, uç yuvarlatma yarıçapı olarak 0.3 mm ve kesme boşluğu olarak da sacın %15’inin seçilmesi gerektiğini göstermiştir. ANOVA analizleri sonucunda ise %61.71’lik katkı oranı ile kaplama türü ve ardından %24.12’lük katkı oranı ile kesme boşluğu en etkin faktörler olarak belirlenmiştir. Yapılan istatistiksel optimizasyon sayesinde zımba ömrü 2538 işlemden 22080 işleme yükseltilirken 100000 delme işlemi için bakım maliyetlerinde yaklaşık 465819 TL’lik kazanç elde edilmiştir. Ultra yüksek mukavemetli sacların zımba ile delinmesinde zımba ömrü iyileştirmesi ve dolaylı olarak bakım maliyetlerinin minimize edilmesi için istatistiksel proses optimizasyonunun gerekliliği başarıyla ortaya konmuştur.}, number={3}, publisher={Gümüşhane Üniversitesi}