@article{article_1610866, title={Nef‘î’nin Türkçe Divan’ında Cevher/Gevherin Estetik Kullanımı: Cemal, Beha ve Ziyne}, journal={Edebi Eleştiri Dergisi}, volume={9}, pages={265–282}, year={2025}, DOI={10.31465/eeder.1610866}, author={Yiğit, Hilal}, keywords={Klasik Türk Edebiyatı, Estetik, Nef‘î, Cevher (Gevher)}, abstract={Estetik, güzeli araştıran bir bilimdir ve güzelin mahiyeti Antik Yunan filozoflarından beri tartışılmaktadır. Güzelliği araştırırken düşünürler, temelde uyum, orantı ve ahenkten hareket etmişlerdir. Ahengin ruh güzelliğinde de aranması güzel ve iyi arasında bir anlamda aynîlik kurulmasını sağlamıştır. Klasik Türk edebiyatı şairleri de güzelin mahiyeti ile ilgilenmişler, güzeli tasvir ederken geniş bir muhayyile ve mecaz örgüsü etrafında gezinmişlerdir. Şairlerin güzeli tasvir ederken kullandıkları bir unsur değerli taş, inci ve mücevher manasındaki cevher/gevherdir. 17. yüzyıl klasik Türk edebiyatı şairi Nef‘î (ö. 1044/1635) hem felsefi anlamıyla cevheri hem de değerli taş, inci ve mücevher manasında cevher/gevher kavramını şiirlerinde sıklıkla işlemiştir. Nef‘î gevher kavramıyla memduhun ve kendi şiirlerinin cemal, beha ve ziyne yani güzellik, revnak ve ihtişamını anlatmış, zaman zaman bu güzellik ve ihtişamın sebep ve kaynaklarına değinmiştir. Cevher (gevher) lafzı üzerinden güzellikle yetkinlik, iyilik ve yüce kavramları arasında ilişki kuran Nef‘î, ihtişamlı güzellik karşısında haminin ve estetik öznenin tutum ve tesirine de temas etmiştir. Bu çalışmada Nef‘î’nin gevheri, estetik bir unsur olarak kullanışı Türkçe Divan’ından hareketle ele alınmış ve Nef‘î’nin memduha ve kendi şiirine yönelik nitelendirmeleri değerli taş, inci ve mücevher anlamında gevher kavramı üzerinden incelenmiştir. Çalışmada ayrıca Nef‘î’nin inci ve mücevherle nitelendirdiği şiirleri karşısında hamiden beklentileri ve hamiye yönelik değerlendirmeleri tetkik edilmiştir.}, number={2}, publisher={Abdulhakim TUĞLUK}