@article{article_1613768, title={Moğolların Epik, Gizli ve Resmî Tarihleri}, journal={Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={23}, pages={214–236}, year={2025}, DOI={10.18026/cbayarsos.1613768}, author={Özdemir, Şükrü}, keywords={Gizli Tarih, Yuan shi, Câmiü’t-Tevârîh, Cengiz Han}, abstract={Moğollarda tarih yazımı kaynağını şifahi destan geleneğinden alır. Destan şairlerinin saz eşliğinde söyledikleri manzum destanlar, zamanla evrilerek destansı tarihleri oluşturmuştur. Cengiz Han’ın hayat ve faaliyetini anlatan ilk eserler de yazılı kaynaklar değil manzum ve yarı manzum destanlardır. Zamanla yazıya dökülen bu şifahi aktarımlardan bir tanesi hariç diğerleri bugün elimizde bulunmamaktadır. Cengiz Han ve soyunu övmekten çok bozkır yaşamını ve göçebe kahramanları yüceltmek kastıyla kaleme alınmış müellifi meçhul bu eser, Moğolların Gizli Tarihi adını taşır. Bunun karşısında sözlü ve yazılı aktarımların süzülmesi neticesi üretilmiş resmî tarihler yer alır. Bu tarihlerden biri İran’da Sultan Gazan devrinde yazımına başlanıp Sultan Olcaytu’ya takdim edilen Câmiü’t-Tevârîh ve diğeri Çin’de Kubilay Kağan’a sunulan Cheng-wou ts’in-tcheng lou’dur. Mingler devrinde bir heyet tarafından yazılan Yuan shi de aynı geleneğe bağlıdır. Bu makale, Moğollarda tarih yazım geleneğinin nasıl vücuda geldiği hakkında kısa bir girişten sonra Moğol tarihinin erken kaynaklarını tanıtır. Resmî ve gayriresmî gelenek arasındaki farkı ortaya koymak adına Gizli Tarih’te üslup ve içeriğe ilişkin bir takım saptamalarda bulunur. Gizli Tarih’in Moğol tarihi araştırmalarında niçin sıkı bir tenkitle kullanılması gerektiğine eserin farklı bölümlerinden örnekler sunarak dikkat çeker.}, number={3}, publisher={Manisa Celal Bayar Üniversitesi}