TY - JOUR T1 - Toplumsal Bir İzdüşümü Olarak Sporun Sosyolojisine Çağrı TT - A Call to Sociology of Sports as a Social Projection AU - Tüzün, Hüsameddin Mehmet PY - 2025 DA - June Y2 - 2025 DO - 10.56387/ahbvedebiyat.1615714 JF - Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi JO - HEFAD PB - Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2687-6175 SP - 55 EP - 68 IS - 12 LA - tr AB - Bu çalışma sporu sosyolojik bir olgu olarak ele almakta, sporun dün, bugün ve gelecektesosyoloji disiplini için zengin bir araştırma sahası sunduğunu göstermektedir. Gelenekseltoplumlarda spor, savaşa hazırlık, dini ritüellerin icrası, toplumsal ihtilafların çözümü ve grupdayanışmasının güçlendirilmesi gibi işlevlerle toplumsal değerlerle güçlü bir bağ kurmuştur.Modern dönemle birlikte spor, endüstrileşme, kentleşme ve kapitalist ilişkilerin etkisiylekitleselleşmiş, profesyonelleşmiş ve ticarileşmiştir. Çalışmada Huizinga’nın homo ludens (oyunoynayan insan) kavramından oyun kültür ilişkisiyle Elias’ın uygarlık süreci ve sporun toplumuanlamadaki rolüne, Foucault’nun disipliner güç ve biyopolitika analizlerinden iktidar ve bedenpolitikalarının sporla ilişkisine, serbest zaman kavramının modern dönem toplumsal örgütlenmebiçiminde kitlelere yayılmasıyla sporun da kitleselleşmesine Bourdieu’nun beğeni ve ayrımüzerinden tabakalaşma tezahürlerine ve sınıf farklılıklarının bedene bakış ve spor üzerinden deokunabilmesine vurgu yaparak sporun toplumsal yapıdaki ilişki biçimlerini ve dönüşümleriniteorik yaklaşımlar bakımından vurgulamaktadır. Bununla beraber küreselleşme süreciyle sporilişkisine değinilmiştir. Yaşanan teknolojik gelişmeler ve kitle iletişim araçlarıyla, sporuntatbikindense takibi önemli hale gelmiş ve spor büyük bir endüstriye dönüşmüştür. Medya vepopüler kültür bağlamında sporun bu süreçle ilişkisi de sosyolojinin çalışma alanlarındanbirisidir. Spor, modernitenin yarattığı toplumsal değişimlerin bir izdüşümü olarak, ekonomik,politik, kültürel ve sosyal süreçlerin izlenmesine olanak tanır. Bu çalışmada da sporun yalnızcafiziksel bir aktiviteden ibaret görülmeyip, bizzat toplumsal dokunun tüm katmanlarıyla iç içegeçmiş bir olgu olarak ele alınması gerektiği vurgulanmaktadır. KW - spor sosyolojisi KW - geleneksel spor KW - modern spor KW - sosyal değişme KW - modernite N2 - This study approaches sports as a sociological phenomenon and demonstratesthat sports offer a rich field of research for the discipline of sociology in the past, present, andfuture. In traditional societies, sports established a strong connection with societal values byfulfilling functions such as preparation for war, performance of religious rituals, resolution ofsocial conflicts, and the strengthening of group cohesion. With the advent of modernity, sportshave been transformed under the influence of industrialization, urbanization, and capitalistrelations, becoming mass-oriented, professionalized, and commercialized. The study draws ontheoretical frameworks such as Huizinga’s concept of homo ludens (playing human) and therelationship between play and culture, Elias’s civilizing process and the role of sports inunderstanding society, Foucault’s analysis of disciplinary power and biopolitics, and therelationship between power, body politics, and sports. It also emphasizes Bourdieu’s theories oftaste and distinction, as well as the manifestation of class differences and their reflections onperspectives toward the body and sports. Additionally, the study addresses the massification ofsports as an extension of the dissemination of the concept of leisure time within theorganizational structure of modern societies. The relationship between globalization and sportsis also examined. With technological advancements and the proliferation of masscommunication tools, the practice of sports has been overshadowed by its consumption, turningsports into a significant industry. The interplay of sports with media and popular culture is alsoidentified as an important area of sociological inquiry. As a projection of the socialtransformations brought about by modernity, sports provide a lens through which economic,political, cultural, and social processes can be observed. This study highlights that sports shouldnot be regarded merely as a physical activity but as a phenomenon intricately interwoven withall layers of the social fabric. CR - AMMAN, M. T. (2000). “Spor Sosyolojisi”. H. C. İkizler (Dü.) içinde, Sporda Sosyal Bilimler (s. 85-150). İstanbul: Alfa CR - AKIN, Y. (2004). "Gürbüz ve Yavuz Evlatlar". Erken Cumhuriyet'te Beden Terbiyesi ve Spor. İstanbul: İletişim Yayınları. CR - BONIFACE, P. (2007). Futbol ve Küreselleşme. (İ. Yeguz, Çev.) İstanbul: NTV Yayınları CR - BOURDIEU, P. (2015). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. (D. Fırat & G. Berkkurt, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları. CR - BOURDIEU, P. (2016). Seçilmiş Metinler. (3. B.) (L. Ünsaldı, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları. CR - DEVER, A. (2015). Spor Sosyolojisi. (2. B.) Ankara: Siyasal Kitabevi. CR - ELIAS, N. (2015). Uygarlık Süreci. (8. B.) (E. Ateşman, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları. CR - ELMAS, S. (2017). "Bi Futbolcu Olursak...", Futbolda Profesyonellik, Sınıf Atlama ve Hayal Kırıklığı. İstanbul: İletişim Yayınları. CR - ERKAL, M. (1986). Sosyolojik Açıdan Spor. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. CR - FOER, F. (2012). Futbol Dünyayı Nasıl Açıklar? (H.İ. Çırak, Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları. CR - FOUCAULT, M. (1998). “Right of Death and Power over Life”, M. Foucault içinde, The History of Sexu- ality (s. 135-159). Penguin Books. CR - FOUCAULT, M. (2003). Society Must Be Defended. New York: Picador. CR - GANS, H. J. (2018). Popüler Kültür ve Yüksek Kültür. İstanbul: Yapı Kredi CR - HUBERMAN, L. (2014). Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla. (M. Belge, Çev.) İstanbul: İletişim Yayın- ları. CR - HUIZINGA, J. (2013). Homo Ludens Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme (4. B.) (M. A. Kılıç- bay, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. CR - MARSHALL, G. (2009). Sosyoloji Sözlüğü. (O. Akınhay & D. Kömürcü, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. CR - PLATON. (2015). Devlet. (28. B.) (S. Eyüboğlu & M. A. Cimcoz, Çev.) İstanbul: İş Bankası Kültür Ya- yınları. CR - ROWE, D. (1996). Popüler Kültürler: Rock ve Sporda Haz Politikası. (M. Küçük, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. CR - TALİMCİLER, A. (2015). Sporun Sosyolojisi Sosyolojinin Sporu. (2. B.) İstanbul: Bağlam Yayıncılık. CR - YÜKSEL, M. (2012). Sosyal Tabakalaşma ve Spor İlişkisi: İstanbul Örneği. (Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. CR - WATERS, M. (1995). Globalization. London: Routledge. UR - https://doi.org/10.56387/ahbvedebiyat.1615714 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4503049 ER -