@article{article_1616344, title={ORHUN YAZITLARINDA ZARFLAR}, journal={Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature}, volume={11}, pages={584–614}, year={2025}, DOI={10.20322/littera.1616344}, author={Çelen, Büşra}, keywords={Türk dili, Eski Türkçe, Orhun Yazıtları, dil bilgisi, zarf}, abstract={Türk dilinin bilinen ilk yazılı kaynakları ve en eski belgeleri olan Orhun Yazıtları, Türk tarihi için önemli bir değere sahiptir. Bilge Kağan ve Tonyukuk tarafından diktirilen Orhun Yazıtları, dünyanın ve insanın yaratılışı, birinci kağanlığın tarihi, ikinci kağanlığın kuruluşu, siyasî ve askerî tarihi anlatır. Güçlü bir hitabet diline sahip olan bu yazıtlarda millî ve sosyal eleştiri konuları da işlenmiştir. Devlet yönetimi ve devlet anlayışıyla kültürel ögelerin yanı sıra Orhun Yazıtları’nın dili ve üslûbu da oldukça zengin ve önemlidir. Yabancı etkilerden uzak, yalın ve sade bir dille yazılan Türk dilinin ilk nesir örnekleri olarak bilinir. Bu makalede ele alınacak konu zarflardır. Zarflar; fiilleri, fiilimsileri, sıfatları veya başka zarfları zaman, yer, yön, durum, miktar ve soru bakımından nitelemek için kullanılan sözcüklerdir. Eski Türkçede geçen zarfların kullanıldığı cümlelere örnek vermek amacıyla Talat Tekin’in yayımladığı Orhun Yazıtları adlı kitabı esas alınmıştır. Kül Tigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk yazıtları içerisinde kullanılan zarflar tespit edilip sınıflandırılmıştır. Bu zarfların tanımı, tarihi gelişimi ve etimolojisinin açıklanması için Tuncer Gülensoy’un iki ciltten oluşan Köken Bilgisi Sözlüğü adlı kitabı, Sir. G. Clauson’un An Etymologycal Dictionary of Pre-thirteenth Century Turkish adlı sözlüğü, Marcel Erdal’ın Old Turkic Word Formation adlı gramer kitabı gibi birçok etimolojik sözlüklere ve dil bilgisi kitaplarına başvurulmuştur. Zarfların tanımı, tarihi gelişimi ve etimolojisi açıklandıktan sonra tarama yöntemiyle bu yazıtlarda ve Eski Türkçede kullanılan zarflara örneklerle tanık gösterilmiştir.}, number={4}, publisher={Bahir SELÇUK}