@article{article_1617270, title={MEHDÎ EHEVÂN-İ SÂLİS’İN ŞİİRİNDE SAPMALAR}, journal={Nüsha}, volume={25}, pages={57–76}, year={2025}, DOI={10.32330/nusha.1617270}, author={Kaygın, Can}, keywords={Modern İran Şiiri, Nîmâî Şiir, Mehdî Ehevân-i Sâlis, Şiirde Sapma}, abstract={Şiir dili, yalnızca bir iletişim aracı olmanın ötesinde, derin duygular ve imgeler barındıran özel bir yapıya sahiptir. Şairler, geleneksel dilin dışına çıkarak kelime oyunları ve alışılmadık yapılar kullanarak okuyucuda farklı tasarımlar oluştururlar. Mehdî Ehevân-i Sâlis’in şiirlerinde bu dil sapmaları; sözcüksel, biçimbilimsel, sözdizimsel, anlamsal ve tarihsel dönem sapmaları gibi kategoriler altında incelenebilir. Sözcüksel sapmalar, yeni kelimeler türeterek şiirin etkisini artırırken; sözdizimsel sapmalar, sözcüklerin cümle içinde dizilişini inceler. Sözcüksel sapmalar, kök ve ekler, yeni kök ve eklerle birleşimler oluşturulmasıyla yeni sözcüklerin üretilmesidir ve genel olarak en çok kullanılan sapma türüdür. Belirli, kalıplaşmış fiil çekimlerinin yanı sıra kelimelerin farklı kelimelerle bağdaştırılmasını, kasıtlı değişiklikler tercih ederek bir tür özgünlük yaratmak istenilen ve alışılmamış kullanımlardan yararlanılarak oluşturulan sapmaları da biçimbilimsel sapma olarak değerlendirebiliriz. Anlamsal sapmalar ise, şairin sözcüklerle, onlarla bağdaştırılma şekilleriyle oynayarak, dilde kullanılmamış türetmelere ve birleşimler oluşturarak anlam bakımından güçlü bir dil yaratmak suretiyle okuyucuların zihninde yeni imajlar, imgeler oluşturmaya yönelmesidir. Ayrıca, şairin geçmişle olan bağlantısı, tarihsel dönem sapmalarıyla ortaya çıkar. Şair, yaşadığı dönemin diline bağlı kalmayıp kendisinden önce yaşamış kişilerle ve onların yaşadığı dönemin diliyle bağlantı kurmak için eski dönemlerdeki sözcükleri kullanabilir. Bu sayede, geçmişin diliyle o günün dilini harmanlayarak zengin bir dil yaratır. Mehdî Ehevân Sâlis, eserlerinde belirtilen sapmalardan yararlanarak alışılmışın dışına çıkmış ve belirli dil kullanımlarına göre bir sapmaca oluşturmuş, dilin olanaklarını zorlayarak okuyucularına farklı bir deneyim sunmuştur.}, number={60}, publisher={Oku Anonim Şirketi}