@article{article_1617491, title={Bağy Suçu ve Bâğîlerle Mücadele: Osmanlı Dönemi Fıkıh Kaynakları Ekseninde Mukayeseli Bir İnceleme}, journal={Tokat İlmiyat Dergisi}, volume={13}, pages={63–89}, year={2025}, DOI={10.51450/ilmiyat.1617491}, author={Dügencili, Şükrü Şahin and Haçkalı, Abdurrahman}, keywords={İslam Hukuku, Bağy, Osmanlı Dönemi, İsyan, Mukayese.}, abstract={Bu çalışma, Osmanlı dönemine ait Câmiu’l-fusûleyn, et-Teshîl şerhu Letâifi’l-işârât, Müştemilü’l-ahkâm, Dürerü’l-hükkâm şerhu Gureri’l-ahkâm, Îzâhu’l-Islâh, Mülteḳa’l-ebḥur, Tenvîrü’l-ebsâr ve câmiu’l-biḥâr, Müsifetü’l-ḥükkâm ale’l-aḥkâm, Minehu’l-gaffâr, ed-Dürrü’l-muhtâr, Mecmau’l-enhur, ed-Dürrü’l-müntekâ ve Reddü’l-muhtâr isimli klasik fıkıh eserlerinde bağy konusunun işlenişinin mukayeseli bir şekilde incelenmesini konu edinmektedir. Osmanlı döneminin farklı zaman dilimlerinde kaleme alınmış olmaları, aynı zamanda gerek eserlerin gerekse de müelliflerinin şöhreti, bir kısmının dönemlerinde hukuk kodu ve başvuru kaynağı olarak kabul edilmesi, ayrıca sonraki dönemlerde gördükleri ilgi ve itibar, mezkûr eserlerin çalışma konusu olarak tercih edilmesinde belirleyici unsur olmuştur. Çalışmanın amacı, aynı devletin egemenliği altında ve farklı zaman dilimlerinde üretilen fıkıh eserlerinin bağy bölümünün, mukayeseli bir şekilde incelenerek benzeşen ve farklılık arz eden yönlerin ortaya çıkarılmasıdır. İlaveten bâğîlerle mücadele sürecinin “silahlı mücadele öncesi”, “silahlı mücadele aşaması” ve “silahlı mücadele sonrası” şeklinde somutlaştırılarak, bağy konusunun farklı bir yaklaşımla ele alınmasıdır. Bu iki temel amacın temini neticesinde elde edilen tablonun, dönemin hukuki görünümünün günümüze yansımasına, ayrıca bağyin gelişim sürecinin anlaşılmasına katkı sunacağı düşünülmektedir. Çalışmada bu amaç doğrultusunda, karşılaştırmalı analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışma giriş ve sonuç dışında iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ilk olarak, bağy konusunun Osmanlı öncesi Hanefî fıkhında -genel olarak- nasıl yer aldığına temas edilmiş, sonrasında ise Osmanlı döneminde kaleme alınmış olan Hanefî mezhebi eksenli fıkıh eserlerinde bağye dair tanımlar ile tanımlardan elde edilen şartlara yer verilmiştir. İkinci bölümde bâğîlerle mücadele süreci “silahlı mücadele öncesi”, “silahlı mücadele aşaması” ve “silahlı mücadele sonrası” şeklinde tasnif edilmiş ve konu mukayeseli olarak incelenmeye çalışılmıştır. Mukayese neticesinde metin türü ve metin ile şerhin iç içe geçtiği değerlendirilen muhtasar şerh türü (metin nitelikli) eserlerde bağye dair anlatımların büyük ölçüde örtüştüğü görülmekle birlikte, kısmî farklılıklar da tespit edilmiştir. Şerh ve hâşiye türü eserlerde ise ilgili konulara dair detaylı açıklamalar yapıldığı müşahede edilmiştir.}, number={1}, publisher={Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi}