@article{article_1617975, title={Derin Yapı ve Yüzey Yapı Bağlamında İ‘râbın Dönüşümsel İşlevi: Hırbâviyye Kasidesi Örneği}, journal={Mizanü’l-Hak: İslami İlimler Dergisi}, pages={497–522}, year={2025}, DOI={10.47502/mizan.1617975}, author={Tanır, Emrullah}, keywords={Arap Dili, Derin Yapı, Yüzey Yapı, İ‘râb, Hırbâviyye.}, abstract={Bu makâle, dönüşümsel dilbilgisi kuramının temel kavramları arasında yer alan derin yapı, yüzey yapı ve dönüşüm ile klasik Arap gramerindeki asıl (أصل) ve fer‘ (فرع) gibi benzer kavramlar arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Özellikle, dönüşüm kurallarının yapısal ve anlamsal işlevleri üzerinde durularak, i‘râbın bir dönüşüm aracı olarak nasıl işlediği araştırılmıştır. Çalışmada, Osman b. İsa el-Belatî’nin (ö. 599/1202) “Hırbâviyye” kasidesi örnek olarak alınmış ve bu kasidedeki bazı beyitler, dönüşümsel dilbilgisi çerçevesinde bir tahlile tabi tutulmuştur. Nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılarak gerçekleştirilen bu analizde, beyitlerdeki i‘râbın anlamsal ve yapısal dönüşümler üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma sonuçları, i‘râbın yalnızca yüzeysel bir gramer kuralı olmadığını, aynı zamanda dilin derin anlam katmanlarını şekillendiren önemli bir dilbilimsel araç olduğunu göstermektedir. Makâle, i‘râb olgusunu dönüşüm kuramı açısından ele alarak, alan yazınına yeni bir bakış açısı sunmayı ve bu alandaki bilgi birikimine mütevâzı bir katkı sağlamayı hedeflemektedir.}, number={20}, publisher={İzmir Katip Çelebi Üniversitesi}