@article{article_1620135, title={Bizans’ta Eulogia Olgusuna Manisa Müzesi Pişmiş Toprak Ampullalarıyla Bir Bakış}, journal={Sanat Tarihi Yıllığı}, pages={261–276}, year={2025}, DOI={10.26650/sty.2025.1620135}, author={Hazinedar Coşkun, Tümay}, keywords={Bizans, Eulogia, Ampulla, Pişmiş Toprak Ampulla, Manisa Müzesi}, abstract={Hristiyanlık sanatı içinde ampullalar sadece metal, cam ya da pişmiş topraktan yapılan basit objeler değildir. Ampullaların içlerinin su, yağ ya da toz gibi ziyaret edilen hac alanlarından, içlerinin dolu olarak alınıp taşınabilen kaplar olmaları onların mistik yanlarını vurgulayan ayrıntılardır. Ampullalar çoğu araştırmacı tarafından eulogia olarak kabul edilmektedir. Eulogia terimi ise en genel tanımıyla eulogy yani kutsama anlamı taşımaktadır. Eulogia bir yandan da kutsal ve saygı duyulan bir nesneyi örneğin İsa’nın gerildiği kutsal haçtan bir parçayı, ya da kutsal yağ ve su gibi temas halindeki bir ürünü ifade etmektedir. Örnekler arasında madalyonlar, buhurdanlar, sürahiler, küçük şişeler, tokenlar ve çeşitli mücevherler de yer almaktadır. Bunların içerisinde yapım malzemesi fark etmeksizin ampullalar, seri üretilen bir nesneyi, eulogia ile birleştirdiği için bu kategorinin özel bir grubunu temsil etmektedir. Ampullaları özel kılan sadece içerdikleri maddeler değil bunlara ek olarak aynı zamanda üzerlerinde bulunan dini tasvirlerle birlikte bir değer oluşturmalarıdır. Pişmiş toprak ampullalar Mısır’daki Abu Mena hac merkeziyle ilişkilendirilen Menas şişeleri ile birlikte anılan kaplardır. Dolayısıyla ampullalar Menas ve Anadolu tipi ya da diğer bir söylemle Küçük Asya tipi olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Anadolu’da pişmiş toprak ampullalara kazı bulun= tuları arasında, müze eserleri içinde ve özel koleksiyonlarda rastlanmaktadır. Manisa Müzesi eserleri arasında 8 adet pişmiş toprak ampulla bulunmaktadır. Ampullalar müzeye satın alma yoluyla kazandırıldıkları için geliş yerleri belirsizdir. Dolayısıyla tarihlendirme önerileri paralel örneklere göre yapılmaktadır. Bu bağlamda Manisa Müzesi ampullalarının 5. ve 7. yüzyıllara ait objeler oldukları öngörülmektedir.}, number={34}, publisher={İstanbul Üniversitesi}