@article{article_1620939, title={Üçüncü Nesil Türk Göçmenlerde Dini Kimliğin Oluşumunda Dini Sosyalleşme Faktörleri (Almanya Örneği)}, journal={Cumhuriyet İlahiyat Dergisi}, volume={29}, pages={404–422}, year={2025}, DOI={10.18505/cuid.1620939}, author={Gökmen, Hasan}, keywords={Din Sosyolojisi, Dini Sosyalleşme, Dini Kimlik, Dini Sosyalleşme Faktörleri, Yeniden Sosyalleşme}, abstract={ÖZ Çalışma, Avrupa’da yaşayan Türk göçmenlerin üçüncü kuşak temsilcilerin dini kimliğinin oluşumunda, dini sosyalleşme sürecini ve etkenlerini konu edinmektedir. Bunun yanında Müslümanların hâkim olduğu toplumlardaki çevresel faktörlerden yoksun olan Müslüman göçmenlerin, dini sosyalleşmesinde Avrupa yerli toplumun sürece katılımı ve dini kimliğin oluşumunda oynadığı rol, çalışmanın diğer odağını oluşturmaktadır. Son yıllarda Avrupa’da sorunsallaşan Müslüman kimliği, dini kimliğin yeni nesillere aktarım sürecini olumsuz etkilemekte, diğer taraftan yükselmekte olan İslamofobi ve yabancı karşıtlığı, Müslüman göçmenlerin dini kimliğinin inşasında etken faktörlerin meşruiyetini sorgulatmaktadır. Özellikle üçüncü nesil Müslüman göçmenlerin dini sosyalleşmesinde önemli bir ajan olan cami derneklerinin medya ve siyasi tartışmalarda sıkça olumsuz değerlendirmelere maruz kalması, dini sosyalleşmede cami derneklerinin önemini daha da artırdığı gözlemlenmiştir. Diğer yandan iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler de üçüncü nesil Müslüman göçmenlerin dini kimliğinin oluşumunda önemli rol aldıkları görülmektedir. Yapılan literatür taramasında Avrupa’da yaşamakta olan üçüncü nesil Türk göçmenlerin dini sosyalleşme süreçleri ve faktörleri hakkında yeterli çalışmaların olmadığı değerlendirilmiştir. Bu bağlamda çalışma bu boşluğu doldurmaya küçük bir katkı sunacaktır. Çalışma nitel araştırma deseninin bir olgubilim çalışmasıdır. Avrupa’da yaşamakta olan üçüncü kuşak Türk göçmenler ile yarı yapılandırılmış sorular çerçevesinde, derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş; aynı zamanda katılımcı gözlem tekniği ile de veriler toplanmıştır. Bu çerçevede Türk göçmenlerin yoğun olarak yaşadıkları Baden-Württemberg eyaletinin Karlsruhe şehrinin çeşitli ilçe ve kasabalarında 2024 yılının Ocak-Ağustos ayları arasında görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sonunda üçüncü nesil Müslüman Türk göçmenlerin dini sosyalleşmesinde ve dini kimliğin inşasında ailenin önemli rol üstlendiği; ailelerin yönlendirmesi ve teşviki ile cami ve çevresinde gerçekleşen dini sosyalleşmenin, dini kimliğin oluşumunda önemli bir faktör olduğu karşımıza çıkmaktadır. Diğer taraftan akran grupları üçüncü nesil Müslüman Türk bireylerin dini sosyalleşmesinde etkin ajanlardan biri olarak öne çıkmaktadır. Bu akran grupları daha çok cami derneklerinin sosyal etkinlik faaliyetlerinde meydana gelen arkadaşlıklar olarak, cami derneklerinin önemini daha da artırmıştır. Nitekim Avrupa sosyal hayatı, Müslüman göçmenler açısından dini sosyalleşme sembolleri ve çevresel faktörlerden yoksun bir toplumsal yapıdır. İnternet teknolojilerindeki gelişmeler bu süreçte diğer bir ajan olarak Türk göçmen gruplarının dini sosyalleşmesinde önemli bir etken olarak görülmektedir. Ancak kullanım yaygınlığına karşın internet araçları, yapılan görüşmeler neticesinde katılımcılarda dini konularda gerekli güveni oluşturamadıkları gözlemlenmiştir. Bu güvensizlik, sorgulayıcı bir katkı olarak bireylerin dini sosyalleşme sürecinde kendi yorum ve değerlendirmelerini kattıkları “yeniden sosyalleşme” olarak kendini göstermektedir. Farklı dini ve kültürel değerlere sahip Müslüman göçmenlerin aile dışına çıktıkları diğer tüm iletişim ve etkileşim mekanlarında yeniden sosyalleşme ihtiyacı duydukları görülmektedir. Çalışmanın belli bir zaman aralığında ve Türk göçmenler üzerinde yürütülmüş olması çalışmanın sınırlılıklarından biridir. Ancak elde edilen verilerin diğer çalışmalara bir zemin oluşturacağı düşünülmektedir.}, number={1}, publisher={Sivas Cumhuriyet Üniversitesi}