TY  - JOUR
T1  - TÂHİR el-CEZÂİRÎ (1852/1920) ve BEDΑU’T-TELHÎS VE TELHÎSU’L-BEDΑ ADLI ESERİNDE BEDΑİYYÂT
TT  - TĀHİR AL-JAZĀİRĪ (1852/1920) AND ON BEDÎ'İYYÂT BEDÎ'U'T-TALHÎS AND TELHÎSU'L-BEDÎ'
AU  - Yıldırım, Muhammed Nurullah
PY  - 2025
DA  - October
Y2  - 2025
DO  - 10.53336/rumeli.1622923
JF  - Rumeli İslam Araştırmaları Dergisi
JO  - Rumeli İslâm
PB  - Trakya Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2564-7903
SP  - 122
EP  - 130
IS  - 16
LA  - tr
AB  - Belâgat ilminin meânî, beyân ve bedi‘ olan üç kısmından biri olan bedi‘ sanatları kullanılarak Peygamber Efendimizin methedildiği bedî‘iyyât adıyla özel bir edebî tür ortaya çıkmıştır. Bilindiği kadarı ile Safîyuddin el-Hillî (ö. 750/1349) ile başlayıp XX. Yüzyıla kadar devam eden bu geleneğe bağlı olarak yaklaşık yüz eser verilmiştir. Tâhir el-Cezâirî (1852/1920) de bu türde eser kaleme alan son âlimdir. Eserinde Kazvînî’nin et-Telhîs adlı kitabındaki bedi‘ sanatlarını esas alarak Peygamber Efendimizi öven beyitler ortaya koyarak bir kaside meydana getirmiştir. Çalışmamızda Tâhir el-Cezâirî’nin kısaca hayatı ve ilmi kişiliğinden bahsedildikten sonra konuyla ilgili Bedî‘ut-telhîs ve Telhîsu’l-bedî‘ adlı eserinden örnekler verilerek bedî‘iyyât ile ilgili bir araştırma ve değerlendirme yapılmıştır.
KW  - Arap Dili
KW  - Belâgat
KW  - Bedi‘
KW  - Bedî‘iyyât
KW  - Tâhir el-Cezâirî
KW  - Bedî‘u’t-Telhîs
N2  - The Prophet was praised by using the arts of bedi' (rhetoric), one of the three parts of the science of rhetoric, namely meânî, beyân and bedi', and a special literary genre called bedî'iyyât (praising the prophet with the rhetoric) emerged, which began with Safîyuddin al-Hillî (d. 750/1349) and continued until the twentieth century, with about a hundred works on this subject. Tahir al-Jazāirī was the last scholar to write in this genre. In his work, he created a qasida based on the arts of bedi' in al-Qazwīnī's book al-Talhīs and composed couplets praising the Prophet. In our study, after briefly mentioning the life and scholarly personality of al-Tāhir al-Jazā'īrī, a research and evaluation on bedī'iyyāt was made by giving examples from his work entitled al-Badī'ut-telhīs and Talhīṣ al-badī'.
CR  - Abdullah Emin Çimen, “Tâhir Cezâirî”, DİA39/396,İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
CR  - Adnân el-Hatîb, eş-Şeyh Tâhir el-Cezâirî Râ‘idü’n-Nehdâti’l-İlmiyye fî Bilâdi’ş-Şâm, Kahire: 1971.
CR  - Ali Bulut, Belâgat Meânî-Beyân-Bedî’, İstanbul: İfav Yayınevi, III. Baskı, 2015.
CR  - Ali Bulut, Belâgat-i Müyesserâ Meânî-Beyân-Bedî‘, İstanbul: MÜ İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, III. baskı, 2015.
CR  - Ali Bulut, Bedî‘ İlmi, İstanbul: İfav Yayınevi, 2016.
CR  - Ali Cârim - Mustafa Emin, el-Belâgâtu’l-Vâdıha. Mısır: Daru’l-Ma‘ârif, 1959.
CR  - Ali Ebû Zeyd, el-Bedî‘iyyât fi’l-Edebi’l-Arabî Neş’etuhâ-Tetevvuruhâ-Eseruhâ, Beyrut: Âlemu’l-Kutub, 1403/1983.
CR  - Ebu’l-Meâlî Celâluddîn Muhammed b. Abdirrahman Hatîb el-Kazvînî, Telhîsu’l-Miftâh,  Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye, 1435/2014.
CR  - Hulusi Kılıç, “Bedî‘yyât”, DİA, 5/323, İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
CR  - İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî, Lisânu’l-‘Arab, thk. Abdullah Ali el-Kebîr vd. Kahire: Dâru’l-Me‘ârif, tek cilt, t.y.
CR  - İzzet Marangozoğlu, Arap Edebiyatında Bedî‘ ve Bedî‘yyât, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üni. Sos. Bil. Ens., Konya: 2005.
CR  - Kazvînî, Ebü’l-Me‘âlî Celâluddîn el-Hatîb Muhammed b. Abdirrahmân b. Ömer b. Ahmed eş-Şâfiî, el-Îzâh fî Ulûmi’l-Belâga el-Meânî ve’l-Beyân ve’l-Bedî‘, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1424/2003.
CR  - Muhammed Abdullatîf, ‘lamu Dımâşk fi’l-Karni’r-Rabi‘il-Aşar el-Hicrî, Dımaşk: Dâru’l-Melah ve Dâru’l-Hassen 1987.
CR  - Muhammed Hayrüddîn b. Mahmûd b. Muhammed b. Alî b. Fâris Ziriklî, el-A‘lâm, Beyrut: 1990, III/221.
CR  - Muhammed Kürd Ali, Kunûzu’l-Ecdâd, Şam: Daru’l-Fikr, 1982.
CR  - Sacit Ekerim, Tâhir el-Cezâirî ve Tevcîhu’n Nazar İsimli Eser Çerçevesinde Hadisçiliği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üni, Sos. Bil. Ens. Konya: 2005.
CR  - Sâlih Muhlis Rızâ, “eş-Şeyh Tâhir el-Cezâirî ed-Dımaşkî: Hayâtühû ve Mevtühû ve Neşetühü’l-İlmiyye”, el-Menâr, XXII/8, Kahire: 1921, 637-640.
CR  - Sekkâkî, İbn Ya‘kûb Yûsuf b. Ebî Bekr Muhammed b. Alî, Miftâhu’l-ulûm. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1407/1987.
CR  - Taftâzânî, Sa’duddîn Mes’ud b. Ömer, Muhtasaru’l-Meânî, İstanbul: Salah Bilici Kitabevi, 1977.
CR  - Vankulu, Mehmet Efendi, “Bedî‘”, Vankulu Lügati I-II, Yay. Haz. Mustafa Koç-Eyyüp Tanrıverdi, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2015.
CR  - Tâhir b. Muhammed Sâlih b. Ahmed Cezâirî, et-Tibyân li ba‘di’l-müte‘allikat bi’l-Kur’ân ‘alâ tarîki’l-İtkân, (neşredenin girişi) nşr. Abdulfettâh Ebû Ğudde, Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslamiyye, 1990.
CR  - Tâhir el-Cezâirî, Bedî‘ut-Telhîs ve Telhîsu’l-Bedî‘, Dımaşk: Suriyyeti’l-Celile matbaası, h. 1296.
UR  - https://doi.org/10.53336/rumeli.1622923
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4534039
ER  -