TY  - JOUR
T1  - Örgütsel Sessizlik Düzeyi ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği
TT  - The Relationship Between Level of Organizational Silence and Organizational Citizenship Behavior: A State University Example
AU  - Doğan, Özgür
AU  - Bulut Baş, Serpil
PY  - 2025
DA  - July
Y2  - 2025
DO  - 10.22466/acusbd.1623570
JF  - Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
JO  - AÇÜ U Sos Bil Der
PB  - Artvin Çoruh Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2458-8385
SP  - 73
EP  - 94
VL  - 11
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu çalışma, örgütsel sessizlik düzeyi ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamında, Artvin Çoruh Üniversitesinde görev yapan akademik ve idari personelden elde edilen 268 adet anket verisi değerlendirilmiştir. Yapılan faktör analizi sonucunda, örgütsel sessizlik değişkeninin; kabullenici, korunmacı ve korumacı sessizlik şeklinde 3 alt boyuttan oluştuğu doğrulanmıştır. Örgütsel vatandaşlık davranışı değişkeninin ise, literatürdeki gibi, özgecilik, nezaket, centilmenlik, vicdanlılık ve sivil erdem şeklinde 5 farklı alt boyuttan oluştuğu görülmüştür. Analizler sonucunda cinsiyet, yaş, eğitim durumu ile akademik ya da idari personel olma durumuna göre örgütsel sessizlik toplam skorunda farklılaşma olmadığı görülmüştür. Örgütsel vatandaşlık davranışı toplam skorunun ise, yaş değişkeni açısından farklılaşmadığı, çalışma süresi açısından ise farklılaştığı görülmüştür. Yapılan korelasyon analizi ise; genel örgütsel sessizlik ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında bir ilişki olmadığını, kabullenici sessizlik ile korunmacı sessizliğin örgütsel vatandaşlık davranışı ile olumsuz yönde, korumacı sessizliğin ise olumlu yönde bir ilişkiye sahip olduğunu göstermiştir. Regresyon analizi ise; korunmacı sessizliğin örgütsel vatandaşlık davranışını olumsuz yönde etkilediğini, korumacı sessizliğin ise olumlu yönde etkilediğini göstermektedir.
KW  - Örgütsel Sessizlik
KW  - Örgütsel Vatandaşlık Davranışı
KW  - Ekstra Rol Davranışı
N2  - This study was conducted in order to examine the relationship between the level of organizational silence and organizational citizenship behavior. Within the scope of the research, 268 survey data obtained from academic and administrative staff working at Artvin Coruh University were evaluated. As a result of the factor analysis, it was verified that the organizational silence variable consisted of 3 sub-dimensions: acquiescent, defensive, and protective silence. As in the literature, the organizational citizenship behavior variable consisted of 5 different sub-dimensions: altruism, courtesy, sportsmanship, conscientiousness, and civic virtue. As a result of the analysis, it was seen that there was no difference in the total score of the organizational silence according to gender, age, educational status, and whether they were academic or administrative personnel. The total scores of organizational citizenship behavior did not differ in terms of the age variable but differed in terms of working duration. The correlation analysis indicated that general organizational silence has no relationship with organizational citizenship behavior, and acquiescent and defensive silence negatively correlated with organizational citizenship behavior. In contrast, protective silence had a positive relationship. Regression analysis pointed out that defensive silence negatively affects organizational citizenship behavior, while protective silence positively affects it.
CR  - Acaray, A., & Akturan, A. (2015). The relationship between organizational citizenship behaviour and organizational silence. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (207), 472-482. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.10.117
CR  - Akan, B. B., & Oran, F. Ç. (2017). Akademisyenlerin örgütsel sessizlik algıları: Konuya ilişkin bir uygulama. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(5), 72-90.
CR  - Alev, S. (2022). Okullarda örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel sessizlik ilişkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 1-18. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-606959
CR  - Algın, İ., & Başkan, G. A. (2015). Üniversitelerde örgütsel sessizliğin olası sonuçları. Yükseköğretim Dergisi, 5(2), 81-90.
CR  - Alhas, F. (2024). Örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gazi İktisat Ve İşletme Dergisi, 10(1), 135-158. https://doi.org/10.30855/gjeb.2024.10.1.009
CR  - Alioğulları, Z.D. (2012). Örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
CR  - Aziz, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri. (10.Baskı). Nobel Kitabevi.
CR  - Bateman, T. S., & Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee "citizenship." Academy of Management Journal, 26(4), 587-595. https://doi.org/10.2307/255908
CR  - Bolino M. C., Turnley W. H., & Niehoff B. P. (2004). The other side of the story: Reexamining prevailing assumptions about organizational citizenship behavior. Human Resource Management Review, 14(2), 229-246. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2004.05.004
CR  - Bozer, A. (2016). Üniversite çalışanlarının örgütsel vatandaşlık davranışı, iş tatmini ve iş performansının araştırılması, [Yüksek lisans tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
CR  - Bulunuz, A. (2019). Örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişki: Bir alan araştırması, [Yüksek lisans tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
CR  - Çakıcı, Y. (2008). Örgütlerde sessiz kalınan konular sessizliğin nedenleri ve algılanan sonuçları üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 117-134.
CR  - Çankır, B. (2017). Akademisyenlerde tükenmişliğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(29), 193-210.
CR  - Çavuşoğlu, S., & Köse, S. (2016). Örgüt kültürünün örgütsel sessizlik davranışına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 115-146. https://doi.org/10.16953/deusbed.46003
CR  - Çetin, A. (2020). Spor çalışanlarında örgütsel sessizlik ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eurasian Research in Sport Science, 5(1), 78-93.
CR  - Fatima A., Salah-Ud-Din, S., Khan, S., Hassan, M., & Hoti H. A. K. (2015), Journal of Economics, Business and Management, 3(9), 846-850.
CR  - Graham, J. W. (1991). An essay on organizational citizenship behavior. Employee Responsibilities and Rights Journal, 4(4), 249-270. https://doi.org/10.1007/BF01385031
CR  - Güdü, S. (2019). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel sessizlik davranışı arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
CR  - Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 48-75.
CR  - Harbalıoğlu, M., & Gültekin, B. İ. (2014). The Relationship between Organizational Silence and Organizational Citizenship Behavior: A Case Study at Kilis 7 Aralik University. International Journal of Advances in Management and Economics.3(2), 153-164.
CR  - Khan, N.U., Kaleem M., & Ullah H. (2016). Relationship between organizational silenceand citizenship behavior - mediating role of commitments: Evidence from Khyber Pakhtunkhwa Universities, Pakistan Journal of Applied Economics, Special Issue, 281-297.
CR  - Kılıçlar, A., & Harbalıoğlu, M. (2014). Örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Antalya’daki beş yıldızlı otel işletmeleri üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 328-346.
CR  - Kish-Gephart, J. J., Detert, J. R., Treviño, L. K., & Edmondson, A. C. (2009). Silenced by fear: The nature, sources, and consequences of fear at work. Research in Organizational Behavior, 29, 163-193. https://doi.org/10.1016/j.riob.2009.07.002
CR  - Korkmaz, O., & Aydemir, S. (2015). A research for the determination of the relationship between organizational conflict management and organizational alienation. International Review of Management and Marketing, 5(4), 230-241.
CR  - Mantı, M. (2020). Akademisyenlerde örgütsel stres ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki, [Yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
CR  - Milliken, F. J., Morrison, E. W., & Hewlin, P. F. (2003). An exploratory study of employee silence: Issues that employees don't communicate upward and why. Journal of Management Studies, 40(6), 1453-1476. https://doi.org/10.1111/1467-6486.00387
CR  - Mirpoor, S.S. (2018). Prediction of organizational citizenship behavior based on the organizational silence of the employees of education, Journal of Exploratory Studies in Law and Management, 5(2), 40-46.
CR  - Moorman, R. H., Niehoff, B. P., & Organ, D. W. (1993). Treating employees fairly and organizational citizenship behavior: Sorting the effects of job satisfaction, organizational commitment, and procedural justice. Employee Responsibilities and Rights Journal, 6(3), 209-225. https://doi.org/10.1007/BF01419445
CR  - Morrison, E. W., & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. The Academy of Management Review, 25(4), 706-725. https://doi.org/10.2307/259200
CR  - Nafei, W.A. (2016). Organizational silence: Its destroying role of organizational citizenship behavior. International Business Research, 9(5), 57-75.
CR  - Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behaviour: The good soldier syndrome. Lenxington, MA: Lenxsington Books.
CR  - Pinder, C. C., & Harlos, K. P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. In G. R. Ferris (Ed.), Research in personnel and human resources management, 20, pp. (331-369) içinde. Elsevier Science/JAI Press. https://doi.org/10.1016/S0742-7301(01)20007-3
CR  - Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Moorman, R. H. & Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers’ trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. Leadership Quarterly, 1(2), 107-142.
CR  - Premeaux, S. F., & Bedeian, A. G. (2003). Breaking the silence: The moderating effects of self-monitoring in predicting speaking up in the workplace. Journal of Management Studies, 40(6), 1537-1562. https://doi.org/10.1111/1467-6486.00390
CR  - Sadıç, E. (2019). Sanal kaytarma ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Üniversite çalışanları üzerinde bir uygulama, [Yüksek lisans tezi]. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi.
CR  - Smith, C. A., Organ, D. W., & Near, J. P. (1983). Organizational citizenship behavior: Its nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, 68(4), 653-663. https://doi.org/10.1037/0021-9010.68.4.653
CR  - Solak, S. G., & Erok, M. (2018). Örgütsel sessizlik sarmalında örgütsel vatandaşlık: Karaman ili örneği, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(3),1337-1356. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.12.1058
CR  - Taşçı, D., & Koç, U. (2007). Örgütsel vatandaşlık davranışı-örgütsel öğrenme değerleri ilişkisi: Akademisyenler üzerinde görgül bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2),373-382.
CR  - Turan, E., Akyel, Y., & Tolukan, E. (2019). Akademisyenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerine bir araştırma. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 1-16. https://doi.org/10.29299/kefad.2018.20.01.001
CR  - Turgut, M., & Akbolat, M. (2017). Örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel sessizlik ilişkisine yönelik sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(3), 357-384.
CR  - Ürek, D., Bilgin Demir, İ., & Uğurluoğlu, Ö. (2015). Örgütsel sessizliğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi: Bir eğitim ve araştırma hastanesi uygulaması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 122-141.
CR  - Vakola, M., & Bouradas, D. (2005). Antecedents and consequences of organisational silence: An empirical investigation. Employee Relations, 27(5), 441-458. https://doi.org/10.1108/01425450510611997
CR  - Van Dyne, L., Ang, S., & Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40(6), 1359-1392. https://doi.org/10.1111/1467-6486.00384
CR  - Van Dyne, L., Graham, J. W., & Dienesch, R. M. (1994). Organizational citizenship behavior: Construct redefinition, measurement, and validation. Academy of Management Journal, 37(4), 765-802. https://doi.org/10.2307/256600
CR  - Van Dyne, L., & LePine, J. A. (1998). Helping and voice extra-role behaviors: Evidence of construct and predictive validity. Academy of Management Journal, 41(1), 108-119. https://doi.org/10.2307/256902
CR  - Williams, L. J., & Anderson, S. E. (1991). Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behaviors. Journal of Management, 17(3), 601-617. https://doi.org/10.1177/014920639101700305
CR  - Yaman, E., & Ruçlar, K. (2014). Örgüt kültürünün yordayıcısı olarak üniversitelerde örgütsel sessizlik. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 36-50.
CR  - Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
CR  - Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
UR  - https://doi.org/10.22466/acusbd.1623570
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4536977
ER  -