@article{article_1624435, title={Sebeos’a Göre Müslümanların İlk İstanbul Seferleri: İslam Tarihi Kaynaklarının Çelişkileri ve Tarihî Olayların Karıştırılma İhtimali}, journal={İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi}, volume={11}, pages={580–609}, year={2025}, DOI={10.69576/ihya.1624435}, author={Sarıkaya, Fatih}, keywords={İslam Tarihi, İslam-Bizans İlişkileri, İstanbul Seferleri, Sebeos, 654 İstanbul Seferi}, abstract={İstanbul, İslam devletinin ilk dönemlerinden itibaren Müslümanların fethetmek istediği önemli hedeflerden biri olmuştur. Öyle ki; Müslümanların İstanbul seferleri, İslam devletinin coğrafi sınırları henüz şehre ulaşmamış olmasına rağmen erken dönemlerden itibaren başlamıştır. Bu seferlerin Bizans’ın başkentine gerçekleştiriliyor olması, bunların hem İslam tarihi hem de dünya tarihi açısından ayrı bir öneme sahip olmasını beraberinde getirmiştir. Dolayısıyla konu hakkında kaynaklarda dönemin şartlarının elverdiği ölçüde bilgiler mevcuttur. Bunların arasında Ermeni tarihçi Sebeos’un aktardığı Müslümanların ilk İstanbul seferleri ise diğerlerinden farklılık göstermektedir. Nitekim Sebeos’a göre; çoğunlukla bilinenin aksine, Müslümanların ilk İstanbul seferi Muaviye’nin hilafeti döneminde değil, ondan önce Hz. Osman zamanında gerçekleşmiştir. Aynı zamanda bu seferler deniz kuvvetlerinin desteğiyle yapılmıştır. Hem deniz kuvvetlerinin etkin bir şekilde kullanımı, hem de İstanbul seferleri açısından oldukça erken sayılabilecek bu dönem konuyu ilginç hale getirmektedir. Sebeos’un sefer ile ilgili aktardığı dikkat çekici bilgiler, elinizdeki çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Bu çerçevede yapılan çalışmanın altyapısını oluşturmak amacıyla öncelikle Sebeos ve eseri hakkında bilgi verilmiş, ardından eserin güvenilirliği dönemin diğer kaynak eserleri ile kıyaslanıp değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Ardından Sebeos’a göre ilk İstanbul seferleri konusu, dönem hakkında bilgi veren diğer kaynakların da incelenmesiyle ele alınıp tarihi süreçte doğruluk payı tetkik edilmiştir. Ayrıca konunun muhtevası gereği bahsedilen İstanbul seferlerine yakın dönemde deniz kuvvetleriyle gerçekleşen ve birbirleriyle karıştırılmaya müsait olan; Kıbrıs’ın fethi, Rodos adasının ele geçirilmesi ve Zâtüssavârî savaşı da kaynakların verdiği bilgiler ışığında karşılaştırma yapılarak incelenmiştir. Bu inceleme sırasında kaynakların birbirinden farklı bilgiler aktardığı gözlenmiş ve bunlar ayrıca değerlendirilmiştir. Nihayetinde ulaşılmak istenen amaç ise; İstanbul seferleri ile ilgili Sebeos’un aktardığı bilgilerin ne derece dikkate alınması gerektiğini ortaya koymak olmuştur.}, number={2}, publisher={Mehmet Ayhan}