TY  - JOUR
T1  - İlkokul Üçüncü Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Başarıları, Konuşma Tutumları ve Cinsiyetlerinin Fen Başarılarına Etkisi
TT  - The Effect of Third Grade Primary School Students' Reading Comprehension Skills, Attitudes Towards Speaking, and Gender on Their Achievement in Science
AU  - Tarakcı, Gizem
AU  - Aktaş, İdris
PY  - 2025
DA  - August
Y2  - 2025
DO  - 10.17860/mersinefd.1625923
JF  - Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
JO  - MEUJFE
PB  - Mersin Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1306-7850
SP  - 600
EP  - 616
VL  - 21
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Öğrencilerin bireysel farklılıkları, akademik başarılarını doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilmektedir. Bu çalışma, ilkokul üçüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarıları, konuşma tutumları ve cinsiyetlerinin fen akademik başarılarını yordama gücünü incelemeyi amaçlamaktadır. Yordayıcı korelasyonel desenin kullanıldığı çalışmaya, Çorum il merkezinde yer alan beş ilkokuldan uygun örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 134 öğrenci katılmıştır. Veriler; Kişisel Bilgi Formu, Okuduğunu Anlama Testi, Konuşma Becerisi Tutum Ölçeği ve Fen Bilimleri Başarı Testi aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel istatistikler, bağımsız örneklemler t-testi ve hiyerarşik çoklu regresyon analizi ile analiz edilmiştir. Bulgular, öğrencilerin okuduğunu anlama düzeylerinin orta; konuşma tutumlarının ve fen başarılarının ise yüksek düzeyde olduğunu göstermektedir. Hiyerarşik çoklu regresyon analizi sonuçları, okuduğunu anlama değişkeninin fen başarısını anlamlı düzeyde yordadığını ve başarıdaki varyansın %32,6’sını açıkladığını ortaya koymuştur. Konuşma tutumunun modele eklenmesi açıklanan varyansı %2,12 oranında artırmış ve modelin anlamlı şekilde gelişmesini sağlamıştır. Cinsiyet değişkeninin eklenmesi ise açıklanan varyansa %2’lik bir katkı sağlayarak modeli istatistiksel olarak anlamlı biçimde geliştirmiştir. Ancak bu üçüncü modelde, konuşma tutumunun fen başarısı üzerindeki etkisi anlamlılığını yitirmiştir. Sonuç olarak, okuduğunu anlama başarısı, konuşma tutumu ve cinsiyet birlikte fen başarısındaki toplam varyansın %35,8’ini açıklamaktadır. Bu doğrultuda, öğrencilerin fen başarılarını artırmaya yönelik olarak okuma ve konuşma becerilerinin geliştirilmesine odaklanan uygulamaların teşvik edilmesi önerilmektedir.
KW  - cinsiyet
KW  - fen başarısı
KW  - ilkokul öğrencileri
KW  - konuşma tutumu
KW  - okuduğunu anlama
N2  - Students' individual differences may affect their academic achievement either directly or indirectly. This study aims to examine the predictive roles of reading comprehension, speaking attitude, and gender on the science achievement of third-grade primary school students. The study employed a predictive correlational design and included 134 students selected through convenience sampling from five different primary schools in the city center of Çorum. Data were collected using the Demographic Information Form, the Reading Comprehension Test, the Speaking Skills Attitude Scale, and the Science Achievement Test. The data were analyzed using descriptive statistics, independent samples t-test, and hierarchical multiple regression analysis. The findings revealed that students’ reading comprehension levels were at a moderate level, while their speaking attitudes and science achievement were at a high level. Hierarchical multiple regression analysis indicated that reading comprehension significantly predicted science achievement, accounting for 32.6% of the variance. The inclusion of speaking attitude in the model resulted in a statistically significant improvement, explaining an additional 2.12% of the variance in science achievement. Adding gender further enhanced the model significantly, contributing an additional 2% to the explained variance. However, in the final model, the effect of speaking attitude on science achievement became statistically non-significant. In conclusion, reading comprehension, speaking attitude, and gender collectively explained 35.8% of the variance in science achievement. It is recommended that educational practices aiming to improve reading and speaking skills be emphasized to enhance students’ academic success in science.
CR  - Adıgüzel, F. B. (2019). Ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programlarının konuşma eğitimi açısından incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(2), 451-476.
CR  - Aditomo, A., & Klieme, E. (2020). Forms of inquiry-based science instruction and their relations with learning outcomes: Evidence from high and low performing education systems. International Journal of Science Education, 42(4), 504-525. https://doi.org/10.1080/09500693.2020.1716093
CR  - Akbalık, S., & Yılayaz, Ö. (2020). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve fen başarılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 7(3), 118-138.
CR  - Akgün, D., & Koç, İ. (2020). Eğitim politikalarının öğrenci başarısı üzerindeki etkisi: Cinsiyet duyarlı yaklaşımlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 25(3), 34-47.
CR  - Aktaş, E., & Bayram, B. (2018). Türkçe öğretiminde okuduğunu anlama stratejilerinin kullanımı üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(3), 1401-1414.
CR  - Aktaş, İ. (2022). Öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(12), 187-203.
CR  - Aktaş, İ., & Karamustafaoğlu, O. (2024). The effect of guided inquiry-based virtual and physical laboratories on science learning outcomes. Research in Science & Technological Education, https://doi.org/10.1080/02635143.2024.2423071
CR  - Aksoy, S. (2022). Zihin haritası yönteminin ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve özetleme becerilerine etkisi. (Yayın No. 713521) [Yüksek lisans tezi, Ordu Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Akyol, H. (2020). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi (19. Baskı). Pegem Akademi.
Ardiansyah (2020). Improving students’ speaking skills through the use of video-based scientific approach. JOLLT Journal of Languages and Language Teaching, 8(3), 222-236. https://doi.org/10.33394/jollt.v%vi%i.2734
CR  - Aslanoğlu, A. E. (2007). PIRLS 2001 Türkiye verilerine göre 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerileriyle ilişkili faktörler. (Yayın No. 234226) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Baran, M., & Sözbilir, M. (2018). An application of context-and problem-based learning (C-PBL) into teaching thermodynamics. Research in Science Education, 48, 663–689. Doi. 10.1007/s11165-016-9583-1
CR  - Bayat, N., & Şekercioğlu, G., & Bakır, S. (2014). Okuduğunu anlama ve fen başarısı arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(176), 457-466. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3693
CR  - Benzer, E., & Şahin, F. (2013). Temel dil becerilerinin fen öğretimindeki önemi ile ilgili bir araştırma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 28(28), 11-31.
CR  - Bloom, B. S. (1995). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (3. Baskı). Pegem Akademi.
CR  - Cairns, D., & Areepattamannil, S. (2019). Exploring the relations of inquiry-based teaching to science achievement and dispositions in 54 countries. Research in Science Education, 49, 1-23. https://doi.org/10.1007/s11165-017-9639-x
CR  - Cano, F., García, Á., Berbén, A. B. G., & Justicia, F. (2014). Science learning: A path analysis of its links with reading comprehension, question-asking in class and science achievement. International Journal of Science Education, 36(10), 1710-1732. https://doi.org/10.1080/09500693.2013.876678
CR  - Chan, R. C. H. (2022). A social cognitive perspective on gender disparities in self‑efficacy, interest, and aspirations in science, technology, engineering, and mathematics (STEM): The influence of cultural and gender norms. International Journal of STEM Education, 9: 37. https://doi.org/10.1186/s40594-022-00352-0
CR  - Chen, S. Y., Chang, H. Y., & Yang, S. R. (2017). Content-based recreational book reading and Taiwanese adolescents’ academic achievement. Journal of Education and Learning, 6(1), 207-217. https://doi.org/10.5539/jel.v6n1p207
CR  - Cheung, D. (2018). The key factors affecting students’ individual interest in school science lessons. International Journal of Science Education, 40(1), 1–23. Doi: 10.1080/09500693.2017.1362711
CR  - Clarkson, M. D., Houghton, J., Chen, W., & Rohde, J. (2018). Speaking about science: A student-led training program improves graduate students’ skills in public communication. Journal of Science Communication, 17(02): A05. https://doi.org/10.22323/2.17020205
CR  - Cromley, J. G. (2009). Reading achievement and science proficiency: International comparisons from the programme on international student assessment. Reading Psychology, 30(2), 89-118. https://doi.org/10.1080/02702710802274903
CR  - Çelik, H., & Aydın, İ. (2020). Fen bilimleri eğitiminde öğrenci tutumları ve başarı: Cinsiyetin rolü. Eğitim Bilimleri Dergisi, 23(1), 12-19.
CR  - Dale, E. (1969). Audio-visual methods in teaching (3rd Edition). NY: Dryden Press.
CR  - Demircioğlu, H., Dinç, M., & Çalık, M. (2013). The effect of storylines embedded within context-based learning approach on grade 6 students' understanding of 'physical and chemical change' concepts. Journal of Baltic Science Education, 12(5), 682-691.
CR  - Department for Education & University College London. (2025, March 10). Boys widen gap over girls in maths and science in England [Rapport]. London: UCL Institute of Education.
CR  - Durgun, E., & Önder, İ. (2019). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri başarıları ile okuduğunu anlama, grafik okuma ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Journal of Individual Differences in Education, 1(1), 1-13.
CR  - Durukan, E., & Arslan, N. (2018). Okuma alışkanlığı. S. Ayyılmaz & B. Ürün Karahan (Eds.), Okuma Eğitimi. Anı Yayıncılık.
CR  - Else-Quest, N. M., Hyde, J. S., & Linn, M. C. (2010). Cross-national patterns of gender differences in mathematics: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 136(1), 103–127. https://doi.org/10.1037/a0018053
CR  - Espinoza, A. M., & Taut, S. (2020). Gender and psychological variables as key factors in mathematics learning: A study of seventh graders in Chile. International Journal of Educational Research, 103: 101611. Doi: 10.1016/j.ijer.2020.101611
CR  - Field, G. B. (2009). The effects of the use of Renzulli learning on student achievement in reading comprehension, reading fluency, social studies, and science: An investigation of technology and learning in grades 3-8. International Journal of Emerging Technologies in Learning, 4(1), 29-39. doi:10.3991/ijet.v4i1.629
CR  - Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th Ed.). Mc Graw–Hill Companies.
CR  - George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference (10th ed.) Boston: Pearson.
CR  - Gomez, K., Gomez, L. M., Cooper, B., Lozano, M., & Mancevice, N. (2019). Redressing science learning through supporting language: The biology credit recovery course. Urban Education, 54(10), 1489–1519. https://doi.org/10.1177/0042085916677345
CR  - Green, S. B. (1991). How many subjects does it take to do a regression analysis? Multivariate Behavioral Research, 26(3), 499-510. https://doi.org/10.1207/s15327906mbr2603_7
CR  - Guvey Aktay, E., & Mermi, F. (2022). Speaking skills attitude scale for primary school students: Validity and reliability study. Mimbar Sekolah Dasar, 9(1), 43-57. https://doi.org/10.53400/mimbarsd.v9i1.41577
CR  - Güneş, F. (2015). Etkinliklerle hızlı okuma ve anlama. Pegem Akademi.
CR  - Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi: Yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi.
CR  - Hofer, S. I., & Stern, E. (2016). Underachievement in physics: When intelligent girls fail. Learning and Individual Differences, 51, 119-131. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2016.08.006
CR  - Hyde, J. S. (2014). Gender similarities and differences. Annual Review of Psychology, 65, 373–398. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115057
CR  - Jia, C., Yang, T., & Qian, Y. (2020). The gender differences in science achievement, interest, habit, and creativity: A national representative evidence from China. Science Education International, 31(2).
CR  - Karacaoğlu, Ö. C., & Kasap, Y. (2023). The effect of reading comprehension skills on mathematics and science according to PISA data. International Journal of Educational Research Review, 8(3), 623-637. https://doi.org/10.24331/ijere.1246885
CR  - Karakaya, F. (2017). Fen bilimlerinde okuduğunu anlamada zorluklar ve çözüm önerileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(3), 300-314.
CR  - Karasu, İ., & Haşıloğlu, M. A. (2020). Okuduğunu anlama yorumlama ve dört işlem becerisinin 6.sınıf fen bilimleri dersi sürat konusundaki öğrenci başarısına etkisi. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 136-155. https://doi.org/10.18009/jcer.649866
CR  - Karataş, F. (2020). İlkokul 3.sınıf fen bilimleri dersinde dijital hikâye kullanımının akademik başarı ve kalıcılığa etkisi. (Yayın No. 612642) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Kaya, V. H. (2017). Okuma becerilerinin fen bilimleri okuryazarlığına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 46(215), 193-207.
CR  - Kintsch, W., & Kinstch, E. (2005). Comprehension. In S. G. Paris, & S. A. Stahl (Eds.), Children’s reading comprehension and assessment (s. 71-92). Mahwah, NJ: Ablex. http://dx.doi.org/10.1002/9780470757642.ch12
CR  - Kutlu, Ö., Yıldırım, Ö., Bilican, S., & Kumandaş, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamada başarılı olup-olmama durumlarının kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 132-139.
CR  - Lee, G. G., & Mun, S. (2023). From science motivation to science identity: The mediating effect of science achievement according to gender. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 19(10): em2341. https://doi.org/10.29333/ejmste/13633
CR  - Liu, Y., & Tsai, C. (2019). The role of reading comprehension in science learning: A meta-analysis. International Journal of Science Education, 41(2), 150-165.
CR  - Luykx, A., Lee, O., Mahotiere, M., Lester, B., Hart, J., & Deaktor, R. (2007). Cultural and home language influences on children's responses to science assessments. The Teachers College Record, 109(4), 897-926.
CR  - Meydan, M. (2019). Kız öğrencilerin eğitimdeki başarısı ve öğretmen tutumları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 45-59.
CR  - Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf
CR  - Millî Eğitim Bakanlığı (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). https://tymm.meb.gov.tr/ogretim-programlari/fen-bilimleri-dersi
CR  - Mol, S. E., & Bus, A. G. (2011). To read or not to read: A meta-analysis of print exposure from infancy to early adulthood.
Psychological Bulletin, 137(2), 267-296.
CR  - Muradoğlu, Ü. (2021). İlkokul 3. sınıf öğrencilerinin konuşma becerilerini geliştirme. (Yayın No. 705576) [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Neri, N. C., Guill, K., & Retelsdorf, J. (2021). Language in science performance: Do good readers perform better? European Journal of Psychology of Education, 36(1), 45–61. https://doi.org/10.1007/s10212-019-00453-5
CR  - Obalı, B. (2009). Öğrencilerin fen ve teknoloji akademik başarısıyla Türkçede okuduğunu anlama ve matematik başarıları arasındaki ilişki. (Yayın No. 245173) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Oberleiter, S., Fries, J., Schock, L. S., Steininger, B., & Pietschnig, J. (2023). Predicting cross-national sex differences in large-scale assessments of students’ reading literacy, mathematics, and science achievement: Evidence from PIRLS and TIMSS. Intelligence, 100: 101784.  https://doi.org/10.1016/j.intell.2023.101784
CR  - OECD (2019), PISA 2018 Assessment and Analytical Framework, PISA, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/b25efab8-en.
CR  - Oruç, T., Aktaş, İ., & Kurt, M. (2024). The predictive effect of reading motivation and creative reading perception on reading comprehension. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 25(2), 752-775. DOI: 10.17679/inuefd.1436827
CR  - Özer, Ş. (2024). Fen eğitiminde kavram odaklı okuma öğretiminin ortaokul öğrencilerinin kavram öğrenmelerine, sorgulama becerilerine ve okuduğunu anlamalarına etkisi. (Yayın No. 863264) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Pallant, J. (2020). Spss survival manual: a step by step guide to data analysis using IBM SPSS. London: McGraw-Hill (7th edition). Open University Press.
CR  - Putri, V. M., & Yaswinda, Y. (2021). Developing scientific based pop-up media for children speaking skill development. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 668, 260-265.
CR  - Pyburn, D. T., Pazicni, S., Benassi, V. A., & Tappin, E. E. (2013). Assessing the relation between language comprehension and performance in general chemistry. Chemistry Education Research and Practice, 14(4), 524–541. https://doi.org/10.1039/C3RP00014A
CR  - Reed, D. K., Petscher, Y., & Truckenmiller, A. J. (2017). The contribution of general reading ability to science achievement. Reading Research Quarterly, 52(2), 253–266. https://doi.org/10.1002/rrq.158
CR  - Reilly, D., Neumann, D. L., & Andrews, G. (2015). Sex differences in mathematics and science achievement: A meta-analysis of national assessment of educational progress assessments. Journal of Educational Psychology, 107(3), 645–662. https://doi.org/10.1037/edu0000012
CR  - Reynolds, M. R., Hajovsky, D. B., & Caemmerer, J. M. (2022). The sexes do not differ in general intelligence, but they do in some specifics. Intelligence, 92, Article 101651. https://doi.org/10.1016/j.intell.2022.101651
CR  - Ryan, M. D., & Reid, S. A. (2016). Impact of the flipped classroom on student performance and retention: A parallel controlled study in general chemistry. Journal of Chemical Education, 93(1), 13-23. https://doi.org/10.1021/acs.jchemed.5b00717
CR  - Sabır, A., & Aktaş, İ. (2023). Individual differences of the students in terms of gender, learning style, and science process skills. ISCE: Journal of Innovative Studies on Character and Education, 7(1), 193-214.
CR  - Sadık, Z., Aktaş, İ., & Pirim, B. (2022). Birleştirilmiş ve bağımsız sınıflarda okuduğunu anlama ve dinleme becerilerinin fen ders başarısı üzerine etkisi. 6th International Education And Innovative Sciences Congress (November 24-25).
CR  - Singh, R., & Singh, S. P. (2022). Cognitive and non-cognitive skills: Meaning, nature, types and uses in daily life. Webology, 19(4), 270-279.
CR  - Stoet, G., & Geary, D. C. (2013). Sex differences in mathematics and reading achievement are inversely related: Within- and across-nation assessment of 10 years of PISA data. PLoS One, 8(3), Article e57988. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0057988
CR  - Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2018). Using multivariate statistics (7th ed.). Boston: Pearson.
CR  - Tüzer, A. (2016). Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile sayısal ders başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayın No. 422549) [Yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
CR  - Uyanık, G. (2017). İlkokul öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(1), 86-93.
CR  - Voyer, D., & Voyer, S. D. (2014). Gender differences in scholastic achievement: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 140(4), 1174–1204. https://doi.org/10.1037/a0036620
CR  - Yılmaz, M. (2011). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama seviyeleri ile Türkçe, Matematik, Sosyal Bilgiler ve Fen ve Teknoloji derslerindeki başarıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilgiler Dergisi, 29, 9-14.
CR  - Yılmaz, M., & Yavuz, H. (2021). Toplumsal cinsiyet rolleri ve eğitimdeki değişim. Kadın ve Toplum, 15(4), 111-124.
CR  - Zhu Y. (2019). Çinli öğrencilerin bilimsel yeterlilikleri tutumlarından nasıl etkileniyor? Uluslararası Bilim Eğitimi Dergisi, 41(15), 2094–2112. https://doi.org/10.1080/09500693.2019.1660926
CR  - Wahyuni, S., Miarsyah, M., & Adisyahputra. (2018). Correlation between achievement motivation and reading comprehension ability through science literacy to high school students. Indonesian Journal of Science and Education, 2(2), 115-124. Doi: 10.31002/ijose.v2i2.613
CR  - Wang, L.H., & Yu, Z.G. (2023). Gender-moderated effects of academic self-concept on achievement, motivation, performance, and self-efficacy: A systematic review. Frontiers in Psychology, 14:1136141. Doi: 10.3389/fpsyg.2023.1136141
CR  - Wilson, E. (1998). Use of language across the secondary curriculum: Communicating knowledge and ideas. In E. Bearne (Ed.), The use of language in science (pp. 128-144). Routledge Falmer.
UR  - https://doi.org/10.17860/mersinefd.1625923
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4547711
ER  -