TY  - JOUR
T1  - Türkiye’de Mısır Üretimi ve Mısır Fiyatının Koyck Modeli ile İncelenmesi
TT  - The Impact of Maize Prices on Maize Production Decisions in Türkiye: A Koyck Model Approach
AU  - Doğangün, Burak
AU  - Koçak, Cem
AU  - Evcim, Nurgül
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.61513/tead.1627920
JF  - Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi
JO  - TEAD
PB  - Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü
WT  - DergiPark
SN  - 2687-2765
SP  - 25
EP  - 37
VL  - 11
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Üreticilerin, üretim kararlarını bir önceki yılın fiyatlarına göre alması, ürün miktarlarında ve fiyat seviyelerinde değişimlere sebep olmaktadır. Özellikle mısır üretimi, piyasada oluşan ortalama fiyatların gecikmeli değerlerinden doğrudan etkilenmektedir. Tarımsal ürün fiyatlarının, tarımsal üretim üzerindeki etkilerini anlamak için genellikle gecikmesi dağıtılmış modeller kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'de mısır üretimi ile mısır fiyatları arasındaki ilişki incelenmiştir. Gecikmeli değerlerin hesaplanması için Koyck modeli tercih edilmiş olup, modelde 2001-2023 yıllarını kapsayan mısır üretim miktarı (bağımlı değişken) ve mısır fiyatı (bağımsız değişken) verileri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre mısır fiyatları ve mısır üretim miktarı arasındaki korelasyon 0.78 olarak bulunmuştur. Modelden elde edilen bulgulara göre mısır üretimi geçmişe doğru en fazla 2 yılın fiyatından etkilenmektedir. Mısır fiyatlarında meydana gelen değişimin, mısır üretiminde önemli ve hissedilebilir düzeyde bir etkiye neden olması için gereken zamanın4.88 yıl olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca 2001-2023 dönemi için Türkiye’de, cari yılda mısır fiyatlarındaki 1 TL’lik artışın üretim miktarında yaklaşık 316 ton artış, bir önceki dönemdeki mısır fiyatlarındaki 1 TL’lik artışın mısır üretiminde yaklaşık 262 ton artış ve iki dönem önceki mısır fiyatlarındaki 1 TL’lik artışın yaklaşık olarak 218 ton artış yarattığı sonucuna ulaşılmıştır. Mısır fiyatlarının gecikmeli değerlerindeki değişimler üretim miktarını pozitif olarak etkilediği ancak bu etkinin geçmişe doğru azalan olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
KW  - Mısır üretimi
KW  - Mısır fiyatları
KW  - Mısır üretim kararı
KW  - Koyck modeli
N2  - Producers' production decisions based on the previous year's prices lead to fluctuations in product quantities and pricelevels. Particularly, maize production is directly influenced by the lagged values of average market prices. Distributed lag models are commonly used to understand the effects of agricultural product prices on agricultural production. This study examines the relationship between maize production and maize prices in Türkiye. The Koyck model was chosen to calculate the lagged values, using data on maize production quantities (dependent variable) and maize prices (independent variable) covering the period from 2001 to 2023. The results indicate a correlation of 0.78 between maize prices and maize production quantities. Thefindings of the model reveal that maize production is influenced by the prices of up to the past two years. It was concluded that it takes 4.88 years for changes in maize prices to have a significant and noticeable impact on maize production. Moreover, for the 2001-2023 period in Türkiye, a one Turkish Lira (TL) increase in current year maize prices leads to an approximate increase of 316 tons in production, while a one TL increase in the previous year's maize prices results in an increase of approximately 262 tons, and a one TL increase in maize prices from two years prior leads to an increase of approximately 218 tons in production. The study concludes that changes in the lagged values of maize prices positively influence production quantities, but this effect diminishes as we move further back in time.
CR  - Ağazade, S. (2021). Türkiye’de pamuk üretimi ile fiyatı arasındaki ilişkinin Koyck yaklaşımı ile analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(3), 386–399.
CR  - Alt, F. (1942). Distributed lags. Econometrica, 10, 113–128.
CR  - Berk, A. (2017). The analysis of relationship between sunflower production and its price by using Koyck model in Turkey. Custos e Agronegócio, 13(4), 1–12.
CR  - Comisión Nacional para el Conocimiento y Uso de la Biodiversidad. (2011). Recopilación, generación, actualización y análisis de información acerca de la diversidad genética de maíces y sus parientes silvestres en México. CONABIO. https://www.biodiversidad.gob.mx/media/1/genes/files/InformedeGestion_V1.pdf
CR  - Çelik, Ş. (2014). Türkiye’nin kabuklu fındık üretiminde üretim-fiyat ilişkisinin Koyck yaklaşımı ile analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(4), 524–530.
CR  - Çelik, Ş. (2015). Koyck ve Almon gecikme modeli ile koyun sütü üretiminde üretim-fiyat ilişkisinin analizi: Türkiye örneği. Akademik Bakış Dergisi, 50, 137–149.
CR  - Çukur, T., Işın, F., & Çukur, F. (2023). Cevizde üretim ile fiyat ilişkisinin analizi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 12(1), 101–106.
CR  - Çukur, T., & Çukur, F. (2023). Türkiye’de fındık üretimi ve fındık fiyatı arasındaki ilişkinin incelenmesi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(2), 253–259.
CR  - Çukur, T., & Çukur, F. (2023). Analysis of the relationship between almond production and almond price with the Koyck model. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 40(3), 125–129.
CR  - Davidson, R., & Mackinnon, J. G. (1993). Estimation and Inference in Econometrics. Oxford University Press.
CR  - Dikmen, N. (2006). Koyck-Almon yaklaşımı ile tütün üretimi ve fiyat ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 153–168.
CR  - Doğan, H. G., & Gürler, A. Z. (2013). Gecikmesi dağıtılmış ekonometrik bir modelin seçilmiş bir tarım ürünü üzerine uygulanması. Akademik Bakış Dergisi(39), 1–12.
CR  - Erdal, G. (2006). Tarımsal ürünlerde üretim-fiyat ilişkisinin Koyck yaklaşımı ile analizi (Domates örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2), 17–24.
CR  - Erdal, G., & Erdal, H. (2008). Kuru soğanda üretim fiyat etkileşimi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(1), 33–39.
CR  - Erdal, H., Erdal, G., & Esengun, K. (2009). An analysis of production and price relationship for potato in Turkey: a distributed lag model application. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 15(3), 243-250.
CR  - Erdal, G., Zeynalova, A., & Engindeniz, S. (2023). Analysis of cotton production and price relationship by Koyck model: a case study for Azerbaijan. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 60(4), 561-570.
CR  - Faied, E.K. & A.A.M. Elshater, 2022. Socio-economics study of tomato production in Egypt: a casestudy. Middle East Journal of Agriculture Research, 11 (1): 312-323
CR  - Food and Agriculture Organization of the United Nations [FAO]. (2025). FAO Statistical Database. https://www.fao.org
CR  - Garcia-Lara, S., & Serna-Saldivar, S. O. (2019). Maize history and culture, chemistry and technology (Maize, third edition) (pp. 1–18).
CR  - Gujarati, D. N. (2001). Temel Ekonometri (Ü. Şenesen & G. Günlük Şenesen, Çev.). Literatür Yayınları.
CR  - Hasan, M. K., & Khalequzzaman, K. M. (2015). Relationship between production and price of garlic in Bangladesh: An analysis by using distributed lag model. Bulletin of the Institute of Tropical Agriculture, Kyushu University, 38, 31–38.
CR  - İşyar, Y. (1999). Ekonometrik Modeller. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları.
CR  - Koyck, L. M. (1954). Distributed lags and investment analysis. North-Holland.
CR  - Kutlar, A. (2005). Uygulamalı Ekonometri. Nobel Yayınları.
CR  - Kutlar, A. (2007). Ekonometriye Giriş. Nobel Yayın Dağıtım.
CR  - Maina, G. B. (2020). Analysis of the Supply and Demand Side Determinants of Maize Food Security in Kenya, Thesis in University of Nairobi, https://erepository.uonbi.ac.ke/handle/11295/153762.
CR  - Mbise, M. (2016). Influence Of Expected Farm-Gate Prıce On Maıze Productıon In Ludewa Dıstrıct Of Njombe Regıon, Tanzania: Estimation Of Koyck Lag Model, International Journal of Advanced Research (IJAR), 4 (12), 292-299.
CR  - Mbise, M. & Charles, S. J. (2022). Farm-level Crop Price as a Factor for Increased Maize Production in Ludewa District, Tanzania: Estimation of Koyck Lag Model, ASRIC Journal on Agricultural Sciences, 28-39.
CR  - Nişasta Sanayiciler Derneği (NİSAD). (2024). Mısır tarımı. https://nisad.org.tr/misir-tarimi
CR  - Özçelik, A., & Özer, O. O. (2006). Koyck modeliyle Türkiye’de buğday üretimi ve fiyat ilişkisinin analizi. Tarım Bilimleri Dergisi, 12(4), 333–339.
CR  - Özsayın, D. (2017). Investigation of production and price relationship in cow milk production by Koyck model approach. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 5(6), 681–686.
CR  - Ranum, P., Pena-Rosas, J., & Garcia-Casal, M. N. (2014). Global maize production, utilization, and consumption. Annals of the New York Academy of Sciences, 1312(1), 105–112. https://doi.org/10.xxxxx
CR  - Tinbergen, J. (1949). Long-term foreign trade elasticities. Macoeconomica, 1, 174–185.
CR  - Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2025). Resmi istatistikler veri tabanı. https://www.tuik.gov.tr
CR  - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası [TCMB]. (2025). Döviz kurları. https://www.tcmb.gov.tr
CR  - Vigouroux, Y., Glaubitz, J. C., Matsuoka, Y., Goodman, M. M., Sanchez G. J., & Doebley, J. (2008). Population structure and genetic diversity of New World maize races assessed by DNA microsatellites. American Journal of Botany, 95(10), 1240–1253. https://doi.org/10.xxxxx
UR  - https://doi.org/10.61513/tead.1627920
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4556408
ER  -