@article{article_1628035, title={*Ö-/*Ü- Fiillerinin Türevleri Üzerine}, journal={Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={9}, pages={260–290}, year={2025}, DOI={10.30561/sinopusd.1628035}, author={Akman, Hami}, keywords={Türkçe, Köken Bilgisi, *Ö- Fiili}, abstract={Sondan eklemeli dillerin temel özelliklerinden birisi, kelime türetmek ya da kelimeyi çekime sokmak için bir kelimenin sonuna yapım ve çekim eklerinin eklenmesidir. Bu dillerin önde gelen temsilcilerinden olan Türkçede bazı kelimelerin kökenine dair muhtelif görüşler söz konusu olabilmektedir. Bu çalışmada *ö-/*ü- fiillerinden türediği düşünülen bazı kelimeler ele alınmıştır. Bu kelimelerden yola çıkılarak söz konusu köklere birincil anlam olarak “yükselmek, yukarı çıkmak, çıkmak”, ikincil anlam olarak da “örmek, dokumak” ve “biriktirmek, toplamak, yığılmak” anlamları verilmiştir. Bunlardan birincil anlamlarla ikincil anlamların yakın bir ilişki içerisinde olduğu çalışmada yeri geldikçe vurgulanmıştır. Üst kelimesi *ü-s+t şeklinde ek köklerine ayrılmış ve*ü- köküne “yükselmek, yukarı çıkmak, çıkmak” anlamı verilmiştir. Ör- “örmek” fiili *ö-r- şeklinde etimolojik çözümlemeye tabi tutulmuş, *ö- köküne “örmek, dokumak” anlamı yüklenmiştir. Yine *ö-/*ü-y-ü-k şeklinde çözümlenen öyük/üyük kelimesindeki *ö-/*ü- kök fiile de “toplamak, yığmak, biriktirmek” gibi anlamlar verilmiştir. Çalışmada ayrıca hörgüç, üze “üzerine, üzerinde” ve öv- “övmek, methetmek” gibi daha birçok kelimenin kökenine dair öneriler getirilmiştir. Ele alınan her kelimenin Tarihî ve çağdaş Türk lehçelerindeki bazı kullanımlarına kısaca değinilmiş, ardından bu kelimenin etimolojisine dair varsa araştırmacıların görüşlerine yer verilmiş, son olarak da kendi etimolojik önerimize geçilmiştir.}, number={1}, publisher={Sinop Üniversitesi}