@article{article_1628878, title={Memlûk Devleti’nin Kuruluş Dönemindeki Siyasî Mücadele ve İhtilaflar (648-658/1250-1260)}, journal={Marifetname}, volume={12}, pages={203–226}, year={2025}, author={Demir, Musa}, keywords={İslam Tarihi, Memlûkler, Şecerüddür, Aybek, Kutuz, Baybars.}, abstract={Bizans ve Sâsânî gibi büyük devletler, ordularını paralı askerlerle (Memlûk), güçlendirmişlerdir. Benzeri bir durum Müslüman devletler için de geçerli olmuş ve Memlûkler, Abbâsî Halifesi Mu’tasım (833-842) döneminde orduya yoğun bir şekilde alınmaya başlanmıştır. Memlûkler, Sâmânî (819-1005), Gazneli (963-1186), Fâtımî (909-1171), Selçuklu (1040-1308) ve Eyyûbî Devleti’nde (1171-1462) önemli bir yere sahip olmuşlardır. Özellikle Eyyûbî Devleti’nde Selâhaddîn Eyyûbî (1171-1193) döneminde Memlûklerin ordu içerisindeki nüfuzları giderek artmış, onlar Haçlılara karşı kazanılan zaferlerde önemli bir rol oynamışlardır. Eyyûbî Hükümdarı el-Melikü’s-Sâlih (1240-1249) döneminde Memlûklerin sistemli bir şekilde orduya alınması devam etmiş, onlara dinî ve askerî eğitim verilmiştir. el-Melikü’s-Sâlih, vefat ettikten sonra oğlu Turanşah 1250 yılında Eyyûbî Devleti’nin yeni hükümdarı olmuştur. Turanşah, Fransa Kralı IX. Louis’i büyük umutlarla geldiği İslâm topraklarında Memlûklerin de yardımıyla Mısır’da büyük bir yenilgiye uğratmıştır. Böylece IX. Louis, VII. Haçlı Seferi’nde istediği sonucu elde edememiştir. Turanşah, bu zaferde önemli kahramanlıklar gösteren Memlûklerin devlet üzerindeki etkisini ortadan kaldırmak istemiş fakat bu isteğini gerçekleştiremeden Memlûkler tarafından öldürülmüştür. Bu gelişmelerin bir sonucu olarak Memlûkler 1250 yılında Mısır’da yönetimi ele geçirmiş ve bağımsız bir devlet kurarak tarih sahnesine çıkmışlardır. Bu çalışma, Memlûk Devleti’nin ilk on yılında meydana gelen siyasî mücadele ve ihtilafların neden ve sonuçlarını analiz etmek, Memlûklerin dış tehditlere karşı gösterdikleri askeri başarılarının yanı sıra iç siyasî istikrarsızlıklarını da ele alarak, bu dönemin dinamiklerini kapsamlı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın önemi ise Memlûk Devleti’nin kuruluş sürecini ve bu dönemin İslâm dünyası üzerindeki etkilerini inceleyerek, tarihsel bağlamda önemli bir dönemi anlamaya katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda, Memlûklerin İslâm dünyasının liderliğini üstlenmelerine giden yolun temel taşlarını anlamak isteyen araştırmacılar için önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Çalışmada olaylar objektif bir şekilde ele alınmaya çalışılmış ve tümevarım yöntemi kullanılarak çalışma değerlendirilmiştir.}, number={1}, publisher={Siirt Üniversitesi}