@article{article_1630869, title={Orta Çağ’dan Erken Rönesans’a Sınırlı Evren Düşüncesinin Resim Sanatına Yansıması ve Dönüşümü}, journal={Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi}, pages={526–556}, year={2025}, DOI={10.47994/usbad.1630869}, author={Doksanoğlu, Ahmet}, keywords={Mekân Algısı, Ortaçağ sanatı, Erken Rönesans resmi}, abstract={Resim sanatında mekân olgusu, tarih boyunca dönemsel ve üslupsal niteliklerin kavranmasında belirleyici bir unsur olagelmiştir. Aydınlanma Çağı öncesi düşünsel süreçte mekân; soyut, biçimsiz ve insanın varoluşundan bağımsız bir dış gerçeklik olarak ele alınmıştır. Bu yaklaşım, Ortaçağ resimlerindeki mekân kurgusunda da açıkça görülmektedir. Özellikle Aristoteles ve Platon’un “sınırlı evren” anlayışı, resim sanatında mekânın durağan, simgesel ve hiyerarşik bir düzen içerisinde temsiline temel oluşturmuştur. Ancak 13. yüzyılda resim sanatında gözlemlenmeye başlayan değişimlerle birlikte, sezgisel ve insandan bağımsız mekân algısı görülmeye başlanmıştır. Bu kırılma, mekânın yalnızca sembolik bir düzlem değil; aynı zamanda fiziksel gerçekliği ima eden bir uzam olarak ele alınmasına imkân tanımıştır. 14. yüzyılda Ortaçağ geleneğinin çözülmesiyle birlikte, ele alınan temaların ifade biçiminde; mekân-uzam ilişkisinde ve temsil ile gerçeklik algısında önemli değişimler yaşanmıştır. Resimlerde figür ile mekân arasındaki ilişki artık iki boyutlu sembolizmle sınırlı kalmamış; sanatçılar nesne ve figürlerin uzamdaki konumuna dair daha gerçekçi göndermelerde bulunmuşlardır. Bu doğrultuda perspektif kurallarının sistemli biçimde uygulanmasına önem verilmiştir. 17. yüzyıldan itibaren ise Avrupa resminde, yüzeyin geometrik yapısını gizlemek amacıyla diyagonal ve spiral çizgisel kurgular yoğun biçimde kullanılmaya başlanmıştır. Resim sanatında mekân olgusunun tarihsel dönüşümünü incelemek; insan merkezli temsil anlayışını, görsel kültürdeki değişimi ve Ortaçağ ile Erken Rönesans resim sanatının düşünsel arka planını anlamak açısından önemli bir düşünsel zemin oluşturur.}, number={19}, publisher={Salim DURUKOĞLU}