@article{article_1632116, title={Algoritmik Oryantalizm: Türk Televizyon Dizilerinin Yapay Zekâ Temsilleri Üzerinden Bir İnceleme}, journal={Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi}, volume={10}, pages={355–377}, year={2025}, DOI={10.55004/tykhe.1632116}, author={Aktaş, Seda and Yıldızıviran, Melis}, keywords={yapay zeka, temsil, oryantalizm, algoritma}, abstract={Çalışmanın odağı görsel/video üreten yapay zekâ araçlarında temsil meselesi ve bu üretimlerin gerçeklik algımız üzerine etkileridir. Bireyin yaşadığı dünyayla olan ilişkisi, temsiller aracılığıyla inşa edilir. Kültürel temsiller bireyin öteki olana bakışını ve bireyin kendisiyle ilişkisini de etkiler. Fotoğraf ve video gibi görsel üretimler bireylerin gerçeklik algısı üzerinde etkili bir rol oynadığından, dünyayı algılayışımız üzerine etkileri de oldukça fazladır. Özellikle yeni kuşakların bilgi edinme süreçlerinde ana kaynak haline gelen yapay zekâ araçlarının sunduğu temsiller, gerçeğin yitimine yol açabilecek kadar önemlidir. Ayrıca ekonomi politik açıdan değerlendirildiğinde yapay zekâ araçlarının beslendiği veri setlerine tek yönlü bir bilgi akışı olduğu görülmektedir. Teknolojik alanlarda iktidar sahibi olan kesimlerin hakimiyetinde gerçekleşen üretim süreçleri, kültürel temsillerde de mevcut güç dengelerini yansıtmaktadır. Bu bağlamda ötekinin temsili, oryantalist ve postkolonyal söylemlerle yeniden üretilmekte ve bu söylemler gerçekliğin yerini almaktadır. Çalışma için belirlenen üretken yapay zekâ araçları (Midjourney ve KlingAI) üzerinden girdi oluşturularak üretilen görseller betimsel analiz ile oryantalist ögelerin varlığı/yokluğu bağlamında incelenmiş; kapsam ve sınırlılıklar bağlamında yapay zekâ ekosisteminin genelinde var olan ideolojik yaklaşıma değil, görsel üreten araçların beslendiği veri setlerinde bulunan oryantalist yaklaşımı belirlemeye odaklanmıştır. Çalışmanın amacı demokratikleşme iddiası sunan üretim süreçleri içerisinde oluşturulan görsellerin içerik, orijinallik ve biçimsel tektipleşme gibi sorunları incelemek ve bu süreçlerin ekonomi-politik açıdan ne ölçüde bağımsız olduğu sorusuna yanıt aramaktır.}, number={19}, publisher={Düzce Üniversitesi}