@article{article_1632291, title={Osmanlı Devleti’nde Kıraat İlminde Zirve Bir Dönem: Milâdî 18. Yüzyıl}, journal={İSTEM}, pages={187–202}, year={2025}, DOI={10.31591/istem.1632291}, author={Üren, Halil İbrahim}, keywords={Kur’ân-ı Kerîm Okuma ve Kıraat İlmi, Osmanlı Devleti, Miladi 18. Yüzyıl, Kurrâ, Kıraat Eğitimi ve Öğretimi}, abstract={Kuruluşundan itibaren Osmanlı Devleti’nde kıraat ilmine dair faaliyetler nice ilmi şahsiyetin gayretleriyle hız kesmeden devam etmiştir. Bu durum milâdî 18. yüzyılda daha da ivme kazanmıştır. Osmanlı Devleti’nde bu dönem, kıraat eğitim ve öğretim faaliyetinin çoğu beldede devam ettiği ve bu ilme dair önemli eserlerin kaleme alındığı hareketli bir dönemdir. İstanbul başta olmak üzere Amasya, Bursa, İzmir, Maraş, Darende, Ürgüp, Şam ve Medine gibi şehirlerde dârülkurrâlarda veya mescitlerde, medreselerde, türbelerde, tekkelerde, zaviyelerde ve büyük camilerin müştemilatlarında söz konusu hareketlilik hep devam etmiştir. Milâdî 18. asır, kıraat ilmine dair kendi dönemine ve sonrasına iz bırakmış Ali el-Mansûrî (ö. 1134/1721), Saçaklızâde (ö. 1145/1732), Mustafa el-İzmirî (ö. 1155/1742), Yûsufefendizâde (ö. 1167/1754), Ahmed es-Sûfî (ö. 1172/1759), Kettânîzâde en-Na‘îmî (ö. 1179/1766), Seyyid Hâmid el-Pâluvî (ö. ?) ve Atâullah Efendi (ö. 1209/1794) gibi önemli şahsiyetlerin yaşadığı zirve bir asırdır. Bu yüzyılın en önemli özelliklerinden biri, Osmanlı kıraat tedrisatına mahsus eğitim metotlarından olan İstanbul ve Mısır tarikinin kaidelerinin tamamen sistematik hale gelerek kendi içlerinde i’tilâf, sûfî, mütkın ve atâullâh gibi meslekleri ortaya çıkarmasıdır. Bu mesleklerden Sûfî ve Atâullah mesleklerinin tedrisinin ülkemizde halen geçerliliğini koruması 18. asır adına önemli bir kazanımdır. Yine Ali el-Mansûrî’nin ve Mustafa el-İzmirî’nin tahrîrât ilmi konusunda yapmış oldukları çalışmalarla sonraki dönem kıraat tedrisatının şekillenmesinde etkisi olan Medresetü’l-Mansûrî ve Medresetü’l-İzmîrî diye isimlendirilen ekollerinin ortaya çıkmasına katkı sunmuş olmaları kayda değer bir husustur. Bu makalede kıraat ilmi açısından Osmanlı Devleti’nde miladi 18. yüzyıl genel hatlarıyla ele alınmıştır. Söz konusu dönemin kıraat eğitiminin durumu, önemli şahsiyetleri, özellikleri, öne çıkan hususları gibi meselelere yer verilerek 18. asrın, Osmanlı Devleti’nde kıraat ilminde zirve bir dönem olduğu gösterilmiştir.}, number={45}, publisher={Necmettin Erbakan Üniversitesi}