TY  - JOUR
T1  - Ambiguity as the Creator of Multilayered Poetry: An Example of a Gazel by Fuzûlî
TT  - Çokkatmanlı Şiirin Yaratıcısı Olarak Çokanlamlılık: Fuzûlî’nin Bir Gazelinin Analizi
AU  - Özdemir, Abdullah Tahir
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.35237/suitder.1632722
JF  - Süleyman Demirel Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi
JO  - SUITDER
PB  - Süleyman Demirel Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 3023-8471
SP  - 361
EP  - 380
IS  - 63
LA  - en
AB  - In this study, I analyze a sixteenth-century Turkish gazel by Fuzûlî using a technique from the book Linguistics Meets Literature. By applying this technique, first used to analyze Emily Dickinson’s English poems, to a Turkish poem, I find Fuzûlî’s deliberate use of ambiguity. I examine whether all types of ambiguity (lexical, syntactic, and referential) are instantiated in the poem and how this affects the overall interpretation of the poem. I find that they are all present in the poem and that the poet deliberately uses them to make his poem open to multiple meanings. This use results in two different overall readings: the “Powerful Lover” reading, which portrays a dynamic, powerful and arrogant lover, and the “Powerless Lover” reading, which portrays a stable, powerless, and shy lover. Therefore, interestingly, two poets from different times and cultures use ambiguity to create multilayered poems, and ambiguity has always had that function.
KW  - Fuzûlî
KW  - Linguistics Meets Literature
KW  - lexical ambiguity
KW  - syntactic ambiguity
KW  - referential ambiguity
N2  - Bu makalede Fuzûlî'nin Türkçe bir gazeli Linguistics Meets Literature (Dilbilim Edebiyatla Buluşuyor) kitabında Emily Dickinson'ın İngilizce şiirlerine uygulanan analiz teknikleri kullanılarak incelenmiştir. Bu minvalde daha önce İngilizce bir şiiri incelemede kullanılan söz konusu teknikler Divan şiiri anlayışıyla kaleme alınmış Türkçe bir şiire uygulanmış ve böylece Dickinson’da olduğu gibi Fuzûlî'nin de çokanlamlılığı bilinçli bir şekilde kullandığı tespit edilmiştir. Ayrıca tüm çokanlamlılık türlerinin (sözcüksel, sözdizimsel ve göndergesel) şiirde yer alıp almadığına ve bunun şiirin genel yorumunu nasıl etkilediğine de bakılmıştır. Neticede ise bahsi geçen çokanlamlılık türlerinin hepsinin şiirde mevcut olduğu ve şairin bunları şiirini farklı yorumlara açık hale getirmek için kasıtlı olarak kullandığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu kullanımlar şiirin iki farklı şekilde okunabilmesi neticesini doğurmuştur: İlk okuma olan “Güçlü Âşık” okumasında dinamik, güçlü ve kibirli bir âşık tasvir edilmektedir. İkinci okuma olan “Güçsüz Âşık” okumasında ise durağan, güçsüz ve utangaç bir âşık tasvir edilmektedir. Çalışmamızın neticesinde ise farklı zamanlara ve kültürlere mensup bu iki şairin her ikisinin de çok katmanlı şiirler yaratmak için çokanlamlılığı benzer şekillerde ve işlevlerde kullandığı tespit edilmiştir.
CR  - Andrews, W. G. (1985). Poetry’s voice, society’s song. University of Washington Press.
CR  - Andrews, W. G. (2018). Şiirin sesi, toplumun şarkısı. İletişim Yayınları.
CR  - Baldick, Chris (2001). The concise Oxford dictionary of literary terms. Oxford University Press.
CR  - Bauer, M., Beck, S., Riecker, S., Brockmann, S., Zirker, A., Bade, N., Dörge, C., & Braun, J. (2020). Linguistics meets literature: More on the grammar of Emily Dickinson. Walter De Gruyter Press.
CR  - Cann, R. (1993). Formal Semantics: An introduction. Cambridge University Press.
CR  - Çalışkan, Â. (1999). Fuzûlî”nin Su Kasidesi ve şerhi. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
CR  - Dilçin, C. (2010). Fuzulî’nin şiiri üzerine incelemeler. Kabalcı Yayınevi.
CR  - Empson, W. (1949). Seven types of ambiguities. Chatto and Windus Press.
CR  - Göksel, A., & Kerslake, C. (2005). Turkish: A comprehensive grammar. Routledge Press.
CR  - Harrison, A. (1963). Poetic ambiguity. Analysis, 23(3), 54-57. https://doi.org/10.2307/3326892
CR  - Hurford, J. R., Heasley, B., & Smith, M. B. (2007). Semantics: A course book. Cambridge University Press.
CR  - İsen, M. (2017). Eski Türk edebiyatı el kitabı. Grafiker Yayınları.
CR  - Kaçar, M. (2013). Osmanlı Türkçesi ve eski Türk edebiyatı dersleri için örnek metinler. Büyüyenay Yayınları.
CR  - Karahan, A. (1996). Fuzûlî. In TDV İslâm Ansiklopedisi (Vol. 13, pp. 240-246). TDV Yayınları.
CR  - Lakoff, G. (1970). A note on vagueness and ambiguity. Linguistic Inquiry, 1(3), 357-359. https://www.jstor.org/stable/4177575
CR  - Lyons, J. (1977). Semantics: Volume 2. Cambridge University Press.
CR  - Muzzillo, J. S. (2010). Positive effects of ambiguity when created by rhetorical devices: to be or not to be. Etc: A review of general semantics, 67(4), 452-468. https://www.jstor.org/stable/42579080
CR  - Nieuwland, M. S., & Van Berkum, J. J. A. (2008). The neurocognition of referential ambiguity in language comprehension. Language and Linguistics Compass, 2(4), 603-630. https://doi.org/10.1111/j.1749-818X.2008.00070.x
CR  - Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Aksu, T., & Türkmen, S. (1998). Türkçe Sözlük 1 (A-J). Türk Dil Kurumu.
CR  - Rodd, J. M., Gaskell, G., & Marslen-Wilson, W. (2002). Making sense of semantic ambiguity: Semantic competition in lexical access. Journal of Memory and Language, (46), 245–266. https://doi.org/10.1006/jmla.2001.2810
CR  - Stageberg, N. C. (1966). Structural ambiguity: Some sources. The English Journal, 55(5), 558-563. https://doi.org/10.2307/812198
CR  - Tarlan, A. N. (2018). Fuzûlî divanı şerhi. Akçağ Yayınları.
 
Torusdağ, G., & Aydın, İ. (2020). Metindilbilim ve örnek metin çözümlemeleri. Pegem Academy.
CR  - Zaman, M. (1999). Types of ambiguity: Comparison of Turkish and English. Uludağ Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.35237/suitder.1632722
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4577618
ER  -