TY  - JOUR
T1  - AİLE BAĞLARI, DİN VE SOSYAL SERMAYE: ASRIN AFETİ BELGESELİ ÜZERİNDEN 6 ŞUBAT DEPREMLERİNE DAİR BİR DEĞERLENDİRME
TT  - FAMILY TIES, RELIGION AND SOCIAL CAPITAL: AN EVALUATION OF THE 6 FEBRUARY EARTHQUAKES THROUGH THE DOCUMENTARY OF DISASTER OF THE CENTURY
AU  - Varışlı, Berfin
AU  - Kurdoğlu, İris
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.21560/spcd.vi.1633047
JF  - Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi
PB  - Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
WT  - DergiPark
SN  - 2148-9424
SP  - 869
EP  - 912
VL  - 25
IS  - 68
LA  - tr
AB  - Toplumsal örgütlenmenin temel unsurlarından biri olan aile, bireysel ve toplumsal yaşamın sürekliliğinde merkezi bir rol oynamaktadır. Din kurumu da benzer şekilde, toplumsal düzeni sağlayan, ortak değerler ve inançlar etrafında birliği güçlendiren önemli bir yapıdır. Bu çalışma, aile ve din kurumlarının yapısal özellikleri ve işlevleri aracılığıyla 6 Şubat Depremlerinin etkisini azaltmadaki rolünü, “Asrın Afeti” (2024) belgeseli üzerinden değerlendirmektedir. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği çalışmada, veri kaynağı olarak seçilen belgesel, içerik analizi tekniğiyle incelenmiştir. Analiz sürecinde, “Asrın Afeti” belgeselinde yer alan söylem, anlatı ve görsel temsiller sistematik biçimde kodlanmış; aile ve din kurumları, sosyal sermayenin temel kaynakları olarak ele alınmıştır. Bu sermayenin 6 Şubat Depremleri bağlamındaki işleyişi ve görünürlüğü tematik bir çerçevede değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında yürütülen içerik analizinden elde edilen bulgular, aile içi dayanışma, dini aidiyet ve inanç temelli sosyal ilişkilerin, afet sonrası iyileşme sürecinde bireysel ve kolektif direnci güçlendirdiğini ortaya koymaktadır. Aile ve din kurumlarının sunduğu sosyal bağlar, güven, yardımlaşma ve kolektif anlam üretimi sosyal sermayeyi pekiştirmekte; bu da afete karşı toplumsal dirençliliğe katkı sağlamaktadır.
KW  - Aile
KW  - Din
KW  - Sosyal Sermaye
KW  - Afet
KW  - Sosyal Bağlar
KW  - 6 Şubat depremleri
KW  - sosyal bağlar.
N2  - Family, one of the basic elements of social organization, plays a central role in the continuity of individual and social life. Similarly, the institution of religion is an important structure that provides social order and strengthens unity around common values and beliefs. This study evaluates the role of family and religious institutions in reducing the impact of the February 6 Earthquakes through their structural features and functions through the documentary "Disaster of the Century" (2024). In the study, where the qualitative research method was adopted, the documentary selected as the data source was examined with the content analysis technique. In the analysis process, the discourse, narrative and visual representations in the documentary “Disaster of the Century” were systematically coded; family and religious institutions were considered as the main sources of social capital. The functioning and visibility of this capital in the context of the February 6 Earthquakes were evaluated within a thematic framework. The findings obtained from the content analysis conducted within the scope of the study reveal that family solidarity, religious affiliation and faith-based social relations strengthen individual and collective resilience in the post-disaster recovery process. The social ties, trust, cooperation and collective meaning production provided by family and religious institutions reinforce social capital; this contributes to social resilience against disaster.
CR  - Ada, S. ve Bolat, O. İ. (2010). Sosyal Sermayenin Acil Durum Yönetimindeki Önemi: Bir Yazın İncelemesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13(24), 172-185.
CR  - AFAD, (2023). 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş (Pazarcık ve Elbistan) Depremleri
Saha Çalışmaları Ön Değerlendirme Raporu
https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/Arazi_Onrapor_28022023_surum1_revize.pdf Erişim tarihi: 23.10.2024.
CR  - Akyıldız, N. A ve Sığın, A. (2024). 6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinde Türk Aile Yapısı: Geleneksel Kodların Yükselişi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 12(39),117-134.
CR  - Alfirdaus, L., Hiariej, E. and Adeney-Risakotta (2015). Theories of Social Solidarity in the Situations of Natural Disasters. Politika, 6(1), 26-52.
CR  - Alston, M. and Bowles, W. (2003). Research for Social Workers: An Introduction to Methods. Psychology Press.
CR  - Arpacı, F. (2019). Yaşlı Bakımında Ailenin Rolü. V. Kalınkara (Ed.) Yaşlılık içinde (s. 117-140). Ankara: Nobel.
CR  - Aytekin, H. (2018). Türkiye’de Belgesel Filmlerde Tipografi Kullanımının Gerçekliğe Etkilerini İncelemek Üzerine Bir Öneri. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 55-76.
CR  - Babuç, Z. T. ve Gökçe, A. (2024). 6 Şubat Deprem Afetinin Aile ve Sosyal İlişkilere Etkisi Üzerine Bir Analiz. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 789-813.
CR  - Bauman, Z. (2009). Akışkan Aşk: İnsan İlişkilerinin Kırılganlığına Dair. (I. Ergüden, Çev.). İstanbul: Versus.
CR  - Bilton, T. vd. (2009). Sosyoloji. (B. Özçelik, Çev.). İstanbul: Siyasal Kitabevi.
CR  - Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital., J. Richardson (Ed.) Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (s. 241-258). New York: Greenwood.
CR  - Bourdieu, P. and Wacquant, L. (2003). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Canatan, K. (2009). Aile Sosyolojisi: Konuları, Perspektifi ve Gelişimi. K. Canatan & E. Yıldırım (Ed.) Aile Sosyoloji (s. 15-28). İstanbul: Açılım Kitap.
CR  - Coleman, J. S. (1988). Social Capital in the Creation of Human Capital. American Journal of Sociology, 94, 95-120.
CR  - Coleman, J. S. (2000). Foundations of Social Theory. USA: Harvard University Press.
Çağan, K. (2009). Ailenin İşlevleri. K. Canatan & E. Yıldırım (Ed.) Aile Sosyoloji içinde (s. 103-111). İstanbul: Açılım Kitap.
CR  - Çelik, Ç. (2022). Sosyal Sermaye, Ebeveyn Ağları ve Okul Başarısı. Cogito-Pierre Bourdieu (s. 265-289). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
CR  - Çepni, Ş. K. and Demirkazık, Ç. N. (2023). Sosyoloji Afetleri Nasıl Görür? Afet Sosyolojisi Bağlamında Bir Değerlendirme. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2): 827-834.
CR  - Davie, G. (1998). Sociology of Religion. Willam H. Swatos (Ed.) Encyclopedia of Religion and Society (s. 483-489). London-New Delhi: Altamira Press.
CR  - Demez, G. (2022). Toplumsal Etkileşim ve Dayanışma Biçimi Olarak Akrabalık ve Yakın İlişkiler. N. Adak (Ed.). Değişen Toplumda Değişen Aile içinde (s. 93-112). Ankara: Siyasal Kitabevi.
CR  - Dikeçligil, B. F. (2012). Aileye Dair Kabullerin Ezber Bozumu. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 31, 21-52.
CR  - Dillon, M. (2003). Handbook of the Sociology of Religion. Cambridge University Press.
CR  - Durkheim, E. (2013). Sosyolojik Yöntemin Kuralları (C. Saraçoğlu, Çev.). İstanbul: Bordo Siyah Klasik Yayınlar.
CR  - Durkheim, E. (2020). Toplumsal İş bölümü. (Ö. Ozankaya, Çev.). İzmir: Cem Yayınevi.
CR  - Durkheim, E. (2021). Dini Hayatın İlkel Biçimleri. (F. Aydın, Çev.). Ankara: Eskiyeni Yayınları.
CR  - DSÖ. (2002). World Health Report: 2002. Reducing Risks, Promoting Healthy Life. https://www.who.int/publications/i/item/9241562072 Erişim tarihi: 18 Aralık 2024.
CR  - Dündar, Ö. Z. (2022). Değişen ve Değiş(e)meyen Yönleriyle Aile: Yapısı, Türleri, İşlevleri. N. Adak, (Ed.), Değişen Toplumda Değişen Aile (s. 39-64). Ankara: Siyasal Kitabevi.
CR  - Dynes, R. R. (1970). Organized Behavior in Disaster. Lexington, MA: Heath Lexington Books.
CR  - Edwards, R., Franklin, J. and Holland, J. (2003). Families and Social Capital: Exploring the Issues. SouthBank University.
CR  - Elo, S. and Kyngas, H. (2008). The Qualitative Content Analysis Process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107-115.
CR  - Fischer, H. W. (2003). The Sociology of Disaster: Definitions, Research Questions & Measurements Continuation of the Discussion in a Post-September 11 Environment. International Journal of Mass Emergencies and Disasters, 21(1), 91-107.
CR  - Fırat, M. (2020). Doğal ve Toplumsal Bir Afet Olarak Deprem. İ. Can (Ed.)  Afet Sosyolojisi içinde (s. 167-181). İstanbul: Çizgi Kitabevi.
CR  - Furstenberg, F. ve Kaplan, S. (2012). Sosyal Sermaye ve Aile. (G. Aksan, Çev.). Muhafazakâr Düşünce, 8(31). 53-75.
CR  - Geertz, C. (1966). Religion as a Cultural System. M. Banton (Ed.), Anthropological Approaches to the Study of Religion (s.1-46). London: Tavistock.
CR  - Genç, F. N. (2021). Afet Yönetimi. Ankara: Nobel.
CR  - Gökçe, H. (2017). Dünü, Bugünü, Yarını ile Aile. Sosyoloji Notları, 1(1), 50-63.
CR  - Guggenheim, M. (2014). Introduction: Disasters as Politics-Politics as Disaster. The Sociological Review, 62(1), 1-16.
CR  - Güçlü, İ. (2019). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nika Yayınevi.
CR  - Güçlü, S. (2022). Aileye İlişkin Kuramsal Yaklaşımlar. N. Adak (Ed.) Değişen Toplumda Değişen Aile (s. 65-90). Ankara: Siyasal Kitabevi.
CR  - JICA (2004). Country Strategy Paper for Natural Disasters in Turkey, Ankara Erişim tarihi: 23 Kasım 2024. https://www.jica.go.jp/turkey/turkish/index.html.
CR  - Kasapoğlu, A. (2012). Aile Sosyolojisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
CR  - Kasim, F. M. & Nurdin, A. (2021). Religion as a Social Capital in Realizing Disaster Resilience in Aceh. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 495, 222-228.
CR  - Kirschenbaum, A. (2004). Generic sources of disaster communities: a social network approach. International Journal of Sociology and Social Policy, 24 (10/11), 94-129.
CR  - Kurt, A. (2024). Din Sosyolojisi. Bursa: Sentez Yayın ve Dağıtım.
CR  - Kümbetoğlu, B. (2019). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
CR  - Layder, D. (2023). Sosyolojik Araştırma Pratiği. (S. Ünal, Çev.). Ankara: Nika Yayınevi.
CR  - Marshall, G. (2021). Sosyoloji Sözlüğü. (O. Akınbay ve D. Kömürcü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
CR  - Meder, M. & Çeğin, G. (2011). Bourdieu’yu Okumak: Post-Pozitivist Bir Sosyolojinin İmkânı Üzerine. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1): 233-256.
CR  - Merton, R. K. (1957). Social Theory and Social Structure. New York: Free Press.
CR  - Meyer, M. (2018). Social Capital in Disaster Research. J. Delameter (Ed.), Handbook of Sociology and Social Research (s. 263-289). University of Wisconsin.
CR  - Mimaki, J. & Shaw, R. (2007). Enhancement Of Disaster Preparedness with Social Capital and Community Capacity: A Perspective from a Comparative Case Study of Rural Communities in Kochi, Japan. Hydrological Research Letters, 1, 5-10.
CR  - Müftüler, H. G. (2019). Parsons Sistem Teorisi Açısından Kuşaklar Arası İlişkilerde Çatışma ve Dayanışma. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2602-3393.
CR  - Nakagawa, Y. & Shaw, R. (2004). Social Capital: A Missing Link to Disaster Recovery. International Journal of Mass Emergencies and Disasters, 22 (1), 5-34.
CR  - Nisbet, R. (2006). Muhafazakarlık. T. Bottomore & R. Nisbet (Ed.), Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi (s. 133-183). İstanbul: Kırmızı.
CR  - Parsons, T. (1949). The Social Structure of the Family. R. N. Anshen (Ed.). The Family: Its Function and Destiny (s.173-201). New York: Harper.
CR  - Parsons, T. (1955). Sociology of the Family. Michael Anderson (Ed.) The Family in Urban-Industrial America (s. 43-62). Penguin Education, Great Britain.
CR  - Peek, L., Wachtendorf, T. & Meyer, M. A. (2021). Sociology of Disaster. B. Schaefer Caniglia et al. (Eds.), Handbook of Environmental Sociology (s. 219-241). Springer Nature Switzerland.
CR  - Portes, A. (2000). The Two Meanings of Social Capital. Sociological Forum, 15(1), 1-12, Springer.
CR  - Putnam R. et al. (1993). Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. Princeton: Princeton University Press.
CR  - Putnam R. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of the American Community. New York Simon and Schuster.
CR  - Quarantelli, E. L. (1987). Disaster Studies: An Analysis of the Social Historical Factors Effecting the Development of Research in the Area. International Journal of Mass Emergencies and Disasters, 5(3), 285-310.
CR  - Sağıroğlu. A. Z., Ünsal, R. ve Özenç, F. (2023). Deprem Sonrası Göç ve İnsan Hareketlilikleri Durum Değerlendirme Raporu. AYBÜ-GPM Rapor Serisi 15. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Göç Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (AYBÜGPM).
CR  - Sayın, Ö. (1990). Aile Sosyolojisi-Ailenin Toplumdaki Yeri. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
CR  - Scharf, B. R. (1973). The Sociological Study of Religion. London: Hutchinson University Library.
CR  - Slattery, M. (2020). Sosyolojide Temel Fikirler. (Ö. Balkız vd., Çev.). Bursa: Sentez Yayın ve Dağıtım.
CR  - Strauss, A., and Corbin, J. (1990). Basics Of Qualitative Research. Sage.
CR  - Subaşı, N. (2024). Din Sosyolojisi. İstanbul: Dem Yayınları.
CR  - Swingewood, A. (2020). Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi. (O. Akınbay, Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
CR  - T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2014). Türkiye Aile Yapısı Araştırması, 2006. (2. Baskı). Ankara. Erişim Tarihi: 17 Kasım 2024, https://www.aile.tr/uploads/athgm/uploads/pages/arastirmalar/taya2006.pdf
CR  - T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. Erişim Tarihi: 12.10.2024.
CR  - Tecim, E. (2011). Sosyal Güven, Sosyal Sermaye ve Dindarlık Çalışması. Konya: Çizgi Yayınları.
CR  - Tecim, E. ve Aydemir, M. A. (2012). Türk Toplumunda Aile ve Dinin Sosyal Sermaye Potansiyeli. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 43-59.
CR  - Tierney, K. (2007). From the Margins to the Mainstream? Disaster Research at the Crossroads. Annual Review of Sociology, 33, 503-525.
CR  - Turner, B. S. (2022). Klasik Sosyoloji. (İ. Çetin, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Uphoff, N. (2000). Understanding Social Capital: Learning from the Analysis and Experience of Participation. Social Capital; A Multifaceted Perspectives/The World Bank.
CR  - Wallace R. A. and Wolf, A. (2020). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. (L. Elburuz & M. R. Ayas, Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
CR  - Wang, D. and Li, D. (2020). Social Capital, Policy Fairness, and Subjective Life Satisfaction of Earthquake Survivors in Wenchuan, China: A Longitudinal Study Based on Post-Earthquake Survey Data. Health and Quality of Life Outcomes, 18, 1-12.
CR  - Varışlı, B. Kurdoğlu, İ. ve Ergin, S. (2023). Depremin Sosyolojisi: 6 Şubat Depremlerine Kolektif Bilinç, Dayanışma ve Duygular Sosyolojisi Penceresinden Bakmak. G. D. Türk, Y. Ö. Kölgelier, B. Öztürk (Ed.) Deprem İletişimi Temelinde Deprem Okuryazarlığı (s. 65-92). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
CR  - Vergin, N. (1991). Toplumsal Değişme ve Türkiye’de Aile., B. Dikeçligil, A.Çiğdem (Ed.). Aile Yazıları II (s.309-320). Ankara: Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu Başkanlığı.
CR  - Yıldırım, E. (2009). Aile ve Toplumsal Değişme. K. Canatan ve E. Yıldırım (Ed.), Aile Sosyolojisi (s. 149-163). İstanbul: Açılım Kitap.
CR  - Yıldırım, E. & Yıldırım, E. (2009). Aile İçi İlişkiler ve İletişim. K. Canatan ve E. Yıldırım (Ed.), Aile Sosyolojisi (s. 173-186). İstanbul: Açılım Kitap.
CR  - Yılmaz, G. G. (2021). Afetlere Sosyolojik Bakış ve Türkiye’de Afet Yazınına Kuramsal Bir Yaklaşım. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9(1), 194-204.
CR  - Zhang, Y. and Wildemuth, B. M. (2009). Qualitative Analysis of Content. B. Wildemuth (Ed.), Applications of Social Research Methods to Questions in Information and Library Science (s. 222-231). Westport CT: Libraries Unlimited.
UR  - https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1633047
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4579047
ER  -