TY  - JOUR
T1  - Havacılık Yapılarında Entegre Basamaklı Kompozit Kabuk Tasarım ve Üretim Parametreleri
TT  - Design and Manufacturing Parameters of Integrated Joggled Composite Skins in Aerospace Structures
AU  - Can, Muharrem
AU  - Karali, Özgür
PY  - 2025
DA  - July
Y2  - 2025
DO  - 10.34248/bsengineering.1633428
JF  - Black Sea Journal of Engineering and Science
JO  - BSJ Eng. Sci.
PB  - Karyay Karadeniz Yayımcılık Ve Organizasyon Ticaret Limited Şirketi
WT  - DergiPark
SN  - 2619-8991
SP  - 1050
EP  - 1056
VL  - 8
IS  - 4
LA  - tr
AB  - Günümüzde ileri kompozit malzemeler, yüksek mukavemet ve düşük yoğunluk oranları nedeniyle havacılık uygulamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Havacılık yapılarının tasarımında fonksiyonellik, hafiflik, dayanım, erişim kolaylığı ve bakım kolaylığı gibi birçok parametre dikkate alınmalıdır. Hava araçlarının sınırlı hacimlere sahip olması, yapısal parçaların tasarımında özel çözümlerin geliştirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Bu araçlarda, ömürleri boyunca gerekli bakım ve onarım işlemlerine erişimi sağlamak için çok sayıda erişim kapağı bulunmaktadır. Aynı zamanda, bu kapaklar ve bağlayıcılar toplam yapısal ağırlığın önemli bir kısmını oluşturur. Bu çalışmada, kompozit kabuk yapılar üzerinde yer alan erişim kapaklarının ek bir parçaya ihtiyaç duyulmadan bütünleşik basamaklı yapıda tasarlanması ve bu tasarım sürecinde dikkat edilmesi gereken unsurlar ele alınmıştır. Tasarımların üretilebilir olması gerekliliği göz önünde bulundurularak, üretim kolaylığı sağlayacak, üretim sürelerini ve maliyetlerini azaltacak parametreler incelenmiştir. Sonuç olarak, azaltılan bağlayıcı ve parça sayısıyla hem toplam uçak yapısal ağırlığında hem de üretim süresi ve maliyetlerinde önemli bir azalma elde edilmiştir. Yükleme çeşidine göre basamak oranı (derinlik/uzunluk) değişkenlik göstermektedir ve bu oran azaldıkça gerilme birikmesi de azalmaktadır. Ancak erişim, hafiflik ve aerodinamik süreklilik gibi tasarım gereksinimleri doğrultusunda bazı durumlarda bu oranın artırılması gerekmektedir. Çalışma kapsamında üretimi zor ve yük aktarımı konusunda makul bir basamak oranı olan 1:5’lik orana sahip bir yakıt tankı erişim kapağı tasarıma uygulanmıştır. Üretim denemeleri de bu basamak oranı üzerinden gerçekleştirilmiş ve olumlu sonuçlar elde edilmiştir.
KW  - Kompozit
KW  - Basamak
KW  - Havacılık
KW  - Tasarım
N2  - Today, advanced composite materials are widely used in aerospace applications due to their high strength-to-weight ratios and low density. The design of aerospace structures must consider several parameters, including functionality, lightweight properties, strength, accessibility, and ease of maintenance. The limited internal volumes of aircraft make it essential to develop specialized design solutions for structural components. Aircraft require numerous access panels for maintenance and repair operations throughout their service life. However, these panels and their fasteners account for a significant portion of the total structural weight. This study focuses on designing integrated stepped structures for access panels on composite shells, eliminating the need for additional components, and identifies critical considerations during the design process. To ensure manufacturability, parameters that simplify production, reduce production time, and decrease costs have been evaluated. Consequently, a reduction in the number of fasteners and components has resulted in significant decreases in the aircraft's total structural weight, production time, and costs. The step ratio (depth/length) varies depending on the type of loading, and as this ratio decreases, the stress concentration also decreases. However, in some cases, these rates need to be increased in line with design requirements such as accessibility, lightness and aerodynamic continuity. In this study, a fuel tank access panel design with a 1:5 ratio, which is challenging to manufacture and reasonable for load transfer, has been applied. Manufacturing trials based on this ratio were conducted, yielding favorable results.
CR  - Doğan MA, Yapici A, Gemi L, Yazman Ş, Morkavuk S, Köklü U. 2025. Investigation of the stacking sequence and cutting parameters effect on hole morphology in hybrid FML composites, Compos Part B Eng, ID: 112464, pp: 300-310.
CR  - Erhan F, Gemi L, Yazman Ş, Morkavuk S, Köklü U. 2025. A comprehensive investigation into the influence of variation in the stacking sequence on the mechanical behaviour and drilling machinability of basalt fiber-reinforced composite tubes, Compos Part B Eng, ID: 112405, pp: 299-300.
CR  - Gholizadeh S. 2022. Impact behaviours and non-destructive testing (NDT) methods in carbon fiber composites in aerospace industry: a review, Authorea Prepr, pp: 1-33.
CR  - Hassan MH, Othman AR, Kamaruddin S. 2017. A review on the manufacturing defects of complex-shaped laminate in aircraft composite structures, Int J Adv Manuf Technol, 91: pp: 4081-4094.
CR  - Khechai A, Layachi M, Belarbi MO, Gohery S, Layachi S, Ruocco E, Gemi L, Liang QQ. 2025. An extended Greszczuk’s analytical method for stress analysis of unsymmetrical laminated composite plates with a circular hole under axial, biaxial, and shear loads, Structures, 71: ID: 108169, pp: 71.
CR  - Kumar V, Yokozeki T, Karch C, Hassen AA, Hershey CJ, Kim S, Kunc V. 2020. Factors affecting direct lightning strike damage to fiber reinforced composites: a review, Compos Part B Eng, 183: ID: 107688, pp: 183.
CR  - Meram A, Can A. 2019. Experimental investigation of screwed joints capabilities for the CFRP composite laminates, Compos Part B Eng, 176: ID: 107142, pp: 176.
CR  - Niu MCY. 1999. Airframe Stress Analysis and Sizing (2nd Ed.), Hong Kong, Hong Kong Conmilit Press Ltd., pp: 374.
CR  - Ranjith R, Myong S, Lee S. 2014. Computational investigation of lightning strike effects on aircraft components, Int J Aeronaut Space Sci, 15(1): pp: 44-53.
CR  - Uzay Ç, Geren N. 2020. Advanced technologies for fiber reinforced polymer composite manufacturing, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv Müh Bilim Derg, 23(4): pp: 245-257.
UR  - https://doi.org/10.34248/bsengineering.1633428
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4580714
ER  -