TY  - JOUR
T1  - “İrticalî İcranın Tatbik Edildiği Caz Toplantısı”: Jam Session’a Tarihsel ve Teorik Yaklaşımlar
TT  - “The Jazz Gathering Where Improvised Performance is Practiced”: Historical and Theoretical Approaches to the Jam Session
AU  - Tan, Selim
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.26650/CONS2025-1635460
JF  - Konservatoryum
PB  - İstanbul Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2618-5695
SP  - 94
EP  - 109
VL  - 12
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu çalışma, bir performans modeli olarak jam session’ı tarihsel ve teorik boyutlarıyla incelemektedir. Çalışmada jam session, bir ev sahibi grubun konuk müzisyenlerin katılımına izin vererek informel uzlaşımlarla şekillenen, caz kökenli doğaçlama odaklı bir grup müzik pratiği olarak tanımlanır. Ayrıca jam session’larda müzisyenler arası statü farklılıklarının önemli olduğu ve müzisyenlerin “öğrenme”, “itibar”, “tanıtım” gibi ödüllere ulaşabilmek niyetiyle bir tür çekişme içinde yer alabildiği vurgulanır. Bu doğrultuda caza odaklanan tarihsel bölümde jam session’ların cutting session’lara uzanan geçmişi; Kansas City, Missouri, New York gibi gelişim merkezleri ve konser-kayıt ortamlarına taşınma girişimleri üzerinde durulur. Teorik bölümde ise jam session’ın bağlamsal parametreler, habitus, katılımcısunumsal performans, ritüel gibi birçok yaklaşım üzerinden nasıl yorumlanabileceği ele alınır. Bu çalışmanın ilk amacı, caz tarihi anlatılarında yeteri denli vurgulanmayan jam session’ın hususi önemini göstermektir. İkinci amacı ise müzikolojinin daha çok tamamlanmış eserlere yönelme eğiliminden dolayı gözden kaçırdığı doğaçlama pratiklerinde etnografik metodolojinin imkânlarına değinmektir. Son olarak Türkçe literatürde son derece sınırlı bir yere sahip jam session konusuna katkı sunulması hedeflenmektedir. Çalışmanın, jam session’ın dışında doğaçlama içeren veya içermeyen müzik türlerinde müzisyenler arası etkileşimi çözümlemede etkili yaklaşımlar sunabileceği de değerlendirilmektedir.
KW  - Jam session
KW  - doğaçlama
KW  - caz
N2  - This paper examines the jam session as a performance model through historical and theoretical perspectives. The paper defines a jam session as a group music practice rooted in jazz and centered on improvisation, shaped by informal conventions, in which the house band allows guest musicians to participate. It also emphasizes that status differences among musicians are essential in jam sessions and that musicians may engage in a form of competition to attain rewards such as “learning,” “reputation,” and “promotion.” Accordingly, the historical section, which focuses on jazz, addresses the origins of jam sessions extending to cutting sessions, key development centers such as Kansas City, Missouri, and New York, and attempts to adapt jam sessions to concert and recording contexts. The theoretical section explores jam sessions through various lenses, including contextual parameters, habitus, participatory-presentational performance, and ritual. The first objective of this paper is to highlight the unique significance of jam sessions, often understated in jazz history narratives. Its second objective is to demonstrate the potential of ethnographic methodology in analyzing improvisation practices, frequently neglected by musicology due to its tendency to prioritize completed musical works. Finally, this paper aims to contribute to studying jam sessions, which have a limited place in Turkish literature. It also offers practical approaches to understanding musician interactions in other music genres, whether or not they involve improvisation, beyond the context of jam sessions.
CR  - Agawu, K. (1997). Analyzing music under the new musicological regime. The Journal of Musicology, 15(3), 297-307. Bailey, D. (2011). Doğaçlama (A. Bucak, Çev.). Pan Yayıncılık. (Özgün eser 1980 tarihlidir) google scholar
CR  - Becker, H. S. (1951). The professional dance musician and his audience. American Journal of Sociology, 57(2), 136-144. google scholar
CR  - Bennett, A., & Peterson, R. A. (2004). Introducing music scenes. A. Bennett & R. A. Peterson (Ed.), Music scenes: Local, translocal and virtual içinde (s. 1-15). Vanderbilt University Press. google scholar
CR  - Berendt, J. E. (2010). Caz kitabı: Ragtime’dan fusion ve sonrasına (N. Ozan, Çev.). Ayrıntı Yayınları. (Özgün eser 1953 tarihlidir) google scholar
CR  - Berliner, P. F. (1994). Thinking in jazz: The infinite art of improvisation. The University of Chicago Press. google scholar
CR  - Bourdieu, P. (1990). The logic of practice (R. Nice, Çev). Stanford University Press. (Özgün eser 1980 tarihlidir) google scholar
CR  - Bourdieu, P. (1991). Language and symbolic power (G. Raymond & M. Adamson, Çev.). Harvard University Press. google scholar
CR  - Cameron, W. B. (1954). Sociological notes on the jam session. Oxford University Press, 33(2), 177-182. google scholar
CR  - Carr, I., Fairweather, D., & Priestley, B. (1987). Jazz: The essential companion. Paladin Grafton Books. Caz (1956). Akis, 6(103), 28-29. google scholar
CR  - Chazelle, D. (Yönetmen). (2014). Whiplash [Film]. Bold Films; Blumhouse Productions; Right of Way Films. google scholar
CR  - Cohen, S. (1999). Scenes. B. Horner & T. Swiss (Ed.), Key terms in popular music and culture içinde (s. 239-250). Blackwell Publishing. google scholar
CR  - Cook, N. (2008). We are all (ethno)musicologists now. H. Stobart (Ed.), The new (ethno)musicologies içinde (s. 48-70). The Scarecrow Press. google scholar
CR  - Dempsey, N. P. (2008). Hook^ups and train wrecks: Contextual parameters and the coordination of jazz interactions. Symbolic Interaction, 31(1), 55-75. google scholar
CR  - DeVeaux, S. (1997). The birth of bebop: A social and musical history. University of California Press. google scholar
CR  - Erenberg, L. A. (1989). Things to come: Swing bands, bebop, and the rise of a postwar jazz scene. L. May (Ed.), Recasting America: Culture and politics in the age of cold war içinde (s. 221-245). The University of Chicago Press. google scholar
CR  - Erol, A. (2015). Müzik üzerine düşünmek. Bağlam Yayıncılık. google scholar
CR  - Erol, A. (2018). İslam, Alevilik ve müzik. Bağlam Yayıncılık. google scholar
CR  - Erol, A. (2024). Bellek, tarih ve müzik: Finlandiya Tatarları. Bağlam Yayıncılık. google scholar
CR  - Feige, D. M. (2016). Caz felsefesi (N. Aça, Çev.). Dost Kitabevi. (Özgün eser 2014 tarihlidir) google scholar
CR  - Fordham, J. (1998). Caz (S. Davran, Çev.). Akbank Kültür ve Sanat Yayınları. (Özgün eser 1993 tarihlidir) google scholar
CR  - Fremon, D. K. (2000). The Jim Crow laws and racism in American history. Enslow Publishers. google scholar
CR  - Gillespie, D., & Fraser, A. (1979). Dizzy: To be or not to bop, the autobiography of Dizzy Gillespie with Al Fraser. Da Capo Press. google scholar
CR  - Goffman, E. (1972). The neglected situation. P. P. Giglioli (Ed.), Language and social context içinde (s. 61-66), Penguin. google scholar
CR  - Goffman, E. (1974). Frame analysis. Harper and Row. google scholar
CR  - Goffman, E. (2021). Günlük yaşamda benliğin sunumu (B. Cezar, Çev.). Metis Yayınları. (Özgün eser 1956 tarihlidir) google scholar
CR  - Gooley, D. (2011). The outside of ‘sitting in”: Jazz jam sessions politics of participation. Performance Research: A Journal of the Performing Arts, 16(3), 43-48. google scholar
CR  - Hajer, M. A (2009). Authoritative governance: Policy-making in the age of mediatization. Oxford University Press. google scholar
CR  - Hajer, M., & Uitermark, J. (2008). Performing authority: Discursive politics after the assassination of Theo van Gogh. Public Administration, 86(1), 5-19. google scholar
CR  - Hartley, A. J. (2009). Character, agency and the familiar actor. P. Yachnin & J. Slights (Ed.), Shakespeare and character: Theory, history, performance, and theatrical persons içinde (s. 158-176). Palgrave Macmillan. google scholar
CR  - Herzig, M., & Baker, D. (2014). Beyond jamming: A historical and analytical perspective on the creative process. Journal of the Music & Entertainment Industry Educators Association, 14(1), 183-217. google scholar
İrticalen (t.y.). Kubbealtı sözlük içinde. Erişim adresi: lugatim.com/s/irticâlen google scholar
CR  - İrticalî (t.y.). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/ google scholar
CR  - Jackson, T. A. (1998). Performance and musical meaning: Analyzing “Jazz” on the New York scene [Yayımlanmamış doktora tezi]. Columbia University. google scholar
CR  - Kerman, J. (1985). Contemplating music: Challenges to musicology. Harvard University Press. google scholar
CR  - Kınlı, H. D., & Yükselsin, İ. Y. (2016). Eşikler, müzikler ve liminalite: Profesyonel Roman müzisyenler ve Bergama yöresi evlilik ritüellerindeki liminal rolleri. International Journal of Human Sciences, 13(1), 375^399. google scholar
CR  - Kisliuk, M. (1988). “A special kind of courtesy”: Action at a bluegrass festival jam session. TDR (1988-), 32(3), 141-155. google scholar
CR  - Lebert, R. (2019). Jam sessions as rites of passages: An ethnography of jazz jams in Phoenix [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Arizona State University. google scholar
CR  - Lewis, G. E. (1996). Improvised music after 1950: Afrological and Eurological perspectives. Black Music Research Journal, 16(1), 91-122. google scholar
CR  - McCollum, H., & Hebert, D. G. (Ed.). (2014). Theory and method in historical ethnomusicology. Lexington Books. google scholar
CR  - Merriam, A. P. (1964). The anthropology of music. Northwestern University Press. google scholar
CR  - Monson, I. (1996). Saying something: Jazz improvisation and interaction. The University of Chicago Press. google scholar
CR  - Monson, I. (2007). Freedom sounds: Civil rights call out to jazz and Africa. Oxford University Press. google scholar
CR  - Nelson, L. D. (1995). The social construction of the jam session. Jazz Research Papers, 15, 95-100. google scholar
CR  - Nelson, L. D. (2011). The social and musical construction of the jam session in jazz [Yayımlanmamış doktora tezi]. University of Kentucky. google scholar
CR  - Nettl, B. (1974). Thoughts on improvisation: A comparative approach. The Musical Quarterly, 60(1), 1-19. google scholar
CR  - Nettl, B. (1998). Introduction: An art neglected in scholarship. B. Nettl & M. Russell (Ed.), In the course of performance: Studies in the world of musical improvisation içinde (s. 1-23). The University of Chicago Press. google scholar
CR  - Norman Granz JATP pilot… (1979). Down Beat, 46(16), 31-32. google scholar
CR  - Öztürk, O. M. (Ed.). (2023). Eleştirel boyutlarıyla müzikoloji. Müzik Eğitimi Yayınları. google scholar
CR  - Parker, C. (1993). Bird’s eyes: Last unissued, vol. 7 [Derleme]. Philology. google scholar
CR  - Pedro, J. (2014). Jam sessions in Madrid’s blues scene: Musical experience in hybrid performance models. Journal of the International Association for the Study of Popular Music, 4(1), 73-86. google scholar
CR  - Pinheiro, R. N. F. (2011). The creative process in the context of jazz jam sessions. Journal of Music and Dance. 1(1), 1-5. google scholar
CR  - Pinheiro, R. N. F. (2013). Jam sessions in Manhattan as rituals. Jazz Research Journal, 6(2), 129-150. google scholar
CR  - Qureshi, R. B. (1995). Music anthropologies and music histories: A preface and an agenda. Journal of the American Musicological Society, 48(3), 331-342. google scholar
CR  - Reisner, R. G. (Ed.). (1991). Bird: The legend of Charlie Parker. Da Capo Press. (Özgün eser 1962 tarihlidir) google scholar
CR  - Rice, T. (2014). Ethnomusicology: A very short introduction. Oxford University Press. google scholar
CR  - Russell, R. (1971). Jazz style in Kansas City and the Southwest. University of California Press. google scholar
CR  - Russell, R. (1973). Bird Lives! The high life and hard times of Charlie (Yardbird) Parker. Charterhouse, New York. google scholar
CR  - Schudel, M. (2006, 18 Ocak). Bob Weinstock: Jazz record producer. Washington Post. google scholar
CR  - Schuller, G. (1977). Early jazz: Its roots and musical development. Oxford University Press. (Özgün eser 1968 tarihlidir) google scholar
CR  - Shapiro, N., & Hentoff, N. (Ed.). (1966). Hear me talkin’ to ya: The story of jazz as told by the men who made it. Dover Publications. (Özgün eser 1955 tarihlidir) google scholar
CR  - Shelemay, K. K. (1980). “Historical ethnomusicology”: Reconstructing Falasha liturgical history. Ethnomusicology, 24(2), 233-258. google scholar
CR  - Simmel, G. (2015). Yabancı. Bireysellik ve kültür (T. Birkan, Çev.) içinde (s. 149^154). Metis Yayınları. (Özgün eser 1971 tarihlidir) Smithsonian jazz oral history project with J.J. Johnson (1994, 26-27 Şubat). Interview by David and Lida Baker, Smithsonian Jazz, US. google scholar
CR  - Stobart, H. (Ed.). (2008). The new (ethno)musicologies. The Scarecrow Press. google scholar
CR  - Stokes, M. (1998). Etnisite, kimlik ve müzik (A. Yılmaz, Çev.). Dans Müzik Kimlik: Folklora Doğru Çeviri / Araştırma Dergisi. 63, 123-149. (Özgün eser 1994 tarihlidir) google scholar
CR  - Stone, R. M. (2008). Theory for ethnomusicology. New Jersey: Pearson Education. google scholar
CR  - Tan, S. (2021). Performativity in game: The case of “Yüzen Oda” in Ankara jam sessions. Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi, 20, 19-34. google scholar
CR  - Tan, S. (2023). Müziksel meşruiyet ve değer: Ankara caz atmosferi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi. google scholar
CR  - Taylor, R. (1978). Art, an enemy of the people. The Harvester Press Limited. google scholar
CR  - Turino, T. (2008) Music as social life: The politics of participation. The University of Chicago Press. google scholar
CR  - Turner, V. W. (1967). The forest of symbols: Aspects of Ndembu ritual. Cornell University Press. google scholar
CR  - Turner, V. W. (1977). Variations on a theme of liminality. S. L. Moore & B. G. Myerhoff (Ed.), Secular ritual içinde (s. 36-53). Van Gorcum. google scholar
CR  - Van Gennep, A. (1960). The rites of passage (M. B. Vizedon & G. L. Caffee, Çev.). Routledge. (Özgün eser 1909 tarihlidir) google scholar
CR  - Walker, K. (2010). Cut, carved, and served: Competitive jamming in the 1930s and 1940s. Jazz Perspectives, 4(2), 183-208. google scholar
UR  - https://doi.org/10.26650/CONS2025-1635460
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4589969
ER  -