@article{article_1636705, title={Türk Ordusunda Mühimmat ve Mühimmat Sınıfının Tarihsel Gelişimi Üzerine Bir Değerlendirme (1400 - 1950)}, journal={Savunma ve Güvenlik Araştırmaları Dergisi}, volume={2}, pages={143–170}, year={2025}, author={Çıplak, İsa Tolga}, keywords={Mühimmat, İmalat-ı Harbiye, Baruthane, Cebeci, Humbaracı, Makine ve Kimya Endüstrisi}, abstract={Türk ordusunda mühimmat XIV. yüzyılda ateşli silahların gelişimi ile birlikte XX. yüzyıldaki yarım asırlık dönemine uzanan süreçte, harp sanayisine dayalı askerî tesisleri ve çeşitli isimlerle anılan ordu sınıfıları şeklinde gelişim göstermiştir. Bu süreç içinde mühimmat üretimi ve kullanımı, Osmanlı İmparatorluğu’na ve Türkiye Cumhuriyeti’ne kadar uzanan geniş bir perspektifle ele alınmıştır. Osmanlı’da Cebeci Ocağı, Topçu Ocağı ve Humbaracı Ocağı gibi mühimmat üretimi ve dağıtımından sorumlu askeri teşkilatlar oluşturulmuştur. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde sanayileşmenin etkisiyle baruthane ve tüfekhanelerin modernleştirilmesi, Zeytinburnu ve Tophane gibi askeri fabrikaların kurulması sağlanmıştır. I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sürecinde, Osmanlı’dan devralınan mühimmat tesisleri ve İmalat-ı Harbiye teşkilatı, işgal kuvvetlerinin baskısı altında faaliyet göstermiş ve Anadolu’ya çeşitli istihbarat gruplarınca kaçırılan silah ve mühimmatlarla Millî Mücadele’ye destek sağlanmıştır. Daha sonrasında Makine ve Kimya Endüstrisi kurulana kadar Türkiye’de yerli ve milli sermaye ile mühimmat üreten fabrikalar kurulması incelenmiştir. Bu çalışmada, mühimmat ve mühimmat sınıfının tarihsel süreç içerisinde nasıl geliştiğinin detaylı bir şekilde analiz edilerek ortaya çıkarılması amaçlanmış ve Türk askeri tarihine önemli katkılar sağlanmıştır. Birincil kaynak olarak askerî arşiv belgeleri, Resmî Gazete Kanunları, anılar ve Askeri Fabrikalar Mecmuaları, sonrasında ikincil kaynaklar incelenerek sonuca varılmıştır. Bu çalışmanın akademik literatüre katkısı Türk ordusunda mühimmat ve mühimmat sınıfının tarihsel gelişimini bir bütün olarak Cebeci sınıfından Makine ve Kimya Endüstrisi’ne kadar olan sürecin bir bütün olarak incelenmesidir.}, number={2}, publisher={Millî Savunma Üniversitesi}, organization={Kara Astsubay Meslek Yüksek Okulu Beşeri ve Sosyal Bilimler Bölüm Başkanlığı}