TY  - JOUR
T1  - GIDA ETİKETLERİNDEKİ TATLANDIRICILAR: EV HANIMLARININ GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA
TT  - SWEETENERS ON FOOD LABELS: A QUALITATIVE STUDY OF HOUSEWIVES’ PERSPECTIVES
AU  - Bayesen, Doğukan
AU  - Güneş, Eda
PY  - 2025
DA  - October
Y2  - 2025
DO  - 10.35379/cusosbil.1637562
JF  - Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
PB  - Çukurova Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1304-8899
SP  - 1444
EP  - 1461
VL  - 34
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Bu çalışma, ev hanımlarının gıda etiketlerinde bulunan tatlandırıcılarla ilgili bilgi düzeylerini, algılarını ve tüketime yönelik davranışlarını incelemeyi amaçlamıştır. Araştırmada nitel yöntemler kullanılarak İstanbul’da yaşayan 20 ev hanımı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bulgular, katılımcıların çoğunluğunun gıda etiketlerini bildiğini ve okuduğunu, ancak tatlandırıcılar hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıklarını ortaya koymaktadır. Katılımcılar, özellikle son kullanma tarihi, üretim tarihi ve içindekiler bilgisine dikkat ederken; tatlandırıcılar, koruyucular ve renklendiriciler gibi katkı maddelerinin sağlık üzerindeki etkileri konusunda endişelerini dile getirmiştir. Tatlandırıcılar genellikle şeker alternatifleri olarak algılanmakta, ancak sağlık üzerindeki etkileri hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Doğal tatlandırıcılar (bal, pekmez, meyve özleri) olumlu karşılanırken, yapay tatlandırıcılar (aspartam, sakarin) kilo alımı, obezite ve diğer sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilmektedir. Katılımcılar, tatlandırıcı içermeyen ürünlere yönelmeye çalışsalar da alternatiflerin sınırlı olması nedeniyle bu tür ürünleri sıklıkla tüketmektedir. Araştırma, tatlandırıcıların sağlık etkileri hakkında bilinçlendirme çalışmalarının artırılması gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca, doğal tatlandırıcıların daha erişilebilir hale getirilmesi ve etiket bilgilerinin daha açık ve anlaşılır şekilde sunulması önerilmektedir. Sonuç olarak, tatlandırıcılarla ilgili farkındalığın artırılması hem tüketici sağlığını destekleyecek hem de bilinçli tüketim alışkanlıklarının yaygınlaşmasına katkı sağlayacaktır.
KW  - Tatlandırıcılar
KW  - Gıda Etiketi
KW  - Tüketici Tercihleri
KW  - Beslenme Alışkanlıklar
KW  - Ev Hanımları.
N2  - This study aims to examine the knowledge levels, perceptions, and consumption behaviors of housewives regarding sweeteners on food labels. Qualitative methods were employed, and semi-structured interviews were conducted with 20 housewives living in Istanbul. The findings reveal that while most participants are aware of and read food labels, they lack sufficient information about sweeteners. Participants primarily focus on expiration dates, production dates, and ingredient lists, while expressing concerns about the health effects of additives such as sweeteners, preservatives, and colorants. Sweeteners are generally perceived as sugar alternatives, but opinions differ regarding their health effects. Natural sweeteners (honey, molasses, fruit extracts) are viewed positively, while artificial sweeteners (aspartame, saccharin) are associated with weight gain, obesity, and other health issues. Although participants strive to choose products without sweeteners, limited availability of alternatives often lead them to consume such products. The study emphasizes the need for increased awareness campaigns about the health impacts of sweeteners. Additionally, it recommends improving the accessibility of natural sweeteners and presenting label information more clearly and understandably. In conclusion, enhancing awareness about sweeteners will support consumer health and promote more informed consumption habits.
CR  - Acun, S., Gül, H., Ulutürk, Ş., Çevik, H. E., & Yaver, Y. (2024). Şeker ikamesi olarak doğal tatlandırıcılar ile glutensiz muffin kek üretimi ve kalite değerlendirmesi. Aydın Gastronomy, 8(1), 15-30.
CR  - Amin, K. A., Al-muzafar, H. M., & Elsttar, A. H. A. (2016). Effect of sweetener and flavoring agent on oxidative indices, liver and kidney function levels in rats. IJEB, 54(01), 56-63.
CR  - Ashok, I., Sheeladevi, R., & Wankhar, D. (2014). Effect of long-term aspartame (artificial sweetener) on anxiety, locomotor activity and emotionality behavior in Wistar Albino rats. Biomedicine & Preventive Nutrition, 4(1), 39-43. https://doi.org/10.1016/j.bionut.2013.04.002
CR  - Asp, N.-G. (1996). Dietary carbohydrates: Classification by chemistry and physiology. Food Chemistry, 57(1), 9-14. https://doi.org/10.1016/0308-8146(96)00055-6
CR  - Bishay, I. E., & Bursey, R. G. (2016). Advantame. L. O’Brien-Nabors (Ed.), Alternative sweeteners. CRC Press. http://dx.doi.org/10.1201/b11242
CR  - Bleich, S. N., Wolfson, J. A., Vine, S., & Wang, Y. C. (2014). Diet-Beverage consumption and caloric intake among us adults, overall and by body weight. American Journal of Public Health, 104(3), 72-78. https://doi.org/10.2105/AJPH.2013.301556
CR  - Boğa, A., & Binokay, S. (2010). Gıda katkı maddeleri ve sağlığımıza etkileri. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 19(3), 141-154.
CR  - Budak, G., & Tezcan, E. (2019). Gıdalarda sıklıkla kullanılan doğal ve yapay tatlandırıcıların sağlık üzerine etkileri. Sağlık ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 74-78.
CR  - Calorie Control Council. (2009, Temmuz 6). Sorbitol. Calorie Control Council. https://caloriecontrol.org/sorbitol/
CR  - Carocho, M., Morales, P., & Ferreira, I. C. F. R. (2017). Sweeteners as food additives in the XXI century: A review of what is known, and what is to come. Food and Chemical Toxicology, 107, 302-317. https://doi.org/10.1016/j.fct.2017.06.046
CR  - Cebeci, A., & Güneş, F. E. (2017). Türkiye ve Avrupa’daki tüketicilerin gıda etiketi okuma tutumlarını etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 261-267.
CR  - Chattopadhyay, S., Raychaudhuri, U., & Chakraborty, R. (2014). Artificial sweeteners – a review. Journal of Food Science and Technology, 51(4), 611-621. https://doi.org/10.1007/s13197-011-0571-1
CR  - Clarke, M. A. (1995). Technological value of sucrose in food products. M. Mathlouthi & P. Reiser (Ed.), Sucrose: Properties and Applications (ss. 223-247). Springer US. https://doi.org/10.1007/978-1-4615-2676-6_9
CR  - Coelho, A. I., Berry, G. T., & Rubio-Gozalbo, M. E. (2015). Galactose metabolism and health. Current Opinion in Clinical Nutrition & Metabolic Care, 18(4), 422. https://doi.org/10.1097/MCO.0000000000000189
CR  - Crown, E. E. (2023). Utilizing survey methodologies and consumer acceptance testing to understand consumer perception of sweeteners in yogurt [M.S.]. https://www.proquest.com/docview/2890693492/abstract/20426D23901452CPQ/1
CR  - Çelebi, K., Kavas, A., & Kavas, A. (1991). Besin etiketi: tüketici algılaması tercihi ve içerik analizi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 20(2), 209-219.
CR  - Çoşkun, F., & Kayışoğlu, S. (2016). Investigation of the effect of consumer age on food label reading habits. Journal of Human Sciences, 13(3), 4876-4890.
CR  - Dolunay, G. (2019). Farklı tatlandırıcılar ile üretilen höşmerimin (peynir/kaymak helvası) akrilamid miktarının ve bazı özelliklerinin belirlenmesi [Master Thesis, Fen Bilimleri Enstitüsü]. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/271096
CR  - Edwards, C. H., Rossi, M., Corpe, C. P., Butterworth, P. J., & Ellis, P. R. (2016). The role of sugars and sweeteners in food, diet and health: Alternatives for the future. Trends in Food Science & Technology, 56, 158-166. https://doi.org/10.1016/j.tifs.2016.07.008
CR  - Fagherazzi, G., Vilier, A., Saes Sartorelli, D., Lajous, M., Balkau, B., & Clavel-Chapelon, F. (2013). Consumption of artificially and sugar-sweetened beverages and incident type 2 diabetes in the Etude Epidémiologique auprès des femmes de la Mutuelle Générale de l’Education Nationale–European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition cohort. The American Journal of Clinical Nutrition, 97(3), 517-523. https://doi.org/10.3945/ajcn.112.050997
CR  - Fitch, C., & Keim, K. S. (2012). Position of the academy of nutrition and dietetics: use of nutritive and nonnutritive sweeteners. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 112(5), 739-758. https://doi.org/10.1016/j.jand.2012.03.009
CR  - Gardner, C., Wylie-Rosett, J., Gidding, S. S., Steffen, L. M., Johnson, R. K., Reader, D., & Lichtenstein, A. H. (2012). Nonnutritive Sweeteners: Current Use and Health Perspectives. Circulation, 126(4), 509-519. https://doi.org/10.1161/CIR.0b013e31825c42ee
CR  - Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. (2011). Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği. https://ambalaj.org.tr/files/es/mevzuat/g-etiketleme.pdf
CR  - Goyal, S. K., Samsher, & Goyal, R. K. (2010). Stevia (Stevia rebaudiana) a bio-sweetener: A review. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 61(1), 1-10. https://doi.org/10.3109/09637480903193049
CR  - Greene, J. C., Kreider, H., & Mayer, E. (2004). Research methods in the social sciences. B. Somekh & C Lewin (Eds.), Sage Publication.
CR  - Gültekin, F., Öner, M. E., Savaş, H. B., & Doğan, B. (2017). Sweeteners, glucose ıntolerance and microbiota. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 1, 34-38.
CR  - Kulaksız Günaydı, E. Z. (2022). Meyveli kefir üretiminde sükroz ile birlikte doğal ve yapay tatlandırıcı kullanımının ürün kalitesine etkisi [Doctoral Thesis, Sakarya Üniversitesi]. https://acikerisim.sakarya.edu.tr/handle/20.500.12619/101093
CR  - Hallfrisch, J. (1990). Metabolic effects of dietary fructose. The FASEB Journal, 4(9), 2652-2660. https://doi.org/10.1096/fasebj.4.9.2189777
CR  - Holsinger, V. H. (1988). Lactose. Içinde N. P. Wong, R. Jenness, M. Keeney, & E. H. Marth (Ed.), Fundamentals of dairy chemistry (ss. 279-342). Springer US. https://doi.org/10.1007/978-1-4615-7050-9_6
CR  - Horwitz, D. L., McLane, M., & Kobe, P. (1988). Response to single dose of aspartame or saccharin by NIDDM Patients. Diabetes Care, 11(3), 230-234. https://doi.org/10.2337/diacare.11.3.230
CR  - İşgören, A., & Sungur, S. (2019). Tatlandırıcılar. Lectio Scientific, 3(1), 19-32.
CR  - Kaleli, S. (2014). Sağlıklı beslenme ve besin etiketi okuma eğitimlerinin ortaokul öğrencilerinin besin tercihlerine etkisinin değerlendirilmesi [Master Thesis, Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/492417
CR  - Karagöz, Y. (2023). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği (4. bs). Nobel Akademik.
CR  - Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi temelli sosyal hizmet araştırmaları dergisi, 1(1), 62-80.
CR  - Kardeşler, A. (2016). Yapay tatlandırıcıların bazı omurgalı canlılar üzerindeki etkisi. [Doctoral Thesis, Pamukkale Üniversitesi] https://gcris.pau.edu.tr/handle/11499/1572
CR  - Kaya, C., Yücel, E. E., Topuz, S., & Bayram, M. (2024). Farklı tatlandırıcılar kullanılarak üretilen hindistan cevizi marmelatlarının özelliklerinin belirlenmesi. Journal of New Results in Engineering and Natural Sciences, 2023(19), 10-18.
CR  - Kim, S. H., & Dubois, G. E. (2013). Natural high potency sweeteners. S. Marie & J. R. Piggott (Ed.), Handbook of Sweeteners. Springer Science & Business Media. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=-UP2BwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA1&dq=S.-H.+KIM+and+G.E.+DUBOIS+(2013).+Marie,+S.,+%26+Piggott,+J.+R.+(Ed.).+in+Handbook+of+sweeteners.+Springer+Science+%26+Business+Media.&ots=27LKKFA_F2&sig=3kHbHmy3kF9s57b3PkmqwM6SOAs&redir_esc=y#v=onepage&q=S.-H.%20KIM%20and%20G.E.%20DUBOIS%20(2013).%20Marie%2C%20S.%2C%20%26%20Piggott%2C%20J.%20R.%20(Ed.).%20in%20Handbook%20of%20sweeteners.%20Springer%20Science%20%26%20Business%20Media.&f=false
CR  - Koch, K. (2004). Sucrose metabolism: Regulatory mechanisms and pivotal roles in sugar sensing and plant development. Current Opinion in Plant Biology, 7(3), 235-246. https://doi.org/10.1016/j.pbi.2004.03.014
CR  - Kroger, M., Meister, K., & Kava, R. (2006). Low-calorie sweeteners and other sugar substitutes: A review of the safety issues. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 5(2), 35-47. https://doi.org/10.1111/j.1541-4337.2006.tb00081.x
CR  - Kunt, N. (2024). Oral yolla uygulanan doğal tatlandırıcı stevia’nın diyabetik yara iyileşmesi ve serum antioksidan parametreleri üzerine etkisi. [Doctoral Thesis, Gazi Üniversitesi]. https://avesis.gazi.edu.tr/yonetilen-tez/6e8ef4e9-c2d8-4438-bc59-5011ee926739/oral-yolla-uygulanan-dogal-tatlandirici-stevianin-diyabetik-yara-iyilesmesi-ve-serum-antioksidan-parametreleri-uzerine-etkisi
CR  - Lee Grotz, V., Molinary, S., Peterson, R. C., Quinlan, M. E., & Reo, R. (2016). Sucralose. L. O’Brien-Nabors (Ed.), Alternative Sweeteners. CRC Press. http://dx.doi.org/10.1201/b11242
CR  - Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publications.
CR  - Luetkemeyer, I. R. (2016). The effects of artificial sweeteners on weight loss and weight loss maintenance in adults [M.S.]  https://www.proquest.com/docview/1795570193/abstract/926E762EA34C4946PQ/1
CR  - Lynch, H., & Milgrom, P. (2003). Xylitol and dental caries: an overview for clinicians. Journal of the California Dental Association, 31(3), 205-208. https://doi.org/10.1080/19424396.2003.12224154
CR  - Martínez-Monteagudo, S. I., Enteshari, M., & Metzger, L. (2019). Lactitol: production, properties, and applications. Trends in Food Science & Technology, 83, 181-191. https://doi.org/10.1016/j.tifs.2018.11.020
CR  - Mayhew, D. A., Meyers, B. I., Stargel, W. W., Comer, C. P., Andress, S. E., & Butchko, H. H. (2016). Neotame. L. O’Brien-Nabors (Ed.), Alternative sweeteners. CRC Press. http://dx.doi.org/10.1201/b11242
CR  - Moon, H.-J., Jeya, M., Kim, I.-W., & Lee, J.-K. (2010). Biotechnological production of erythritol and its applications. Applied Microbiology and Biotechnology, 86(4), 1017-1025. https://doi.org/10.1007/s00253-010-2496-4
CR  - Nakamura, R. P. (2023). The role of sugar reduction on flavor and acceptance of school lunch chocolate milk [M.S.]. https://www.proquest.com/docview/2890688900/abstract/6C85B7CE4814D9EPQ/1
CR  - Noussair, C., Robin, S., & Ruffieux, B. (2002). Do consumers not care about biotech foods or do they just not read the labels? Economics Letters, 75(1), 47-53. https://doi.org/10.1016/S0165-1765(01)00594-8
CR  - O’Brien Nabors, L., & Gelardi, R. C. (2013). Intense sweetners. S. Marie & J. R. Piggott (Ed.), Handbook of sweeteners. Springer Science & Business Media. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=-UP2BwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA1&dq=L.+O%27BRIEN+NABORS+and+R.c.+GELARDI+(2013).+Marie,+S.,+%26+Piggott,+J.+R.+(Ed.).+in+Handbook+of+sweeteners.+Springer+Science+%26+Business+Media.+Intense+sweetners.&ots=27LKKEC5K1&sig=bRoMhLWIMOVaPA3Rbbv-mQHotz8&redir_esc=y#v=onepage&q=L.%20O'BRIEN%20NABORS%20and%20R.c.%20GELARDI%20(2013).%20Marie%2C%20S.%2C%20%26%20Piggott%2C%20J.%20R.%20(Ed.).%20in%20Handbook%20of%20sweeteners.%20Springer%20Science%20%26%20Business%20Media.%20Intense%20sweetners.&f=false
CR  - Örkü, Ş. E. (2020). Aspartam, sakarin, sükraloz ve asesülfam-k tatlandırıcılarının glukoz toleransı üzerine etkilerinin belirlenmesi [Doctoral Thesis, Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/212053
CR  - Özdemir, T. (2021). Kırmızı pancarlı probiyotik yoğurt üretiminde şeker ikamesi olarak stevia kullanımı [M.Sc.]. https://www.proquest.com/docview/2556409489/abstract/45A683459D34403BPQ/1
CR  - Özgen, L. (2007). Tüketicilerin besin etiketi tercihleri. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 117-127.
CR  - Özgül, E., & Aksulu, İ. (2006). Ambalajlı gıda ürünlerinde tüketicilerin etiket duyarlılığındaki değişimler. Ege Academic Review, 6(1), 1-9.
CR  - Pepino, M. Y. (2015). Metabolic effects of non-nutritive sweeteners. Physiology & Behavior, 152, 450-455. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2015.06.024
CR  - Peterson, M. E. (2013). Xylitol. Topics in Companion Animal Medicine, 28(1), 18-20. https://doi.org/10.1053/j.tcam.2013.03.008
CR  - Pride, M. W., & Ferrell, O. C. (2013). Foundations of marketing. (5. baskı). Cengage Learning. http://archive.org/details/foundationsofmar0000will
CR  - Priya, K., Gupta, V. R. M., & Srikanth, K. (2011). Natural sweeteners: A complete review. Journal of Pharmacy Research, 4(7), 2034-2039.
CR  - Ruskoné-Fourmestraux, A., Attar, A., Chassard, D., Coffin, B., Bornet, F., & Bouhnik, Y. (2003). A digestive tolerance study of maltitol after occasional and regular consumption in healthy humans. European Journal of Clinical Nutrition, 57(1), 26-30. https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.1601516
CR  - Sánchez, M., Sanjuán, A. I., & Akl, G. (2001). The influence of personal attitudes and experience in consumption on the preferences for lamb and veal. Presentado en el 71th European A. of Agricultural Economics Seminar, Zaragoza (España), 19-20.
CR  - Sanyaolu, A., Marinkovic, A., Gosse, J., Likaj, L., Ayodele, O., Okorie, C., & Verner, O. (2018). Artificial sweeteners and their association with Diabetes: A review. J Pub Health Catalog, 1(4), 86-88.
CR  - Shankar, P., Ahuja, S., & Sriram, K. (2013). Non-nutritive sweeteners: review and update. Nutrition, 29(11-12), 1293-1299. http://dx.doi.org/10.1016/j.nut.2013.03.024
CR  - Stanhope, K. L., Schwarz, J.-M., & Havel, P. J. (2013). Adverse metabolic effects of dietary fructose: Results from the recent epidemiological, clinical, and mechanistic studies. Current Opinion in Lipidology, 24(3), 198. https://doi.org/10.1097/MOL.0b013e3283613bca
CR  - Suez, J., Korem, T., Zeevi, D., Zilberman-Schapira, G., Thaiss, C. A., Maza, O., Israeli, D., Zmora, N., Gilad, S., Weinberger, A., Kuperman, Y., Harmelin, A., Kolodkin-Gal, I., Shapiro, H., Halpern, Z., Segal, E., & Elinav, E. (2014). Artificial sweeteners induce glucose intolerance by altering the gut microbiota. Nature, 514(7521), 181-186. https://doi.org/10.1038/nature13793
CR  - Swithers, S. E., Martin, A. A., & Davidson, T. L. (2010). High-intensity sweeteners and energy balance. Physiology & Behavior, 100(1), 55-62. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2009.12.021
CR  - Sylvetsky, A. C. (2013). Non-nutritive Sweeteners: Consumption trends, consumers perceptions, and metabolic effects [Ph.D.]. https://www.proquest.com/docview/1426647250/abstract/804122B0BD4D4A5EPQ/1
CR  - Şengül, M., & Ünver, H. (2022). Farklı tatlandırıcılar ile üretilen kızılcık pestillerinin bazı fizikokimyasal özellikleri. ATA-Gıda Dergisi, 1, 1-6.
CR  - Tordoff, M., & Alleva, A. (1990). Effect of drinking soda sweetened with aspartame or high-fructose corn syrup on food intake and body weight. The American Journal of Clinical Nutrition, 51(6), 963-969. https://doi.org/10.1093/ajcn/51.6.963
CR  - Whitehouse, C. R., Boullata, J., & McCauley, L. A. (2008). The potential toxicity of artificial sweeteners. AAOHN Journal, 56(6), 251-261. https://doi.org/10.1177/216507990805600604
CR  - Wisselink, H. W., Weusthuis, R. A., Eggink, G., Hugenholtz, J., & Grobben, G. J. (2002). Mannitol production by lactic acid bacteria: A review. International Dairy Journal, 12(2-3), 151-161. https://doi.org/10.1016/S0958-6946(01)00153-4
CR  - Yenil, N., Kuzu, S., Ay, K., & Ay, E. (2009). Monosakkarit birimlerinin o-glikozidik bağlanması; o-disakkarit oluşumları. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(1), 59-74.
CR  - Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar.
CR  - Yılmaz, N. (2007). Yapay tatlandırıcılar ve gıda sanayiinde kullanımları [Master’s]. https://www.proquest.com/docview/2606899440/abstract/905EC4C51E6E46EEPQ/1
CR  - Zumbé, A., Lee, A., & Storey, D. (2001). Polyols in confectionery: The route to sugar-free, reduced sugar and reduced calorie confectionery. British Journal of Nutrition, 85(S1), S31-S45. https://doi.org/10.1079/BJN2000260
UR  - https://doi.org/10.35379/cusosbil.1637562
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4599364
ER  -