@article{article_1639407, title={Osmanlı Ulemâsından İbrâhim Şânî’nin (ö. 1019/1610) el-İfṣâḥ fî Şerḥi Şevâhidi’l-Miṣbâḥ Adlı Eseri Üzerine Bir Çözümleme}, journal={Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi}, pages={374–402}, year={2025}, DOI={10.21021/osmed.1639407}, author={Köse, İrfan}, keywords={Arap Dili ve Belagatı, Şerh, el-Miftâḥ, Şevâhid, Şânî}, abstract={Bu çalışma, Osmanlı müelliflerinden müderris, şair, dilci, fakih ve kadı İbrâhim eş-Şânî’nin, Sekkâkî’nin Miftâḥu’l-ʿulûm isimli eserine yazdığı el-İfṣâḥ fî Şerḥi Şevâhidi’l-Miftâḥ adındaki şerhini konu edinmektedir. Henüz literatürde kendisine yer bulamayan bahse konu şerhin, biçim ve içerik açısından incelenmesinin yanı sıra, eserin benzerlerinden ayrışan yönlerinin ortaya çıkarılması ve ilgililere tanıtılması çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Uzun süre Osmanlı medreselerinin ders kitapları arasında yer almayı başaran Miftâḥu’l-ʿulûm üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Şânî’nin eseri de onlardan biridir. Çalışmada nitel araştırma metodu kullanılmış olup, alanyazın yöntemiyle ilgili kaynaklar taranmış; el-Miftâḥ hakkında yapılan çalışmalardan basılı veya yazma nüsha hâlinde mevcut olanlar, Şânî’nin eseriyle karşılaştırılmıştır. Şânî’nin, el-Miftâḥ’ın edebî kurallara şâhid olarak kullanılan şiirlerini şerh ettiği eseriyle, yetersiz bulduğu seleflerini aşmayı başardığı söylenebilir. Beyitlerdeki edebî sanatların tespiti, kafiye düzeni ve türlerini en ince ayrıntısına kadar incelemesi, onun eserini diğerlerinden ayırmıştır. Yine beyitlerin bahrinin saptanması, her bir beytin arûz vezninin ayrıntılı incelenmesi ve beyitlerin taktiʿlerinin belirlenmesi, eserin bir başka özgün tarafıdır. Tef’ilelerle bölümlerin karşılaştırılarak, şiirin vezin ve bahir uyumunun kontrolünün yapılması da Şânî’nin eserini benzerlerinden farklılaştırmış ve onu daha değerli hâle getirmiştir.}, number={26}, publisher={Selim Hilmi ÖZKAN}, organization={Yoktur.}