@article{article_1640044, title={Ahmed el-Kâtib ve İmâmiyye’nin İmâmet Nazariyesine Eleştirileri}, journal={Trabzon İlahiyat Dergisi}, volume={12}, pages={191–216}, year={2025}, DOI={10.33718/tid.1640044}, author={Güler, Cihan and Yavuz, Abdullah Ömer}, keywords={İslam Mezhepleri Tarihi, İmâmiyye, İmâmet, Şûra, Ahmed el-Kâtib}, abstract={İmâmet meselesi, İslam tarihinde hemen her fırkanın üzerinde görüş beyan ettiği önemli bir konudur. Çıkış noktası siyasi olmakla birlikte zaman içerisinde özellikle İmâmiyye tarafından i‘tikâdî alana taşınmıştır. Bu süreçte geriye dönük olarak birtakım okumalar gerçekleştirilmiş ve tarih imâmet ekseninde yeniden kurgulanmıştır. Bu anlayış süreç içerisinde tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Tartışmalar genelde farklı fırkalar arasında cereyan etse de bazen aynı fırka mensupları arasında da vukû bulmuştur. Günümüzde İmâmiyye’ye mensup olmakla birlikte başta imâmet nazariyesi olmak üzere bununla bağlantılı diğer inanç esaslarına köklü ve ciddi eleştiriler Ahmed el-Kâtib tarafından getirilmiştir. Kendisi gençlik yıllarını İmâmiyye fırkasına mensup bir kişi olarak geçirmiş ve bu mezhebin fikirlerinin yayılması için çaba sarf etmiştir. Fakat özellikle İran İslam devriminden sonra yaşanan bazı siyasi anlaşmazlıklar sonucunda velâyet-i fakih teorisinin kökenlerini ve delillerini araştırmaya başlamıştır. Araştırmaları sürecinde bu nazariyenin sağlam temellerden yoksun hatta gaybet asrında İmâmî ulemanın dile getirdiği intizar ve takiyye anlayışına zıt bir durum teşkil ettiğini görmüştür. Vardığı bu sonuçtan sonra geriye dönük olarak gâib imam mehdi inancını ve sonrasında imâmet nazariyesini araştırmaya başlamıştır. Bu bağlamda İmâmiyye tarihini başlangıcından itibaren incelemeye almış, iddia edilen fikirlerin izlerini pratik üzerinden sürmeye çalışmıştır. İncelemeleri sonucunda İmâmet nazariyesinin Ehl-i beyt imamlarından bağımsız bir şekilde, başlangıçta bir takım gulât mensuplarınca dile getirildiğini, sonrasında ise İmâmiyye mütekellimleri tarafından sistemleştirilerek bir zemine oturtulmaya çalışıldığını görmüştür. Vardığı bu kanaatten sonra İmâmet meselesinin oluşum sürecini, geçirdiği evreleri ve on iki isim ile sınırlandırılma aşamasını, dönemin siyasi, sosyal ve dinî ortamını da göz önünde bulundurmak sûretiyle ayrıntılı bir şekilde inceleyen pek çok eser kaleme almıştır. Kendisini İmâmiyye fırkasına mensup bir kişi olarak tanımlayan Kâtib, Ehl-i beyt’in siyasi nazariyesinin şûra prensibi olduğunu belirtmektedir. Bu çalışmada İmâmiyye Şîası’nın imâmet nazariyesine yönelik olarak Ahmed el-Kâtib’in yaklaşımı ve söz konusu nazariyeye dair eleştirileri analiz edilmektedir. Literatürde Kâtib’in hayatı ve imâmet nazariyesine dair eleştirileri üzerine bir boşluk olduğu görülmektedir. Bu çalışmayla birlikte, onun tenkitlerinin kendi eserlerinden hareketle, makalenin sınırları dahilinde olabildiğince ayrıntılı bir şekilde ortaya konulması hedeflenmektedir.}, number={1}, publisher={Trabzon Üniversitesi}, organization={Herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.}