TY  - JOUR
T1  - ORTAOKUL 8. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖLÇÜNLÜ DİLE YÖNELİK METAFORİK ALGILARI
TT  - METAPHORICAL PERCEPTIONS OF SECONDARY SCHOOL 8TH GRADE STUDENTS TOWARDS STANDARD LANGUAGE
AU  - Demirel, Mehmet Volkan
AU  - Aydın, İbrahim Seçkin
PY  - 2025
DA  - September
Y2  - 2025
DO  - 10.7884/teke.1640065
JF  - Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi
JO  - TEKE
PB  - Cengiz ALYILMAZ
WT  - DergiPark
SN  - 2147-0146
SP  - 1026
EP  - 1045
VL  - 14
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Çok yönlü bir kavram olarak metafor bilincin, algılayışın ve düşüncenin ürünüdür. Mevcut çalışmalardan farklı olarak bu çalışmanın çıkış noktasını dilin görünümleri bakımından eğitimde, resmî yazışmalarda ve kitle iletişimde ön plana çıkan bir ağzın öğrencilerin zihninde hangi çağrışımları uyandırdığının belirlenmesi oluşturmaktadır. Bu bakımdan çalışmanın amacı da ana dili olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin ölçünlü Türkçe (İstanbul Türkçesi) kavramına ilişkin oluşturdukları metaforları toplamak ve toplanan metaforları çeşitli kategoriler altında sınıflandırarak ortaokul öğrencilerinin algılama biçimlerini ortaya koymaktır. Araştırma nitel desenlerden fenomenolojiye göre desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu ortaokulda öğrenim gören (157) 8. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Toplanan verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmış ve içerik analizinde yapay zekâ araçlarından yararlanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular dokuz farklı temada toplanmıştır. Çalışmada elde edilen metaforlar, öğrencilerin hem Türkçeye olan sevgilerini yansıtması hem de dili farklı yönleriyle ne kadar zengin bir şekilde algıladıkları biçiminde yorumlanabilir.
KW  - Metafor
KW  - İstanbul Türkçesi
KW  - fenomenoloji
N2  - As a multifaceted concept, metaphor is the product of consciousness, perception, and thought. Unlike existing studies, this study's starting point is to determine the associations evoked in students' minds by a dialect prominent in education, official correspondence, and mass communication in terms of its language manifestations. Therefore, the aim of this study is to collect metaphors related to the concept of standard Turkish (Istanbul Turkish) created by students learning Turkish as their native language and to reveal the perceptions of middle school students by classifying the collected metaphors under various categories. The research was designed according to phenomenology, a qualitative design. The study group consisted of (157) eighth-grade middle school students. Content analysis was used to analyze the collected data, and artificial intelligence tools were utilized in this analysis. The findings were grouped under nine different themes. The metaphors obtained in the study can be interpreted as reflecting the students’ love for Turkish and how richly they perceive the language in its different aspects.
CR  - Akkaya, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin konuşmaya ilişkin algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 1-9. https://doi.org/10.14520/adyusbd.168
CR  - Aksan, D. (2006). Dil, şu büyülü düzen. Ankara: Bilgi.
CR  - Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil. Ankara: Türk Dil Kurumu.
CR  - Akşehirli, S. (2005). Çağdaş metafor teorisi. Ege Edebi̇yat. https://www.ege-edebiyat.org/docs/257.doc (Erişim tarihi:14.01.2025).
CR  - Ariogul, S. ve Uzun, T. (2011). Metaphorical conceptualizations of Arab learners of Turkish. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15(1), 2088-2091. Doi: 10.1016/j.sbspro.2011.04.0 59
CR  - Arslan, M. M. ve Bayrakcı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim / öğretim açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, (171), 100-108. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/171/171/8.pdf
CR  - Aydın, İ. S. (2011). Türkçe kavramının metaforik algılanma biçimleri. Folklor / Edebiyat, 17(66), 173-187. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/255340
CR  - Aydın, İ. S. ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 818-842. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/118009
CR  - Barnacle, R. (2004). Reflection on lived experience in educational research. Educational Philosophy and Theory, 36(1), 57-67. https://eric.ed.gov/?id=EJ980317 Doi: 10.1111/j.1469-5812.2004.00048.x
CR  - Boylu, E. ve Işık, Ö. F. (2017). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin Türkçeye yönelik algılarının metaforlar aracılığı ile belirlenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 450-471. Doi: 10.16916/aded.331251
CR  - Bozpolat, E. (2015).Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 313-340. Doi: 10.7827/TurkishStudies.8552
CR  - Bussmann, H. (1996). Routledge dictionary of language and linguistics. Routledge.
CR  - Cruse, A. (2006). A Glossary of semantics and pragmatics. Edinburgh University Press Ltd.
CR  - Crystal, D. (2008). A Dictionary of linguistics and phonetics. Blackwell.
CR  - Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/219352
CR  - Demir, C. ve Karakaş Yıldırım, Ö. (2019). Türkçede metaforlar ve metaforik anlatımlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1085-1096. Doi: 10.32709/akusosbil.599335
CR  - Derman, S. (2017). The metaphorical perceptions of prospective Turkish teachers’ related to the concept of “Language”. Journal of Education and Training Studies, 5(10), 231-237. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1156207.pdf
CR  - Develi̇, H. (2015). İstanbul Türkçesi. C. Yılmaz ve H. Aynur (ed.), Antik çağdan XXI. yüzyıla İstanbul tarihi. C 7 içinde (s. 108-117). İsam.
CR  - Dumanlı Kadızade, E. (2014). Aktif öğrenmede bir teknik; metafor uygulaması “Türkçe öğretmen adaylarının Türkçe dersi algıları üzerine”. International Journal of Language Academy, 2(4), 68-85. Doi: 10.18033/ijla.173
CR  - Eker, S. (2010) Çağdaş Türk dili. Ankara: Grafiker.
CR  - Erdoğan, T. ve Erdoğan, Ö. (2013). A metaphor analysis of the fifth grade. Asia-Pacific Edu Res, 22(4), 347-355. Doi: 10.1007/s40299-012-0014-4
CR  - Göçen, G. (2019) Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin “Türkçenin dil bilgisi”ne yönelik metaforik algısı. Başkent Unıversıty Journal Of Educatıon, 6(1), 28-45. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/321510/
CR  - Güler, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin Türkçeye yönelik kavramsal yapıları, duygusal semantik tutumları ve metaforik algılarının belirlenmesi Şırnak ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/294553
CR  - Güleroğlu, S. (2024). Dilin anlam dünyası: alegori, metafor, mecaz ve benzetme. Turkish Academic Research Review, 9(2), 164-187. Doi: 10.30622/tarr.1444572
CR  - Gümüşkılıç, M. (2012) Tarihten günümüze İstanbul Türkçesi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (28), 49-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sefad/issue/16466/171815
CR  - Gün, M. (2015). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin “Türkçe Sözlük” kavramına ilişkin metaforik algıları. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 447-466. https://search.trdizin.gov.tr/en/yayin/detay/254796/
CR  - Güngör, H. ve Özalan, U. (2021). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Finlandiyalı öğrencilerin Türkiye ve Türkçe algısı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 336-346. Doi: 10.29000/rumelide.1036554
CR  - İmer, K., Kocaman, A. ve Özsoy, A. S. (2011). Dilbilim sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
CR  - Kara Özkan, N. ve Korkmaz, B.C. (2021). Almanya’da yaşayan Türklerin Türkçeye ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 50(1), 951-967. Doi: 10.37669/milliegitim.935453
CR  - Karakuş, N. ve Kozçetin, K. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma kavramına yönelik metaforik algılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 387-404. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/264200
CR  - Karatay, H. ve Kartallığoğlu N. (2019). Moğol öğrencilerin Türkiye ve Türkçe algıları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1016-1028. Doi: 10.17240/aibuefd.2019.19.49440-554935
CR  - Kolaç, E. ve Aynal, S. (2015). İsveç’te yaşayan Türklerin “Türkçeye” yönelik metaforik algıları. Akademik Araştırmalar Dergisi, 17(65), 71-94. https://search.trdizin.gov.tr/en/yayin/detay/178270/isvecte-yasayan-turklerin-turkceye-yonelik-metaforik-algilari
CR  - Köksal, Ç., Erginer, E. ve Baloğlu, M. (2016). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuma ve yazmaya yükledikleri anlamlar: Bir metafor analizi çalışması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(1), 133-156. Doi: 10.19129/sbad.46
CR  - Kuvaç, M. ve Nerimanoğlu, K. V. (2020). Türkçe öğretmen adaylarının yabancı dil olarak Türkçeye yönelik metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 655-667. Doi: 10.17679/inuefd.597162
CR  - Lüle Mert, E. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine yönelik algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 357-372. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/analysis-of-perception-of-prospective-turkish-teacher-about-four-basic-language-skills-through-metaphors.pdf
CR  - Özenç, E. G. ve Özenç, M. (2018). Classroom teacher candidates’ metaphoric perceptions regarding t he concepts of reading and writing: A comparative analysis. International Education Studies, 11(1), 100-110. Doi: 10.5539/ies.v11n1p100
CR  - Malmkjær, K. (1991).The Linguistics encyclopedia. Routledge.
CR  - Mete, F. ve Bağcı Ayrancı, B. (2016). Dil ve edebiyata ilişkin algıların metaforlar yoluyla incelenmesi. Dede Korkut, (11), 53-64. https://dedekorkutdergisi.com/Makaleler/548309765_F%C4%B0L%C4%B0Z,%20METE%20.pdf
CR  - Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. (Second Edition). California: Sage Pablications, Inc.
CR  - Oğuz, B. (2020). Üstün yetenekli öğrencilerin Türkçe öğretmeni ve Türkçe dersine yönelik metaforik algıları. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 3(2), 80-91. Doi: 10.47477/ubed.777973
CR  - Oruç, Ş.(2016). Ana dili, ikinci dil, iki dillilik, yabancı dil. The Journal of Academic Social Science Studies, (45), 279-290. Doi: 10.9761/JASSS3411
CR  - Qutoshi, S. B. (2018). Phenomenology: a philosophy and method of ınquiry. Journal of Education and Educational Development, 5(1), 215-222. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1180603.pdf
CR  - Pilav, S. ve Elkatmış, M. (2013). Öğretmen adaylarının Türkçe kavramına ilişkin metaforları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(4), 1207-1220. Doi: 10.7827/TurkishStudies.4635
CR  - Sevim, O., Veyis, F. ve Kınay, N. (2012). Öğretmen adaylarının Türkçeyle ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Atatürk Üniversitesi örneği. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 38-47. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/48592
CR  - Simon, M. K. ve Goes, J. (2011). What is phenomenological research. (Erişim tarihi: 1/09/2021) http://www.dissertationrecipes.com
CR  - Strazny, P. (2005) Encyclopedia of linguistics. Taylor & Francis Books, Inc.
CR  - Susar-Kırmızı, F. ve Çelik, D. (2015). İlkokul öğrencilerinin ilkokuma yazma öğrenme sürecine ilişkin metafor algıları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(10), 793-816. Doi: 10.7827/TurkishStudies.8471
CR  - Taşgın, A., İleritürk, D. ve Köse, E. (2018). Ortaokul öğrencilerinin “Türkçe dersi” ve “Türkçe öğretmeni”ne ilişkin metaforları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 397-410. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/443377
CR  - Tiryaki, E. N. ve Demir, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının yazma becerisine yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 18-27. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/19579/209121
CR  - Topçuoğlu-Ünal, F. ve Tekin, T. (2013). Eleştirel yazmaya ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının metaforik algıları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(13), 1595-1606. Doi: 10.7827/TurkishStudies.5989
CR  - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024, 30 Mayıs). Ulusal eğitim istatistikleri, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ulusal-Egitim-Istatistikleri-2023-53444 (Erişim tarihi: 27.03.2025).
CR  - Yemenici, A. İ. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının ve Türkçe öğretmenlerinin “Türkçeye” ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesi ve karşılaştırılması. VI. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildirileri, Uludağ Üniversitesi, 4-7 Aralık 2013, Bursa, s. 171-181.
CR  - Yıldırım, H. Ç. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe öğretimine yönelik metaforik algıları. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 10(30), 625-643. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egitimvetoplum/issue/68196/1059578
UR  - https://doi.org/10.7884/teke.1640065
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4610506
ER  -