@article{article_1641345, title={Bir Aydınlanma Filozofu Adam Ferguson’a Göre Sosyal Düzen ve Ahlak Açısından Dinin Rolü}, journal={Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi}, volume={14}, pages={575–592}, year={2025}, DOI={10.53683/gifad.1641345}, author={Bingöl, Ahmet}, keywords={Din, Aydınlanma, Adam Ferguson, Sosyal Düzen, Ahlak.}, abstract={Aydınlanma çağını, aklın, insan haklarının ve bilimsel faaliyetlerin ön planda olduğu, dini kurumların ve geleneksel inanç sistemlerinin eleştiri hedefi haline geldiği bir dönem olarak tanımlayabiliriz. Bu süreçte, dinin toplum ve birey yaşamındaki rolü yeniden değerlendirilirken, bazı aydınlar dinin sosyal düzenin ve ahlaki ilerlemenin temel taşı olduğunu iddia etmiştir. İskoç filozof Adam Ferguson ise, dinin sosyal bütünlüğü ve ahlaki normları güçlendiren önemli bir unsur olduğunu ileri sürerek, Aydınlanma’nın rasyonel ve bireyci yaklaşımına alternatif bir bakış açısı getirmiştir. Ferguson, dinin yalnızca bireyin manevi dünyasını biçimlendiren bir inanç sistemi olmadığını; aynı şekilde toplumsal entegrasyon ve sivil yaşamın inşasında kritik bir rol oynadığını vurgulamıştır. Ona göre, toplumların ekonomik ve politik alandaki gelişmelerinin yanı sıra, kültürel ve ahlaki evrimi de dinin etkisiyle mümkün olmaktadır. Dini kurumlar, ortak değerlerin pekiştirilmesinde ve bireylerin toplumsal sorumluluklarını yerine getirmelerinde destekleyici bir işlev görmektedir. Ferguson’un, dinin bireysel özgürlükleri sınırlandırmadan sosyal düzeni ve ahlakı nasıl destekleyebileceğine dair önerileri, Aydınlanma düşüncesine özgün bir katkı sunmaktadır. Bu çalışma, Aydınlanma dönemi düşüncesi ile din arasındaki etkileşimi ve dinin toplumsal düzen ile ahlak üzerindeki etkilerini günümüz modern toplum bağlamında incelemektedir. Araştırmanın metodolojik temelinde nitel bir yaklaşım benimsenmiş olup, eleştirel analiz yöntemi çerçevesinde literatürde yer alan teorik yaklaşımlar ve tarihsel veriler sistematik bir şekilde değerlendirilmektedir. Karşılaştırmalı tarihsel perspektif, din ile toplumsal yapılar arasındaki etkileşimin zaman içerisindeki evrimini ortaya koymada kullanılmakta ve bu sayede, dinin modern toplumdaki dinamik rolü daha derinlemesine anlaşılmaya çalışılmaktadır.}, number={28}, publisher={Gümüşhane Üniversitesi}