@article{article_1643244, title={Sovyet Sözlüklerinde Dini Terminolojiye Yönelik İdeolojik Müdahaleler ve Post-Sovyet Dönemiyle Karşılaştırmalı Analizi: Bog (Tanrı) Sözcüğü Örneği}, journal={Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi}, volume={27}, pages={232–247}, year={2025}, DOI={10.17335/sakaifd.1643244}, author={Saraç, Hakan}, keywords={Sözlükbilim, Rusya, Sovyet Rejimi, Ateist Propaganda, Dini Terminoloji, İdeolojik Müdahaleler}, abstract={Bu çalışmada, Sovyet iktidarının dil politikalarının dini terminolojiye olan etkileri incelenerek, ateist ideolojinin sözlükler aracılığıyla topluma nasıl dayatıldığı konu edilmektedir. Çalışmanın temel amacı, Stalin dönemi Sovyet sözlüklerinde dini kavramların semantiğine yönelik yapılan ideolojik müdahalelerin, manipülasyon yöntemlerinin ve bunların ardındaki hedeflerin açığa çıkarılmasıdır. Bunun dışında, araştırmada Sovyet ile post-Sovyet dönem sözlükler karşılaştırılarak dini terimlerin geçirdiği anlamsal dönüşümün boyutlarının ortaya konulması da amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle Stalin dönemi Sovyet sözlüklerinden Uşakov ve Ojegov’un eserlerinde yer alan religiya (din), bog (Tanrı), angel (melek), greh (günah) ve kreşçeniye (vaftiz) gibi temel dini terimlere yönelik ideolojik müdahaleler incelenmiş ve bu terimlerin anlamlarının nasıl erozyona uğratıldığı tespit edilmiştir. Daha sonra, Sovyet ve post-Sovyet dönemi sözlüklerinde bog (Tanrı) teriminin semantiği karşılaştırılarak, dini terminolojideki dönüşüm süreçleri ele alınmıştır. Bu çalışmada, belge tarama yöntemi, kavramsal analiz ve karşılaştırmalı analiz gibi nitel araştırma metotları uygulanmıştır. Araştırma neticesinde Sovyet sözlüklerinde dini terminolojinin manipüle edilerek ateist ideoloji doğrultusunda yeniden tanımlandığı, eskimiş, sözde, mistik, aşağılayıcı gibi yaftalarla dini terimlerin kullanımının sınırlandırıldığı ve okura bunların birer hayal ürünü olduğu mesajı verilerek dinin itibarının zedelendiği anlaşılmıştır. Post-Sovyet dönemde ideolojik baskıların sona ermesiyle birlikte dini terimlerin daha tarafsız bir yaklaşımla ele alındığı, böylece kültürel ve tarihsel perspektifler gözetilerek sözlüklerde yeniden tanımlandığı saptanmıştır. Bu çalışma, dilbilim, sözlükbilim, teoloji, tarih ve siyaset bilimi alanları için özgün ve disiplinlerarası katkılar sunmayı hedeflemektedir.}, number={1}, publisher={Sakarya Üniversitesi}