@article{article_1644710, title={USÛLÜN FURÛ‘A TATBİKİNE DAİR BİR İNCELEME: CESSÂS’IN AHKÂMU’L-KUR’ÂN’INDA EMİR}, journal={Erciyes Akademi}, volume={39}, pages={687–700}, year={2025}, DOI={10.48070/erciyesakademi.1644710}, author={Bölükbaş, Emre and Algül, Adnan}, keywords={Usûl-i fıkh, Cessâs, Ahkâmu’l-Kur’ân, Emir, Tatbik}, abstract={Emir konusu, lafızlar bahsinin en önemli meselelerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Usûl eserlerinde, emrin tanımı, sığası, delâleti ve bu konuya dair diğer önemli hususlar detaylı bir şekilde ele alınmakta ve bu bağlamda esaslar belirlenmektedir. Usûlcüler, Kur’ân ve Sünnet’ten hüküm çıkarmada bu kuralları dikkate alarak fıkhî çözümlemelerde bulunmaktadırlar. Usûl-i fıkıh eserlerinde konu genellikle çeşitli örneklerle açıklanmakta ve söz konusu esaslar, mezhebin usûlü çerçevesince ifade edilmektedir. Fakat bu kâidelerin pratikte nasıl uygulandığına dair daha derinlemesine araştırmaların yapılması gerekliliği ortadadır. Hanefî fakihlerinden Ebû Bekr el-Cessâs (ö. 370/981), el-Fusûl fi’l-usûl adlı eserini, Ahkâmu’l-Kur’ân’ın baş kısmına mukaddime olarak yazmıştır. Buradaki temel amaç, Ahkâmu’l-Kur’ân’ı okuyacak kişinin, önce el-Fusûl fi’l-usûl’ü inceleyerek Kur’ân’dan hükümlerin nasıl çıkarıldığını anlamasıdır. Bu durum, araştırmamızın önemini ortaya koymaktadır. Çalışmamızda, Cessâs’ın usûl eserinde sunduğu bilgiler ile Ahkâmu’l-Kur’ân’da emre dair yaklaşım arasında bir mukayese yapılarak, teori ile pratiğin uyumu tespit edilmeye çalışılmaktadır. Ayrıca, Cessâs’ın emre dair benimsemiş olduğu usûl kuralları, kendi içinde karşılaştırılarak tutarlılığı ortaya konulmaktadır. Cessâs’ın usûlünde yer verdiği, ancak Ahkâmu’l-Kur’ân’da ele alınmayan emrin zıddının hükmü ve emrin kazası gibi konular çalışmamızın kapsamına alınmamıştır. Fusûl’de işaret edilen fakat detaylı bir şekilde ele alınmayan; emrin hakikat anlamının terk edildiği durumlar, emrin devamı ve nehiyden sonra gelen emrin hükmü gibi meseleler, çalışmamızın konusu olmuştur. Çalışmanın sonunda, Cessâs’ın Fusûl’de belirttiği görüşlerle Ahkâmu’l-Kur’ân’da yer alan örneklerin büyük oranda uyuştuğu tespit edilmiştir.}, number={3}, publisher={Erciyes Üniversitesi}